Yeni Gelişme
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (“TCMB“), Sermaye Hareketleri Genelgesi’nde, 11 Mayıs 2020 tarihinde döviz kredisi kullanım sınırlamalarına ilişkin çeşitli değişiklikler (“Değişiklik“) yaptı. Söz konusu değişikliklerin en çarpıcısı, bir süredir uygulamadan kaldırılmış olan sermaye avansına benzer bir kavramın literatüre dâhil olması meselesini tekrar gündeme gelmesi.
Karar Ne Getiriyor?
Sermaye Ödemesinin Hissedar Kredisine Dönüştürülmesi
Halka açık olmayan şirketlerce sermaye artırım beyanıyla yurt dışından getirilen dövizin sermayeye eklenmesi ve sermaye artırımının belgelenmesi en geç üç ay içinde gerçekleştirilmesi gerekecek.
Şirketin, bu süre içinde, ileride gerçekleştirilecek sermaye artışı için yabancı ortak tarafından şirket hesabına yatırılan dövizin sermayeye ilave edilmesinden vazgeçmesi ve ilgili meblağın kredi olarak kullanılmasını tercih etmesi mümkün olacak. Bu durumda, şirketin kredi kullanım iradesini, aracı bankaya yazılı olarak beyan etmesi gerekecek. Bu beyanın verilmesi veya şirketin üç ay içinde sermaye artışının tamamlandığını tevsik edememesi durumunda, Aracı banka, ilgili şirketin döviz kredi kullanıp kullanamayacağını tespit edecek.
Aracı banka tarafından, şirketin döviz kredisi kullanabileceği tespit edildiğinde, şirket tarafından sağlanan tutarlar, kredi bakiyesine eklenecek ve Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’ne (“Risk Merkezi“) döviz kredisi olarak bildirilecek. Uygunluk şartları sağlanmıyor ise söz konusu bedeller banka tarafından sahiplerine iade edilecek.
Paya/Sermayeye Dönüştürülebilir Krediler
Türkiye’de yerleşik kişiler ile yurt dışında kurulu girişim sermayesi fonları arasında döviz cinsinden akdedilen paya dönüştürülebilir kredi sözleşmeleri kapsamında, Türkiye’de yerleşik kişinin hesabına transfer edilen yabancı para meblağlar, döviz kredisi kullanım kısıtlamalarına tabi olmayacak. Ancak bunun için ilgili sözleşmede
- ilgili meblağın transfer tarihinden itibaren azami 12 ay içerisinde sermayeye ekleneceği,
- şirketin infisahı veya tasfiyesi haricinde söz konusu tutarların sermayeye ekleneceği (borç olarak geri ödenmeyeceği),
- transfer edilen tutarın tamamının sermayeye ekleneceğine
ilişkin hükmün bulunması gerekecek.
Krediyi kullanan, aracı bankaya sözleşmeyi, daha önce bu kapsamda sermayeye dönüştürmeksizin fon kullanmadığına ilişkin yazılı beyan ve sözleşme konusu tutarın sermayeye azami 12 ay içinde ekleneceğine dair taahhüt ile birlikte ibraz edecektir.
Aracı banka, sözleşmede, yukarıda bahsi geçen şartların sağlanıp sağlanmadığını kontrol edecek. Bunun yanı sıra banka, kredi kullanandan girişim sermayesi fonunun ilgili ülke mevzuatına uygun olarak kurulduğunun tevsikini de isteyecek.
Transfer tarihinden itibaren 12 ay içinde, sermaye artırımı için gerekli belgelerin ibraz edilmemesi halinde, aracı Banka Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bildirimde bulunacak ve ilgili tutarı, şirketin döviz kredisi bakiyesine ekleyerek Risk Merkezi’ne bildirecek. Ayrıca, krediye dönüşen tutar TCMB İstatistik Genel Müdürlüğü’ne de bildirilecek.
Sözleşme kapsamında Türkiye’de yerleşik kişiye transfer edilen bedelin sermayeye ilave edilmeksizin kullanılması halinde ilgili yerleşik kişi tarafından istisnadan faydalanılarak sermayeye dönüştürülebilir kredi kullanılamayacak.
Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Kredi Kullanımı
Genelge uyarınca, yatırım teşvik belgesi (“YTB“) kapsamında kredi alan Türkiye’deki yerleşik kişiler, döviz geliri şartına bağlı olmaksızın döviz kredi kullanabilmektedir. Değişiklik uyarınca, aynı YTB çerçevesinde daha önceden faiz destekli TL kredi kullanılmış ise döviz cinsinden kredi kullandırımı aşağıdaki gibi hesaplanacak:
| Azami Tutar | – | Kullandırılan TL kredi tutarı | = | Döviz cinsinden kredi kullandırımı yapılabilecek tutar |
Azami tutar,
- YTB’de yabancı kaynak tutarı yer alıyor ise belirtilen yabancı kaynak tutarı,
- YTB’de özkaynak tutarı yer alıyor ise toplam yatırım tutarından özkaynak tutarı düşülerek hesaplanacak tutar
şeklinde hesaplanacak.
Aracı banka, daha önce kullandırılan TL kredi tutarını Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü E-TUYS bilgi sistemi üzerinden sorgulayacak. Bunun yanı sıra, aynı YTB kapsamında faiz destekli olanlar haricinde başka bir TL kredi kullanıp kullanılmadığının tespiti amacıyla, kredi alandan, kullanım varsa bu kullanım tarih ve tutarlarını da içerecek şekilde yazılı beyan alınacak. Kredi kullanan, bir tutar beyan ederse söz konusu tutar azami tutardan düşülecek.
Muhtemel Döviz Gelirine Binaen Kullanılan Krediler
Değişiklik uyarınca, muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak kullanılan döviz kredilerinde vade sınırlaması olmayacak.
Muhtemel döviz gelirleri kapsamında aynı mali yıl içinde, ihracat ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerine ilişkin bağlantıların tevsiki kaydıyla birden fazla kredi kullandırılabilecek.
Muhtemel döviz gelirleri kapsamında mükerrer belge kullanımının önlenmesi amacı ile Vergi Resim ve Harç İstisnası Belgesi veya Dahilde İşleme İzin Belgesi üzerine, kullandırılan kredi miktarı kadar şerh düşülecek.
Sonuç
Değişiklik ile döviz kredi yasağına yeni ve önemli istisnalar getirilirken; sermaye avansına benzer bir kavram, en azından yurt dışından getirilen döviz meblağlar bakımından devreye alındı.
COVID-19 salgını ile ilgili hukuki düzenlemelerle ilgili bilgilere Esin Avukatlık Ortaklığı Coronavirüs Masası‘ndan ulaşabilirsiniz.
