Yeni Gelişme
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (“TCMB“), 2013/15 sayılı Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ’de (“Tebliğ“) değişiklik (“Değişiklik“) yaptı. Değişiklik, 9 Aralık 2019 tarih ve 30973 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 29 Kasım 2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.
Değişiklik ile birlikte, 26 Ağustos 2019 tarihli mevzuat değişikliği bildirimimizde açıkladığımız, bankaların zorunlu karşılık teşviklerinden yararlanmak için sağlaması gereken yıllık kredi büyüme oranlarında değişiklik yapıldı.
Değişiklik ne getiriyor?
Yıllık Reel Kredi Büyüme Oranının Hesaplanmasında Değişiklik
- Değişiklik’ten önce bankaların yıllık büyüme oranları hesaplanırken, dövize endeksli krediler ile bankalara kullandırılan krediler hesaba katılmamaktaydı.
- Değişiklik ile beraber artık yıllık reel kredi büyüme oranları belirlenirken;
- Dövize endeksli kredilerin yanı sıra mali kuruluşlara kullandırılan krediler de hesaba katılmayacak,
- Yıllık reel kredi büyüme oranı hesaplanırken reel nakdi kredi stok değerlerinin son 3 ay ortalaması dikkate alınacak,
- Reel nakdi kredi değeri, nominal kredi tutarı ilgili dönemdeki TÜFE endeksine bölünerek hesaplanacaktır.
Uyarlanmış Yıllık Reel Kredi Büyüme Oranının Hesaplanması
- Değişiklik uyarınca, yukarıdaki açıklamalara uygun olarak hesaplanmış yıllık reel kredi büyüme oranı %15’in üzerinde veya %15’in altında olan bankaların ayrı ayrı uyarlanmış yıllık reel kredi büyüme oranı hesaplanacak.
- Uyarlanmış yıllık reel kredi büyüme oranları aşağıdaki şekilde hesaplanır:
| Bankanın Yıllık Reel Kredi Büyüme Oranı > %15 ise | ||||
| Yıllık Reel Kredi Büyüme Oranının pay kısmı | – | (5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredilerindeki yıllık değişim) + ((Tüketici kredileri ile bireysel kredi kartları hariç olmak üzere) 2 yıldan uzun vadeli kredilerdeki yıllık değişim) | = | U1 (Uyarlanmış yıllık reel kredi büyüme oranı) |
| Bankanın Yıllık Reel Kredi Büyüme Oranı ≤ %15 ise | ||||
| Yıllık Reel Kredi Büyüme Oranının pay kısmı | – | ((5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredileri hariç olmak üzere) tüketici kredilerindeki ve bireysel kredi kartlarındaki yıllık değişimin %50’si) | = | U2 (Uyarlanmış yıllık reel kredi büyüme oranı) |
- Yukarıdaki hesaplamaya göre, U1 değeri %15’e eşit veya %15’ten küçük olan bankalar ile U2 değeri %5’e eşit veya %5’ten büyük olan bankaların Türk lirası zorunlu karşılık oranları:
- 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu hariç) ve
- 3 yıldan uzun vadeli diğer yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil)
hariç olmak üzere tüm vade dilimlerinde %2 olarak uygulanacak.
- Bankalar, yukarıda belirtilen kredi büyüme oranları ve bu oranlara ilişkin verileri, hesaplama dönemine ait zorunlu karşılık yükümlülük bildirim cetvelinin gönderim süresi bitimine kadar TCMB’ye bildirecek.
Yeni Geçici Madde
- Değişiklik ile getirilen geçici madde uyarınca, Tebliğ’in önceki haline göre 29 Kasım 2019 yükümlülük hesaplama tarihine kadar kredi büyüme oranı %10 ile %20 aralığına girmiş olan bankalara, bu aralığa girdikleri tarihe ilişkin tesis döneminden itibaren altı dönem boyunca zorunlu karşılık oranı %2 olarak uygulanacak.
Sonuç
Tebliğ’de belirtilen koşulları sağlayan bankalar zorunlu karşılık teşviklerinden yararlanabilecek.
Değişiklik ile beraber, ekonomideki dengelenme süreci aşamasında, kredi arzının tüketimden ziyade üretim odaklı sektörlere yönlendirilmesi teşvik edilmektedir.
