Yeni Gelişme
7252 sayılı Dijital Mecralar Komisyonu Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (“Kanun“) 28 Temmuz 2020 tarihli ve 31199 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Kanun, çeşitli düzenlemelerin yanı sıra, (i) iş sözleşmelerinin feshedilmesi yasağına yeni istisnalar getirmekte, (ii) fesih yasağı ile ücretsiz izin sürelerinin 30 Haziran 2021 tarihine dek uzatılabileceğini düzenlemekte, (iii) Cumhurbaşkanı’nın kısa çalışma uygulamasının uzatılmasına dair mevcut yetkisini yeniden düzenlemekte, (iv) bazı işyerleri için sosyal sigorta prim desteği öngörmekte ve (v) 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğünün başlangıç tarihini ertelemektedir.
Kanun Neleri Düzenliyor?
Fesih Yasağı ve Ücretsiz İzin
4857 sayılı İş Kanunu’nun (“İş Kanunu“) kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesinin, İş Kanunu’nun 25. maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işverenler tarafından feshedilmesi 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren 3 aylık süre ile sınırlı olarak yasaklanmıştı. Buna ek olarak, fesih yasağı sırasında işverenin işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne gönderebileceği düzenlenmiş Cumhurbaşkanı, fesih yasağı ile azami ücretsiz izin sürelerini altı aya kadar uzatmaya yetkili kılınmıştı. Sonrasında fesih yasağının süresi ve fesih yasağı boyunca işverenlerin çalışanlarını ücretsiz izne gönderme imkânı 17 Ağustos 2020 tarihine dek uzatılmıştı.
Kanun, fesih yasağına istisna olacak yeni halleri düzenlemiş ve fesih yasağının uzatılması konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki vermiştir. Bu kapsamda:
- Cumhurbaşkanı’na, fesih yasağı ile ücretsiz izin sürelerini her defasında en fazla üçer aylık süreler için olacak şekilde 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatma yetkisi verilmiştir.
- Belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri fesih yasağının istisnaları arasına eklenmiştir.
Yukarıda yer alan düzenlemeler 28 Temmuz 2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Kısa Çalışma Ödeneği
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nda değişiklik yapan 7226 sayılı Kanun ile kısa çalışmadan yararlanma şartları kolaylaştırılmış ve Cumhurbaşkanı’na, COVID-19 kaynaklı yapılacak kısa çalışma başvuru tarihini tüm sektörler için bir bütün olarak 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzatma yetkisi verilmişti.
Kanun Cumhurbaşkanı’nın söz konusu yetkisini yeniden düzenlemiştir. Bu kapsamda Kanun, COVID-19 kaynaklı kısa çalışma başvurusunda bulunma süresinin ve/veya kısa çalışma ödeneğinden yararlanma süresinin sektörel olarak ayrı ayrı veya tüm sektörler için bir bütün olarak 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzatılabilmesine ilişkin olarak Cumhurbaşkanı’na yetki vermiştir.
Yukarıda yer alan düzenlemeler 28 Temmuz 2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Sosyal Sigorta Prim Desteği
Kanun, COVID-19 salgını kaynaklı zorlayıcı sebebe bağlı olarak (i) 1 Temmuz 2020 tarihinden önce kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanan sigortalıların çalıştıkları özel sektör işyerlerinde kısa çalışmanın sona ermesi ve haftalık normal çalışma sürelerine dönülmesi ile (ii) 1 Temmuz 2020 tarihinden önce başvuruda bulunarak nakdi ücret desteğinden yararlandırılan sigortalıların haftalık normal çalışma sürelerine dönmeleri halinde işverenlere sosyal sigorta prim desteği sağlanacağını düzenlemiştir.
Bu kapsamda, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı tutarında, her ay söz konusu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle 31 Aralık 2020 tarihini geçmemek üzere üç ay süreyle ilgili işverenlere İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmak üzere prim desteği sağlanacaktır.
Kısa çalışmadan yersiz yararlanıldığının tespiti veya kısa çalışma başvurusuna yönelik uygunluk tespitinin olumsuz sonuçlanması veya nakdi ücret desteğinden yersiz yararlanıldığının tespiti halinde, işyeri İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanan destekten yararlanamayacak veya yersiz yararlanmış sayılacaktır. Söz konusu destekten yersiz yararlanıldığının tespiti halinde, yararlanılan destek tutarı işverenden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
Kanun’da öngörülen prim desteğinden yararlanmakta olan işverenler, bu destekten yararlanılan ayda aynı sigortalı için diğer sigorta primi indirimi, teşvik ve desteklerinden yararlanamayacaktır. Ayrıca, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından işverene sağlanan ve sigortalı hissesine karşılık gelen destek tutarının sigortalıya ödenmesi işverenden talep edilemeyecektir.
Yukarıda yer alan düzenlemeler 1 Ağustos 2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.
İş Sağlığı ve Güvenliği
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, işyerlerinin tehlike sınıflarına ve işyerlerinde çalışan kişi sayısına bağlı olarak, işverenler için çeşitli yükümlülükler öngörmektedir. Kanun ile, 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğünün başlangıç tarihi 1 Temmuz 2020 tarihinden 31 Aralık 2023 tarihine ertelenmiştir.
Yukarıda yer alan düzenlemeler 1 Temmuz 2020 tarihi itibariyle geçerli olacak şekilde 28 Temmuz 2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Sonuç
COVID-19 salgını, Türkiye’yi ve Türkiye’deki çalışma yaşamına dair uygulamaları esaslı bir şekilde etkilemiştir. Bu kapsamda, işverenlere destek olmak ve çalışanları korumak amacıyla bazı uygulamaların yürürlüğe konulmasına devam edilmektedir. İşverenlerin COVID-19 salgınına ilişkin gelişmeler oldukça konu ile ilgili tüm değişiklikleri yakından takip etmelerini tavsiye ederiz.
COVID-19 salgını ile ilgili hukuki düzenlemelerle ilgili bilgilere Esin Avukatlık Ortaklığı Coronavirüs Masası‘ndan ulaşabilirsiniz.
