Yeni Gelişmeler
Geçtiğimiz aylarda yürürlüğe giren 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun (“SMK”) dayanak teşkil ettiği yeni Çalışan Buluşlarına, Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlara Ve Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlara Dair Yönetmelik (“Çalışan Buluşları Yönetmeliği”) 29 Eylül 2017 tarihinde yürürlüğe girdi. Çalışan Buluşları Yönetmeliği, çalışan buluşlarına ilişkin işverenlerin işçilere ödeyeceği bedelleri ve bedellerin hesaplanma yöntemini açıkça düzenlemesi ve ayrıca ilk kez akademisyen buluşlarını da bu kapsama dahil etmesi sebebiyle SMK’ya bağlı en çok beklenen ikincil düzenlemelerin arasındaydı.
Yönetmelik Ne Getiriyor?
Eski düzenle kıyaslandığında, SMK ve Çalışan Buluşları Yönetmeliği işçi koruma odaklıdır.
Bunun yanında, Çalışan Buluşları Yönetmeliği’nin düzenlediği en önemli yenilikler arasında aşağıdaki hususlar yer almaktadır:
- İşverenin hizmet buluşu üzerindeki talep hakkına yer verilmesi,
- Hükümlerin emredici nitelikte olması ve çalışanların aleyhine değiştirilememesi,
- Buluşu gerçekleştiren çalışana ödenecek bedelin hesaplanma usulleri, ödeme yöntemlerinin belirlilik kazanması,
- Çalışan ve işverenin bedelin miktarı ve ödeme şekli üzerinde anlaşamaması halinde uyuşmazlık çözümü ve tahkim usulünün belirlenmesi.
Türkiye’de ilk kez yükseköğretim kuruluşlarında gerçekleşen buluşlar, diğer bir ifadeyle akademisyen buluşları da düzenleniyor. Akademisyen buluşları için Yönetmelik daha önce hiç olmayan bir düzenleme getirerek, buluşu yapana, buluştan elde edilen gelirin en az üçte birinin ödenmesini öngörüyor.
Sonuç
Çalışan Buluşları Yönetmeliği, çalışanlar tarafından meydana getirilen hizmet buluşları üzerindeki hak sahipliği ve bu buluşların mükafatlandırılması konusunda uygulamada tartışmalı olan birçok soruna ilişkin düzenlemeler getirmektedir.
İşverenlerin buluşları karşılığında çalışanlara ödeyeceği bedelin belirli bir formüle bağlanmasıyla çalışan nezdinde buluş yapılması teşvik edilmektedir.
Her ne kadar Yönetmelik’in neler getireceği uygulama ile ortaya çıkacak olsa da, işverenlerin özellikle çalışan lehine olan düzenlemelerin aksine sözleşme hükümlerinin geçersiz olduğunu dikkate alması gerekeceğini belirtmek gerekir.
