Yeni Gelişme
Rekabet Kurumu’nun (“Kurum“) 2021/2 sayılı Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hâkim Durumun Kötüye Kullanılmasına Yönelik Önaraştırmalarda ve Soruşturmalarda Sunulacak Taahhütlere İlişkin Tebliğ’i (“Tebliğ“) 16.03.2021 tarih ve 31425 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe girmiştir. Tebliğ, taslak halindeyken dahi hâlihazırda uygulama alanı bulmaya başlamış ve yürürlüğe girmesi ile birlikte, Tebliğ’in teşebbüsler veya teşebbüs birlikleri tarafından önaraştırma ve soruşturmalarda taahhüt sunulması, sunulan taahhütlerin bağlayıcı hale getirilmesi ve gözlemlenmesine dair ilave rehberlik sağlaması beklenmektedir. Taslak tebliğ (“Taslak Tebliğ“) daha önce 28.12 2020 tarihinde Kurum’un resmi internet sitesinde yayımlanmıştı. Tebliğ taslağına ilişkin hukuk bültenimize buradan ulaşabilirsiniz.
Gelişme Ne Anlama Geliyor?
Rekabet Kurulu (“Kurul“), Tebliğ’in yürürlüğe girmesinden önce dahi Tebliğ’in uygulamadaki etkilerini ortaya koyan kararlar almaya başlamıştı. Nitekim Kurul, Havaalanları Yer Hizmetleri A.Ş. hakkındaki soruşturmayı 05.11.2020 tarih ve 20-48/655-287 sayılı kararı ve Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği ve OSEM Sertifikasyon A.Ş. hakkındaki soruşturmayı 07.01.2021 tarih ve 21-01/8-6 sayılı kararı ile ilgili teşebbüsler/teşebbüs birlikleri tarafından sağlanan taahhütleri kabul ederek sonlandırırken, Kurul, Arslan Nakliyat hakkında yürütülen soruşturma kapsamında sunulan taahhütleri ise 28.07.2020 tarih ve 20-36/485-212 sayılı kararı ile reddetmiştir.
Tebliğ’e ilişkin temel esaslar aşağıda sunulmaktadır:
- Tebliğ, açık ve ağır ihlaller bakımından uygulanabilir değildir: Tebliğ, 2021/3 sayılı Rekabeti Kayda Değer Ölçüde Kısıtlamayan Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Teşebbüs Birliği Karar ve Eylemlerine İlişkin Tebliğ ile paralel bir biçimde, açık ve ağır ihlaller bakımından uygulanmayacaktır. Her ne kadar Taslak Tebliğ kapsamında “açık ve ağır” ihlaller yalnızca fiyat tespiti, müşteri veya bölge paylaşımı ve arz kısıtlamaları olarak tanımlansa da, Tebliğ’in 4. maddesi bu tip ihlalleri, bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabeti doğrudan ya da dolaylı olarak engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan ihlaller olarak tanımlamakta ve teşebbüsler arasındaki ilişkinin niteliğine göre kategorilere ayırmaktadır.
- Yatay açık ve ağır ihlaller: Fiyat tespiti, müşterilerin, sağlayıcıların, bölgelerin, ticaret kanallarının paylaşılması, arz miktarının kısıtlanması veya kotalar konması, ihalelerde danışıklı hareket, gelecekte uygulanması planlanan fiyat, üretim ya da satış miktarı gibi rekabete duyarlı bilgilerin rakipler arasında paylaşılması.
- Dikey açık ve ağır ihlaller: Üretim veya dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren teşebbüsler arası ilişkide alıcının sabit veya asgari satış fiyatının belirlenmesi.
- Taahhüt taleplerinin sunulmasına ilişkin süre kısıtlaması: Her ne kadar 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“Kanun“) taahhüt mekanizmasını düzenleyen 43. maddesinin 3. fıkrası, taahhütlerin önaraştırma ve soruşturma süreci boyunca taahhüt sunulabileceğini belirtse de, Tebliğ, ilgili taahhütlerin sunulmasına ilişkin zaman aralığını, soruşturma bildiriminin tebliğinden itibaren üç ay içerisinde sunulacak biçimde sınırlandırmaktadır. İlaveten, Tebliğ, yürürlüğe girdiği tarih itibariyle devam eden önaraştırma veya hâlihazırda söz konusu üç aylık dönemi geride bırakmış soruşturmalar bakımından da uygulanabilecektir ve Tebliğ kapsamında açıkça düzenlenmiş olmamakla birlikte, soruşturmaya konu teşebbüsler üçüncü yazılı savunmalarını Kurum’a sunmaları için tanınan sürenin sonuna kadar taahhütlerini sunabilecektir. Nitekim Kurul’un 28.07.2020 tarih ve 20-36/485-212 sayılı Arslan Nakliyat kararında, soruşturma safhasının üçüncü yazılı savunmanın Kurul kayıtlarına intikali ile sona erdiğini belirterek taahhütlerin soruşturma safhasının tamamlanmasına dek sunulabileceğini değerlendirmiş ve taahhütlerin, Kanun’da belirtilen sürelerin sona ermesinin ardından sunulmuş olması sebebiyle Kurul, Arslan Nakliyat’ın sunduğu taahhütler çerçevesinde hakkında yürütülen soruşturmanın sonlandırılmasına ilişkin talebini reddetmiştir.
- Taahhüt görüşmeleri: Her ne kadar Taslak Tebliğ’in 6. maddesi, tarafların taahhüt sunma taleplerini Kurum’a iletmelerinin ardından taahhüt görüşmelerinin en kısa sürede başlayacağını belirtse de, Tebliğ, taahhüdün sunulmasının ardından ilave aşamalar öngörmektedir. Bu çerçevede, böyle bir talep halinde, Kurul, öncelikle, anlaşmanın, kararın veya uygulamanın açık ve ağır bir ihlal niteliğini haiz olup olmadığını ve gerekli gördüğü diğer unsurları değerlendirecek ve sonrasında taahhüt görüşmelerine başlanmasına veya talebin reddine ve taahhüt sürecinin sonlandırılmasına karar verecektir. Aynı maddenin 4. paragrafı kapsamında belirtildiği üzere, taahhüt görüşmeleri sözlü veya yazılı olarak gerçekleştirilebilir. Ayrıca, Tebliğ, Kurul’a inceleme konusu rekabet endişelerinin yeterli açıklıkla ortaya konamamış olması ve daha detaylı araştırmaya ihtiyaç duyulması halinde Tebliğ’de öngörülen süreleri uzatabilme yetkisini tanımaktadır.
- Taahhüt metninin içeriği: Taslak ile paralel biçimde, Tebliğ’in 8. maddesi taahhüt metninin açık bir şekilde sunulan taahhüdü içermesi gerektiğini ve fakat alternatif taahhütler içermemesi gerektiğini açıkça düzenlemektedir. Ayrıca, aynı maddede taahhüt metninde bulunması gereken hususlar sayılmaktadır. Buna göre, taahhüt metninde şu hususlar açıkça yer almalıdır: (i) taahhüt metninde taahhütle giderilmesi amaçlanan rekabet sorunu, (ii) taahhüdün ne olduğu, (iii) ne zamandan başlanmak suretiyle yerine getirileceği, (iv) ne kadar süreyle ve ne şekilde uygulanacağı, (v) uygulanmasında gözetilecek süreler, (vi) bu sürelerin hangi hallerde uzayabileceği, (vii) taahhüdün piyasaya etkisi, (viii) rekabet sorununu nasıl çözeceği, (ix) taahhüde uyumun nasıl izlenebileceği ve (x) gerekli görülen diğer hususlar.
- Uygun bulunmayan taahhütlerde değişiklik yapılması: Tebliğ’in 10. ve 11. maddeleri çerçevesinde, Kurul, değerlendirmeleri doğrultusunda taahhütleri uygun bulmadığı veya üçüncü kişilerin taahhütlere yönelik görüşleri kapsamında taahhütleri tekrar değerlendirdikten sonra taahhütleri uygun bulmadığı durumlarda, taraflara bir kereye mahsus olmak üzere taahhütlerde değişiklik yapma imkânı sunabilecek ya da taahhüt sürecinin sonlandırılmasına karar verebilecektir.
- İkinci kez taahhüt başvurusunda bulunmak yasaklanmıştır: Tebliğ’in 13. maddesi çerçevesinde ayrıca açıklığa kavuşturulduğu üzere, teşebbüslerin taahhütlerinde değişiklik yapmak için yalnızca tek bir şansları bulunmaktadır ve Kurul’un değiştirilmiş taahhütleri rekabet endişelerini gidermek adına yeterli bulmayarak taahhüt sürecinin sonlandırılmasına karar vermesi halinde, teşebbüsler tekrar taahhüt sunma talebinde bulunamayacaktır.
- Taahhütlerin kabulü, izlenmesi ve uygulanması: Tebliğ’in 14. maddesi çerçevesinde Kurul, taahhütlerin rekabet sorunlarını gidermek için yeterli olacağına kanaat getirirse, taahhüt sürecinin herhangi bir aşamasında taahhüdü ilgili taraflar açısından bağlayıcı hale getirerek soruşturma açılmamasına veya devam etmekte olan soruşturmaya son verilmesine karar verebilir. Bununla birlikte, Tebliğ, bu kararın rekabet sorununu ortaya çıkaran anlaşmanın, kararın ya da uygulamanın ihlal olup olmadığı tespitini içermeyeceğini işaret etmektedir. Son olarak, Tebliğ’in 15. maddesi, tarafların taahhüde uyumlarının izlenmesinin, taraflarca düzenli olarak rapor sunulması, denetim amacıyla üçüncü kişilerin atanması ya da meslek birlikleriyle veya ilgili kurum ve kuruluşlarıyla iş birliği yapılması gibi yollarla gerçekleştirilebileceğini ve ayrıca Kurul’un, taahhütlerin uygulanışını re’sen inceleme yetkisini haiz olduğunu özellikle belirtmektedir.
Sonuç
Yürürlüğe giren Tebliğ, olası rekabet karşıtı zararların büyümeden önlenmesi ve rekabet ihlallerinin tespiti için gerekli olan ayrıntılı inceleme süreçlerinin kamu ve hakkında inceleme yürütülenler bakımından yol açabileceği zaman ve kaynak maliyetlerinden tasarruf edilmesi adına taahhüt mekanizmasının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir. Taahhüt müessesesi, esasen AB regülasyonlarına uyum sürecinin bir yansıması olarak, 1/2003 sayılı Avrupa Birliği Konsey Tüzüğü ile paralel olarak 24.06.2020 tarihinde yürürlüğe giren 7246 sayılı Kanun ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikler ile Kanun’a eklenmiştir. Kurul’un taahhüt müessesine dair hâlihazırda karar almaya başladığı değerlendirildiğinde, Tebliğ’in yürürlüğe girmesiyle birlikte bu müessesenin daha fazla karara konu olması beklenmektedir.
COVID-19 salgını ile ilgili hukuki düzenlemelerle ilgili bilgilere Esin Avukatlık Ortaklığı Coronavirüs Masası‘ndan ulaşabilirsiniz.
