Yeni Gelişme
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (“TCMB“) tarafından düzenlenen Ödeme Hizmetlerinde TR Karekodun Üretilmesi ve Kullanılması Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik“), 21 Ağustos 2020 tarih ve 31220 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Değişiklik ne getiriyor?
TR Karekod ile Yapılacak Ödemeler
Yönetmelik uyarınca, 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun (“Ödeme Hizmetleri Hakkında Kanun“) çerçevesinde ödeme hizmeti kapsamına giren ve karekod kullanılarak yapılan her ödeme işleminde TR Karekod kullanılabilecek.
TCMB, TR Karekod kullanılarak gerçekleştirilebilecek ödeme işlemlerine üst sınır getirebilecek.
TCMB, ihtiyaç duyması halinde, TR Karekod işlemlerinin gerçekleştirildiği sistem işleticileri, işyerleri, dış hizmet sağlayıcıları gibi, faaliyeti karekod ile ödeme yapılmasıyla ilgili olan taraflardan gerekli bilgi ve belgeleri isteyebilecek ve ihtiyaç halinde yerinde inceleme yapabilecek.
TR Karekod Üretimi
TR Karekod, karekod üretici koduna sahip olan ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından üretilecek. Ek olarak, TCMB tarafından uygun görülen ödeme sistemi işleticileri de TR Karekod üretebilecek.
Karekod üretici kodu, TR Karekod üretebilmek için gerekli bir koddur ve ödeme hizmeti sağlayıcısının ve ödeme sistemi işleticisinin talebi üzerine Bankalararası Kart Merkezi (“BKM“) tarafından belirlenecek ve internet sitesinde duyurulacak.
Teknik İlke ve Kurallar
Teknik İlke ve Kurallar Rehberi, ilgili sistem işleticisinin başvurusu üzerine TCMB tarafında belirlenecek ve TR Karekod kullanılarak belirli bir ödeme sistemi aracılığıyla gerçekleştirilecek işlemlere ilişkin iş akışlarını içerecek.
Ek olarak, TCMB, TR Karekod kullanılarak gerçekleştirilecek belirli bir ödeme hizmeti türü için de Teknik İlke ve Kurallar Rehberi hazırlayabilecek.
Karekod Yönlendirme Sistemi
BKM, TR Karekod ile gerçekleştirilecek ödeme hizmetlerine ilişkin süreçlerde gerekli olması durumunda karekodun ve içeriğinde yer alan bilgilerin, ödeme hizmeti sağlayıcıları arasında transferini sağlamak için bir Karekod Yönlendirme Sistemi kuracak ve işletecek. Ücretlendirme esasları da dâhil olmak üzere, Karekod Yönlendirme Sistemi’nin kural ve şartlarını TCMB belirleyecek ve internet sitesinde ilan edecek.
Ödeme Hizmeti Sağlayıcısının Yetki ve Sorumlulukları
Ödeme hizmeti sağlayıcısı, TR Karekod kullanarak gerçekleştirilmesini sağlayacağı ödeme hizmetleri ile ilgili olarak, Teknik Dokümana uygun bir şekilde karekod oluşturulmasını sağlayacak ve TR Karekod ile yapılacak ödemelerin güvenli ve sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli önlemleri alacak. Teknik Doküman’da, Ödeme Hizmetleri Hakkında Kanun çerçevesinde ödeme hizmeti kapsamında giren ve karekod kullanılarak yapılan her türlü işleme ilişkin ilke ve kurallar belirlenecek.
Ödeme hizmeti sağlayıcısı, TR Karekod kullanılarak yapılacak ödeme işlemleri için bir üst sınır belirleyebilecek. Ancak bu üst sınır, TCMB tarafından belirlenecek üst sınırı aşamayacak.
Ödeme hizmeti sağlayıcısı, TR Karekodun üretilmesi esnasında mümkün olduğu ölçüde karekod kalitesinin ve okunabilirliğinin yüksek olmasına özen gösterir ve karekod bütünlüğünün korunmasını sağlayacak.
Ödeme hizmeti sağlayıcısı, TR Karekod kullanılarak yapılacak ödeme işlemlerinin karekodda yer alan bilgiler ile uyumlu gerçekleştirilmesini ve karekod üzerinde yer alan bilgilerin bütünlüğünün korunmasını sağlayacak.
Ödeme hizmeti sağlayıcısı, içeriği sabit olan ve birden fazla ödeme işleminde kullanılabilen karekodu ifade eden statik karekod kullanılarak yapılacak ödeme işlemlerinde, karekodun fiziksel güvenliği ve okunabilirliğinin korunması için gerekli tedbirleri alacak.
Ödeme hizmeti sağlayıcısı, yukarıdaki tedbirlerin üye işyeri tarafından da alınması için çerçeve sözleşmede gerekli hükümlere yer verecek.
TR Karekod işlemlerinde, ödeme işlemi gerçekleştirildikten sonra, ödeme hizmeti sağlayıcısı, müşterisine uygun bir metot ile (kısa mesaj, uygulama bildirimi gibi) ödeme işleminin gerçekleştirildiğini bildirecek.
Üye İşyerinin Sorumlulukları
TR Karekod kullanılarak ödeme yapılmasına imkân sunacak üye işyeri, ödeme hizmeti kullanıcılarını, ödeme işleminin karekod ile yapılabileceğine ilişkin bilgilendirecek.
TR Karekod kullanılarak ödeme yapılmasına imkân sunacak üye işyeri, TR Karekod işlemlerinin karekodda yer alan bilgiler ile uyumlu bir şekilde gerçekleştirilmesi ve ödeme işlemi yapılırken karekodda yer alan bilgilerin bütünlüğünün korunması konusunda gerekli özeni gösterecek. Ek olarak, statik karekod kullanılarak yapılan ödeme işlemlerinde karekodun fiziksel güvenliği ve okunabilirliğinin korunması amacıyla gerekli önlemleri alacak.
TR Karekod Kullanma Zorunluluğu
Aşağıdaki durumlardan birinin varlığı halinde, TR Karekod kullanılması zorunlu değildir:
- Yabancı ülke mevzuatına göre ihraç edilen ödeme aracı kullanılarak yurt içinde ödeme yapılması.
- İşlem taraflarından birinin yurt dışında yerleşik olması,
- Ödeme işlemi için yurt dışında yerleşik bir ödeme hizmeti sağlayıcısının altyapısından yararlanılması.
Geçiş Hükümleri
Karekodla ödeme imkânı sağlayan ödeme hizmeti sağlayıcıları, kullanılan karekodları ve ilgili altyapıları en geç 31 Aralık 2021 tarihine kadar Yönetmelik, Teknik Doküman ve sundukları ödeme hizmetinin bir ödeme sistemi aracılığıyla işlem gerçekleştirilmesini gerektirmesi durumunda, söz konusu ödeme sistemi ile ilgili hazırlanacak Teknik İlke ve Kurallar Rehberi’ne uyumlu hale getirmek zorunda olacak.
İşyerlerine, ödeme kartları ya da TCMB tarafından işletilen ödeme sistemleri aracılığıyla ödeme kabul etme imkânı sunan ödeme hizmeti sağlayıcıları, en geç 31 Aralık 2021 tarihinde kadar, anlaşmalı oldukların işyerlerinde, üye işyeri tarafından sunulan dinamik karekod yöntemi kullanılarak ödeme yapılmasına olanak sağlayan altyapıyı oluşturmakla yükümlü olacak.
İşyerlerinin ödeme kartları ya da ödeme hizmeti sağlayıcılarının sundukları ödeme altyapısına ilave olarak farklı cihaz ve uygulamalar kullanması durumunda, söz konusu cihaz ve uygulamaların sahipleri de üye işyerinde sunulan karekod yöntemi kullanılarak ödeme yapılmasına olanak sağlayan altyapının en geç 31 Aralık 2021 tarihine kadar oluşturulması için gerekli önlemleri alacak.
TCMB, yukarıda belirtilen tarihleri bir yılı geçmeyecek şekilde uzatmaya yetkili olacak.
Sonuç
Yönetmelik ve ilgili ilke ve esaslar, perakende ödemelerde karekod kullanımının artmasını, ödeme hizmeti kullanıcılarına daha kolay, verimli ve güvenli bir ödeme hizmeti sunulmasını ve bunun sonucunda daha az nakit kullanılmasını sağlamayı hedeflemektedir.
Buna ek olarak, Yönetmelik ile COVID-19 salgını ile birlikte önemi giderek artan temassız ve elektronik ödeme yöntemlerinin benimsenmesinin de destekleneceği öngörülmektedir.
