2 Aralık 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren 7257 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7257 Sayılı Kanun“) ile maden, elektrik ve doğal gaz piyasalarına ilişkin önemli değişiklikler yapılmıştır.
7257 Sayılı Kanun kapsamında piyasa özelindeki notlarımıza aşağıdaki ilgili linkten ulaşabilirsiniz:
Maden Kanununa İlişkin Değişiklikler
Elektrik Piyasasına İlişkin Değişiklikler
Doğal Gaz Piyasasına İlişkin Değişiklikler
Maden Kanununa İlişkin Değişiklikler
Yeni Gelişmeler
2 Aralık 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren 7257 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7257 Sayılı Kanun“) ile 3213 sayılı Maden Kanunu’na (“Maden Kanunu“) ilişkin önemli yenilikler getirildi.
7257 Sayılı Kanun ile Ne Gibi Değişiklikler Yapıldı?
Ruhsat Bedeli: Ruhsat bedelinin ocak ayının sonuna kadar ödenmemesi durumunda ödenmeyen kısmın iki katı olarak ödenmesi kuralı değiştirildi. Ödenmeyen kısım bundan sonra 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (“Amme Alacakları Kanunu“) uyarınca uygulanan gecikme zammına tabi olacak.
Hapis Cezası Uygulama İstisnası: İzinsiz madencilik faaliyetleri için öngörülen hapis cezasına ilişkin olarak mücavir sahalara taşmalar hakkında sağlanan istisna değiştirildi. Buna göre söz konusu istisna işletme izin alanı dışındaki mücavir sahalara yirmi metreye kadar olan taşmalar için uygulanacak.
Süre Uzatım Başvurusu: 7257 Sayılı Kanun’dan önce, süre uzatımı için yapılan başvurularda, taban bedeli ödemesi, işletme projesinin sunulması ve elektronik tebligat adresinin bildirilmesi işlemlerinin ruhsat süresinin bitiminden altı ay öncesine kadar tamamlanması gerekiyordu. 7257 Sayılı Kanun’la bu süre ruhsat süresinin bitiminden 12 ay öncesine çekildi. Ek olarak bu yükümlülüğe uyulmaması durumunda 100.000 TL para cezası uygulanacağı öngörüldü. Söz konusu işlemlerin ruhsat süresinin bitiş tarihinden en geç altı ay öncesine kadar tamamlanmaması durumunda ruhsat sahiplerinin süre uzatım taleplerinin reddedileceği ve ruhsatların iptal edilerek sahanın ihale ile ruhsatlandırılacağına ilişkin kuralda ise herhangi bir değişiklik yapılmadı.
Rödovans Sözleşmeleri: Kamu kurum ve kuruluşları uhdesinde bulunan ruhsat sahalarına ilişkin akdedilen rödovans sözleşmelerinin bölünerek tescil edilmesine imkan sağlayan hüküm kapsamında izinlere ilişkin bir düzenleme yapıldı. Buna göre rödovans sözleşmesinde kararlaştırılan kapasite taahhüdüne uyulması koşuluyla, kamu kurumunun Maden Kanunu uyarınca aldığı izinler, ruhsatın devredilen kısmı açısından geçerli olmaya devam edecek.
Borcu Yoktur Belgesi: Maden arama ve işletme ruhsatlarının verilmesi, birleştirilmesi, sürelerinin uzatılması, devir ve intikalleri ile çevreyle uyum bedeli iadelerine ilişkin olanlar dışındaki başvurular için Amme Alacakları Kanunu uyarınca vadesi geçmiş kamu borcu bulunmadığına ilişkin belge sunma yükümlülüğü kaldırıldı.
Sonuç
7257 Sayılı Kanun esas olarak sektör katılımcıları için bürokratik süreçlerin yeniden düzenlenmesini ve kolaylaştırılmasını amaçlamaktadır.
Elektrik Piyasasına İlişkin Değişiklikler
Yeni Gelişmeler
2 Aralık 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren 7257 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7257 Sayılı Kanun“) ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (“Elektrik Piyasası Kanunu“) ve yenilenebilir enerji kaynakları destekleme mekanizmasına ilişkin önemli yenilikler getirildi.
7257 Sayılı Kanun ile Ne Gibi Değişiklikler Yapıldı?
Yenilenebilir enerji kaynakları destek mekanizmasına ilişkin olarak yapılan değişiklikler ayrıntılı olarak 4 Aralık 2020 tarihli hukuk bültenimizde özetlenmiştir. Elektrik Piyasası Kanunu’nda yapılan bazı önemli değişiklikler ise şu şekildedir:
Üretim Lisansı Sahipleri Pay Devri: Üretim lisansı sahiplerinin halka açık şirketlerde %5, diğerlerinde %10 ve üzerindeki sermaye payı değişiklikleri ile kontrol değişikliği doğuran işlemleri için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan (“EPDK“) ön onay alma zorunluluğu kaldırıldı.
Lisans/Önlisans İptali: 2 Aralık 2020 tarihi itibarıyla mevcut olan üretim veya otoprodüktör lisansları, önlisansları ya da lisans başvurularının, 2 Aralık 2020 tarihinden itibaren 2 ay içerisinde başvuru yapılması halinde, teminatlarının ilgisine göre kısmen veya tamamen iade edilmesi suretiyle sonlandırılması ya da kurulu güç düşümü suretiyle tadil edilmesi için imkan sağlandı.
Lisanssız Üretimde Kurulu Güç: Bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücü ile sınırlı olmak kaydıyla herhangi bir ek kurulu güç sınırına tabi olmaksızın yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız üretim tesisi kurulmasına izin verildi.
Ulusal Tarife Uygulaması: Fiyat eşitleme ve çapraz sübvansiyon uygulamalarının süresi 31 Aralık 2025 tarihine kadar uzatıldı.
Genel Aydınlatma Giderleri: Genel aydınlatma giderleri 31 Aralık 2025 tarihine kadar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten ve ilgili belediyeler ile il özel idarelerinin genel bütçe vergi gelirleri payından karşılanmaya devam edecek.
İletim Sistemi Yatırımları: Lisans sahibi tarafından finanse edilen iletim sistemi için yapılan yatırımların geri ödeme süresi on yıldan beş yıla düşürüldü. Ek olarak söz konusu geri ödemelerin iletim sistem kullanım bedellerinden mahsup edilerek yapılacağı belirtildi.
Taşınmaz Temini: 7257 Sayılı Kanun’dan önce lisans ve önlisans sahiplerinin kamulaştırma taleplerine ilişkin kamu yararı kararları EPDK tarafından veriliyor, sonrasında kamulaştırma işlemleri önlisans veya üretim lisansı sahibi özel hukuk tüzel kişileri için Hazine ve Maliye Bakanlığı, dağıtım faaliyetinde bulunan lisans sahipleri için ise TEDAŞ tarafından yürütülüyordu. 7257 Sayılı Kanun ile üretim faaliyetlerine ilişkin taşınmaz temini işlemlerinin tümünün EPDK tarafından, dağıtım faaliyetlerine ilişkin taşınmaz temini işlemlerinin tümünün ise TEDAŞ tarafından yapılması öngörülerek süreç basitleştirildi ve tüm taşınmaz temin işlemleri detaylı bir şekilde yeniden düzenlendi.
Sonuç
Değişiklikler esas olarak piyasadaki iş süreçlerini daha rasyonel hale getirmeyi ve sürdürülebilirliği desteklemeyi amaçlamaktadır.
Doğal Gaz Piyasasına İlişkin Değişiklikler
Yeni Gelişmeler
2 Aralık 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren 7257 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7257 Sayılı Kanun“) ile 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu’na (“Doğal Gaz Piyasası Kanunu“) ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na (“Kamu İhale Kanunu“) ilişkin önemli yenilikler getirildi.
7257 Sayılı Kanun ile Ne Gibi Değişiklikler Yapıldı?
Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası: Serbest tüketicilere arz güvenliğinin sağlanması amacıyla son kaynak tedarik mekanizması getirildi. Mekanizmanın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (“EPDK“) tarafından belirlenecek. Aynı zamanda uluslararası piyasalarda da örneği görülen piyasa yapıcı kavramına benzer bir yaklaşımın geliştirilmesi amacıyla EPDK’ya, lisans sahiplerinin belirli bir miktar veya orandaki doğal gazın organize toptan doğal gaz satış piyasasını kullanmak suretiyle alım satımını yapmalarını teşvik edebilmesi ve/veya zorunlu hale getirebilmesi için imkan tanındı.
Yerli Doğal Gazın Satışa Sunulması: Ekonomik yoldan ve en hızlı şekilde satışın sağlanabilmesi amacıyla yerli gazın dağıtım şebekesine kadar taşınması faaliyeti “üretim” tanımı kapsamına alındı.
LNG Taşıma Faaliyeti: LNG satışının kolaylaştırılması için ihracat lisansı kapsamında LNG taşıma faaliyetinde bulunulmasına izin verildi.
Dağıtım Faaliyetleri: Dağıtım şirketlerine doğal gazın kullanımının ülke genelinde yaygınlaştırılması amaçlı olarak yapacakları yatırımlara ilişkin bazı teşvikler sağlandı.
(i) Dağıtım şirketleri imar planı olmayan veya yolların imar mevzuatına uygun olarak açılmadığı yerlerde aşağıdaki şartların sağlanması halinde yatırım yapabilecek:
- 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca yapı kayıt belgesi alan yapının bulunması ve
- ilgili belediyenin yapılacak şebekelerin yapım tarihinden itibaren 10 yıl içerisinde deplase edilmesini talep etmesi halinde, dağıtım şirketinin yatırımın deplase edilen kısmıyla ilgili tüm maliyetleri üstleneceğini taahhüt etmesi.
(ii) Belediyeler dağıtım şirketlerine yatırım yapılması talebinde bulunursa, ilgili dağıtım şirketinden teminat, kontrollük hizmet bedeli, kaplama bedeli, zemin/alan tahrip bedeli, hafriyat döküm bedeli ve benzeri adlarla herhangi bir bedel alınmayacak ve altyapı kazı alanının üst kaplamaları ilgili belediye tarafından bedelsiz olarak yapılacak.
Kamu İhale Kanunu İstisnaları: BOTAŞ tarafından ithalat yoluyla yapılacak spot LNG alımları için sağlanan istisna BOTAŞ tarafından yapılacak her türlü doğal gaz alımlarını kapsayacak şekilde genişletildi. Ek olarak TPAO’ya denizlerde belirli faaliyetleri açısından tanınmış olan istisna, TPAO’nun yanı sıra BOTAŞ ve bu şirketlerin bağlı ortaklıkları ile yurt dışında kurdukları şirketler tarafından hem denizde hem de karada gerçekleştirilecek arama, sondaj, üretim, taşıma, depolama ve gazlaştırma faaliyetlerini de kapsayacak şekilde genişletildi.
Sonuç
Değişiklikler esas olarak doğal gaz piyasası işlemlerini kolaylaştırmayı ve doğal gaz kullanımının ülke genelinde yaygınlaştırılmasını sağlamayı amaçlamaktadır.
