Yeni Gelişme
14 Ekim 2020 tarihli ve 31274 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ve aynı tarihte yürürlüğe giren 68 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (“Kararname“) ile, sekreteryalığını Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) yürüteceği Sanayileşme İcra Komitesi’nin (“Komite”) kurulmasına karar verilmiştir.
Kararname Ne Getiriyor?
Kararnamede, yerli üretimin ve teknolojik kabiliyetlerin (kamu alımları dâhil) farklı yollarla geliştirilmesini sağlamak, üreticilerin yatırım, üretim ve finansman süreçlerini kolaylaştırmak ve rekabet edebilirliklerini artırmaya yönelik kararlar alması için, kısa adı SAİK olan, Sanayileşme İcra Komitesinin kurulması ile görev ve yetkileri düzenlenmiştir.
SAİK, Cumhurbaşkanının başkanlığında Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Sanayi ve Teknoloji Bakanı, Hazine ve Maliye Bakanı, Ticaret Bakanı ile Strateji ve Bütçe Başkanı’ndan oluşacaktır. Komiteyi toplantıya çağırma ve toplantı gündemini belirleme yetkisi Cumhurbaşkanındadır ve Cumhurbaşkanı gerekli görmesi halinde, gündem ile ilgili kurum ve kuruluşun temsilcilerini de Komite toplantılarına davet edebilecektir. Komite sekreteryalığını Bakanlık yürütecektir.
Komite’nin görev ve yetkilerinden bazıları şunlardır:
- Milli ve yerli sanayileşme hedefine yönelik olarak sanayicinin ve teknoloji üreticisi kurum ve kuruluşların yatırım, üretim ve finansman süreçlerinin kolaylaştırılması amacıyla gerekli tedbirleri almak.
- İhale şartname ve sözleşmelerinin yerliliği engellemeyecek ve sektörlerin ihtiyaç duyduğu teknolojik bileşenlerin yerlileşmesini sağlayacak şekilde hazırlanmasını sağlayacak tedbirleri almak.
- Yurtiçi üretimin kısıtlı olduğu stratejik alanlarda yatırım yapılmasını sağlayacak kararlar almak.
- Ülke için kritik öneme sahip şirketlerin ortaklık yapılarında, yurtiçi üretimin sürekliliğini ve ulusal güvenliği riske atabilecek değişikliklere ilişkin yapılacak işlemler konusunda karar almak.
- Finansman, gümrük, çevre, altyapı, lojistik ve enerji gibi alanlarda kurumlar arası koordinasyonu sağlayarak reel sektörün küresel rekabet gücünü artıracak kararlar almak.
- İmalat sanayi firmalarının sermaye yapılarının güçlendirilmesi, gerektiğinde şirket birleşmelerinin özendirilmesi, verimliliği artıracak politikaların tasarlanması ve ürün çeşitliliğinin artırılması için kamu uygulamalarını yönlendirici kararlar almak.
Komite tarafından belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları, komitenin sekreteryası ile eşgüdüm içinde çalışmak üzere bir Sanayileşme Koordinasyon Birimi oluşturacaktır. Bu birim, Komite sekretaryası ile çalışarak özellikle ihale şartnamelerinde ve sözleşmelerinde yerli ürün alımını engelleyici hükümlerin yer almamasına, yerliliği özendirmeye ve mevzuat uyumunu sağlamaya yönelik çalışmalar yapılmasına katkıda bulunacaklardır.
Sonuç
Benzeri uygulamalar hali hazırda Avrupa Birliği hukukunda “Golden Powers” hükümleri olarak yer almakta olup Komite’nin henüz karar alma süreci ve esasları detaylandırılmamıştır. Dolayısıyla, Komite’nin kendi yetkilerini nasıl yorumlayıp uygulayacağı, örneğin, “ülke için kritik öneme sahip şirketler” ile “yurtiçi üretimin sürekliliğini ve ulusal güvenliği riske atabilecek değişiklikleri” nasıl belirleyeceği ve bunun şirket devralmaları için “ön izin” niteliğinde olup olmayacağı, önümüzdeki dönemlerde verilen Komite kararlarından veya başkaca düzenlemelerden anlaşılacaktır.
