Yeni Gelişme
25 Şubat 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanıp aynı tarihte yürürlüğe giren 7222 Sayılı Kanun (“Kanun“) ile sektör güvenliğinin sağlamlaştırılması ve değişen şartlara uyum marifetiyle Türk bankacılık mevzuatına modern bir soluk kazandırmayı sağlayacak enstrümanların yürürlüğe konması amacıyla 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu’nda (“Bankacılık Kanunu”) birtakım değişiklikler yapıldı.
Kanun ile getirilen söz konusu değişiklikler hakkındaki 25 Şubat 2020 tarihli Hukuk Bültenimize buradan ulaşabilirsiniz.
Önemli değişikliklerden biri de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (”BDDK”) tarafından sistematik önemli olarak belirlenen bankalar için gözetim ve denetim süreçlerinin etkinliğinin artırılması ve karar alma ile uygulama süreçlerinin hızlandırılması amacıyla önlem planlarının yürürlüğe konulması. Bu yeni mekanizma ile sistematik önemli olarak belirlenen bankalar, mali bünyelerinde ilerleyen dönemlerde oluşması muhtemel sorunlar ve bu durumlara ilişkin alınması öngörülen önlemlerin önceden belirlenmesi suretiyle önlem planları hazırlamak ve hazırlanan bu önlem planlarını BDDK’ya göndermekle yükümlü hale geldi. Kanun ile önlem planları amacıyla yürürlüğe konulan Bankacılık Kanunu Madde 66/A, önlem planlarının hazırlanmasının usul ve esaslarını belirlenmesinde BDDK’yı yetkilendirdi. Bu kapsamda, BDDK, 16 Mart 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanıp aynı tarihte yürürlüğe giren Sistematik Önemli Bankalarca Hazırlanacak Önlem Planlarına İlişkin Yönetmelik’i (“Yönetmelik“) yayımlandı.
Yönetmelik Ne Diyor?
Yönetmelik, önlem planları hakkında usul ve esasları düzenlemek için yayımlandı.
Önlem Planlarının Niteliği ve İçeriği
Yönetmelik Madde 4 önlem planları hazırlanırken dikkate alınacak hususları düzenleyen bir “kısa yazım kılavuzu” şeklinde.
Yönetmelik, bazı bilgilerin önlem planlarına işlenmesi hususunda bankalara yükümlülük getiriyor. Bu bilgiler önlem planlarının “asgari içeriği” olarak adlandırıldı ve Yönetmelik Madde 5’te listelendi. Yönetmelik’in devamındaki hükümler ise bahsi geçen asgari içerik listesindeki her bir kalemi ve bunların kapsamlarını detaylandırıyor.
Yukarıdakilere ek olarak, Yönetmelik Madde 8’de “önemli tüzel kişiler” terimi tanımlandı ve ayrıntılı olarak açıklandı. Buna göre, Madde uyarınca bir bankanın organizasyonu kapsamındaki bir tüzel kişinin önemli tüzel kişi olarak sınıflandırılması halinde, önlem planı kapsamında sunulacak bazı bilgilere önemli tüzel kişilerin de dahil edilmesi gerekecek.
Önlem Planı Senaryoları
Önlem planı tedbirlerinin geçerliliğinin ve uygulanabilirliğinin farklı stres koşulları altında değişebileceği dikkate alınarak, Yönetmelik, önlem planlarının yeterliliğinin, etkinliğinin, etkisinin ve uygulanabilirliğinin önlem planı senaryoları çerçevesinde test edilmesini düzenledi.
Yönetmelik, bankalar için sistemik senaryo, bankaya özgü senaryo ve birleşik senaryo olmak üzere üç zorunlu senaryoyu düzenledi. Bankalar önlem planı senaryolarında şu hususları dikkate alacaklar: (i) finansal sistem veya reel ekonomi üzerinde olumsuz sonuçlar doğurabilecek sistemik olaylar; (ii) banka açısından olumsuz sonuçlar doğurabilecek bankaya özgü olaylar ve (iii) aynı anda ve etkileşimli olarak ortaya çıkacak sistemik ve bankaya özgü olayların kombinasyonu.
Yukarıdaki asgari zorunlu senaryolara ek olarak, senaryo sayısı ve içeriği, bankanın iş modeli, büyüklüğü, fonlama modeli, diğer kuruluşlar ve finansal sistemle olan bağlantılıklarına bağlı olarak değişebilecek. Ayrıca, her bir senaryoda bankanın kırılganlıkları ve zayıflıkları da dikkate alınacak.
Önlem Planı Göstergeleri
Bankalar tarafından önlem planlarında belirlenen tedbirlerin ne zaman yürürlüğe alınacağını belirlemek için, BDDK bir gösterme mekanizması benimsedi. Buna göre, bankalar niceliksel ve niteliksel göstergeler ve bu göstergelerle ilişkili eşikler belirleyecek. Bu eşikler, tedbirin uygulanmasına yönelik kararın alınacağı aşamayı gösterecek.
Önlem planı göstergelerini ve ilgili eşikleri hazırlamak için, BDDK, göstergelere ilişkin asgari içeriği içeren bir Yönetmelik eki yayımladı. Yönetmelik’in devam hükümlerinde, ek belgedeki her bir kaleme ilişkin detaylı açıklamalar da bulunuyor.
Yönetmelik Madde 22/7 uyarınca, söz konusu göstergeler ve eşitlerin asgari yılda bir kez olmak üzere ve gerekli oldukça gözden geçirilmesi gerekiyor.
Bildirim Yükümlülüğü
Yönetmelik uyarınca önlem planları, ilgili bankalarca yıl sonları itibarıyla hazırlanacak ve takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar BDDK’ya sunulacak.
Önlem planında değişiklik gerektiren bir olayın ortaya çıkması halinde, önlem planı güncellenerek ivedilikle BDDK’ya sunulacak.
Önlem planı göstergelerine ilişkin eşik değerlerinde yakın gelecekte aşılma ihtimalinin bulunması veya aşılması halinde, bu durum ve sebebi, alınmış ya da alınacak tedbirlerle beraber ivedilikle BDDK’ya bildirilecek.
Sonuç
Yönetmelik yeni yürürlüğe giren önlem planı zorunluluğu ile ilgili usul ve genel prensipleri düzenliyor.
