Yeni Gelişme
Anayasa Mahkemesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda (“Sendikalar Kanunu“) yer alan ve dayanışma aidatı ödeyerek toplu iş sözleşmesinden yararlanmak isteyen çalışanların, sözleşmenin imzalanmasından önceki taleplerinin ancak sözleşmenin imza tarihi itibariyle hüküm ifade ettiğini öngören hükmünün, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın (“Anayasa“) 13, 51 ve 53. maddelerine aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir. Karar, 3 Mart 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Karara buradan ulaşabilirsiniz. Bu karar ile birlikte, dayanışma aidatı ödeme taleplerini toplu iş sözleşmesinin imza tarihinden önce ileten çalışanların, imza tarihinden önceki dönem için parasal menfaatler öngören hükümlerden yararlanmalarının önü açılmıştır.
Toplu iş sözleşmeleri geçmişe yönelik parasal menfaatler içerebilmektedir. İlgili sendikanın üyesi olmayıp dayanışma aidatı ödeyerek toplu iş sözleşmesinden yararlanmak isteyen çalışanlar, toplu iş sözleşmesinin imza tarihinden önce talepte bulunsalar dahi, imza tarihinden önceki döneme yönelik parasal menfaatlerden yararlanamamaktaydı. Çalışanların bu talepleri ancak, imza tarihi itibariyle hüküm doğurmaktaydı. Bu bakımdan, toplu görüşme ve pazarlık sürecinde işyerinde çalışan, süresinde talepte bulunan, dayanışma aidatı ödeyen ve fakat taraf sendika üyesi olmayan çalışanların toplu iş sözleşmesinde yer alan ve imza tarihinden önceki dönem için (geçmişe yönelik) parasal menfaatler öngören hükümlerden yararlanmaları mümkün olamamaktaydı.
Anayasa Mahkemesi, bu durumun çalışanların olumsuz sendika hakkı (sendikaya üye olmama hakkı) ile toplu iş sözleşmesi hakkını sınırladığına hükmetmiştir.
Sonuç
Anayasa Mahkemesi, yukarıda açıklanan sebeplerle itiraz konusu hükmün, Anayasa’nın 13, 51 ve 53. maddelerine aykırı olduğunu belirtmiş ve Sendikalar Kanunu’nun 39. maddesinin 4. fıkrasının son cümlesini iptal etmiştir. Sonuç olarak, artık dayanışma aidatı ödeme taleplerini toplu iş sözleşmesinin imza tarihinden önce ileten çalışanların, imza tarihinden önceki dönem için parasal menfaatler öngören hükümlerden yararlanmaları mümkündür.
