Yeni Gelişmeler
Vergi alacakları da dahil olmak üzere çeşitli kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasına dair hükümleri içeren 7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun (“7326 sayılı Kanun“), 9 Haziran 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Kanun Ne Getiriyor?
Yeniden yapılandırma genel olarak 30 Nisan 2021 ve öncesindeki dönemlere ilişkin vergiler ile buna bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri ve vergi aslına bağlı olmayan diğer vergi cezalarını kapsıyor.
1. Kesinleşmiş Alacaklar
7326 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 9 Haziran 2021 itibarıyla (bu tarih dahil) vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş olan
- vergilerin ödenmemiş kısmının tamamının ve gecikme faizi/zammı yerine 9 Haziran 2021’e kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi cezalarının ve bu cezalara bağlı gecikme faizi/zamlarının tamamının,
- bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilen vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilen vergi cezalarının %50’sinin ve gecikme zammı yerine 9 Haziran 2021’e kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi cezasının kalan %50’sinin ve bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının
tahsilinden vazgeçilecek.
2. Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar
a) 9 Haziran 2021 itibarıyla ilk derece mahkemelerinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan vergi tarhiyatları
Vergi aslının %50’sinin ve gecikme faizi/zammı yerine vergi aslının %50’si üzerinden 9 Haziran 2021 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi aslının kalan %50’si ve vergi cezalarının tamamının (gecikme zammı/faizi ve aslına bağlı olarak kesilen diğer cezalar ve bunlara ait gecikme zamları dahil) tahsilinden vazgeçilecek.
Uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış ancak dava açma süresi geçmemiş olanlar vergiler de bu kapsamdadır.
b) İstinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan vergi tarhiyatları
Bu hallerde tahsilinden vazgeçilecek tutar 9 Haziran 2021’den önce verilen en son mahkeme kararının tarhiyata ilişkin terkin, tasdik veya bozma kararı olmasına göre değişiyor. Buna göre en son kararın:
- Terkine ilişkin olması halinde, ilk tarhiyata esas verginin %10’unun ve gecikme faizi yerine vergi aslının %10’u üzerinden 9 Haziran 2021 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi aslının kalan %90’ının ve vergi cezalarının tamamının (asla bağlı olmayan cezaları için %10’ununun ödenmesi şartıyla kalan %90’ının) tahsilinden vazgeçilecek.
- Tasdik veya tadilen tasdike ilişkin olması halinde, tasdik edilen vergilerin tamamının, terkin edilen vergilerin %10’unun ve bu tutarlara ilişkin gecikme faizi yerine 9 Haziran 2021 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi aslının kalan %90’ının ve vergi cezalarının tamamının (asla bağlı olmayan cezaları için %50’sinin ödenmesi şartıyla kalan kısmının) tahsilinden vazgeçilecek.
- Bozma kararı olması halinde, vergi aslının %50’sinin ve gecikme faizi yerine vergi aslının %50’si üzerinden 9 Haziran 2021 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi aslının kalan %50’si ve vergi cezalarının tamamının (asla bağlı olmayan vergi cezaları için %25’inin ödenmesi şartıyla kalan %75’inin) tahsilinden vazgeçilecek.
- Kısmen onama kısmen bozma kararı olması halinde,
- onanan kısım için onanan vergilerin tamamının, terkin edilen vergilerin %10’unun ve bu tutarlara ilişkin gecikme faizi yerine 9 Haziran 2021 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi aslının kalan %90’ının ve vergi cezalarının tamamının (asla bağlı olmayan cezaları için 50%’sinin ödenmesi şartıyla kalan kısmının) tahsilinden vazgeçilecek.
- bozulan kısım için vergi aslının %50’sinin ve gecikme faizi yerine vergi aslının %50’si üzerinden 9 Haziran 2021 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi aslının kalan %50’si ve vergi cezalarının tamamının (asla bağlı olmayan vergi cezaları için %25’inin ödenmesi şartıyla kalan %75’inin) tahsilinden vazgeçilecek.
3. İnceleme ve tarhiyat aşamasında bulunan vergiler
9 Haziran 2021’den önce başlanan ve bu tarih itibariyle tamamlanamamış vergi incelemelerine, matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla devam edilecek.
9 Haziran 2021’den önce başlanan ve bu tarih itibariyle tamamlanamamış vergi incelemeleri sonucunda tarh edilecek vergi asıllarının %50’sinin ve gecikme faizi yerine vergi aslının %50’si üzerinden 9 Haziran 2021 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak belirlenecek tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, vergi aslının kalan %50’si ve vergi cezalarının tamamının (asla bağlı olmayan cezalarının %25’inin ödenmesi şartıyla kalan %75’inin) tahsilinden vazgeçilecek.
4. Matrah ve vergi artırımı
7326 sayılı Kanun ile mükelleflere kurumlar vergisi, KDV ve bazı gelir ve kurumlar vergisi stopajları için matrah ve vergi artırımı imkanı getirildi.
Aşağıdaki açıklamalara göre matrah artırımında bulunulması, 9 Haziran 2021’den önce başlamış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmez. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, 2 Ağustos 2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil) sonuçlandırılamaması hâlinde, bu işlemlere devam edilemeyecek. İnceleme ve takdir işlemlerinin sonuçlandırılmasından maksat, inceleme raporları ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesidir.
a) Kurumlar vergisi matrah artımı
Kurumlar vergisi mükelleflerinin yıllık kurumlar vergisi matrahlarını 31 Ağustos 2021 tarihine kadar (i) 2016 için %35, (ii) 2017 için %30, (iii) 2018 için %25, (iv) 2019 için %20 ve (v) 2020 için %15 oranından az olmamak üzere artırmaları halinde, artırımda bulunulan yıllar için yıllık kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin kurumlar vergisi yönünden daha sonra başka bir tarhiyat yapılamaz.
Artırılan matrahlar %20 oranında vergilendirilecek. Ancak, kurumlar vergisi mükelleflerinin, (i) artırımda bulunmak istedikleri yıla ait beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, (ii) bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve (iii) bu vergi türleri için bu Kanun’da öngörülen kesinleşmiş alacaklar ve kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklara ilişkin hükümlerden yararlanmamış olmaları şartıyla Kanun’a göre artırılan matrahları %15 oranında vergilendirilecek.
Kurumlar vergisi mükellefleri, artırımda bulunmak istedikleri yıl ile ilgili olarak vermiş oldukları beyannamelerinde, zarar beyan etmiş veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmamış ya da hiç beyanname vermemiş ise vergilendiremeye esas alınacak matrahlar ve artırılan matrahlar, (i) 2016 için 94.000 TL’den, (ii) 2017 için 99.600 TL’den, (iii) 2018 için 105.800 TL’den, (iv) 2019 için 112.400 TL’den ve (v) 2020 için 127.500 TL’den az olamaz.
b) KDV artırımı
KDV mükelleflerinin, her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerindeki hesaplanan KDV’nin yıllık toplamı üzerinden (i) 2016 için %3, (ii) 2017 için %3, (iii) 2018 için %2,5, (iv) 2019 için %2 ve (v) 2020 için %2’den az olmamak üzere belirlenecek KDV’yi, vergi artırımı olarak 31 Ağustos 2021’e kadar beyan etmeleri halinde, söz konusu vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak haklarında KDV incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacak.
5. İşletme kayıtlarının düzeltilmesi
Kanun ile mükelleflere, herhangi bir vergi tarhiyatı, vergi cezası veya gecikme faizine maruz kalmadan aşağıdaki şekillerde işletme kayıtlarını düzeltme imkânı getirildi.
a) İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel ile 31 Ağustos 2021’e kadar bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebilirler. Bildirime dahil edilen kıymetler için amortisman ayrılmaz.
Beyan edilen makine, teçhizat ve demirbaşların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak KDV hesaplanır ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenecek.
b) Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan mallar
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, kayıtlarında yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtialarını, 31 Ağustos 2021’e tarihine kadar, aynı neviden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kar oranını ve makine, teçhizat ve demirbaşlara ilişkin belirlenen rayiç bedelleri dikkate alarak fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirebilirler.
c) Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar
Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31 Aralık 2020 itibarıyla düzenledikleri bilançolarda görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklardan alacakları 31 Ağustos 2021’e kadar vergi dairelerine beyan ederek kayıtlarını düzeltebilirler. Beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplanacak ve bu vergi beyanname verme süresi içinde ödenecek.
6. Ödeme şekilleri
Yeniden yapılandırma imkânından yararlanmak isteyen mükellefler, 31 Ağustos 2021’e kadar vergi dairelerine başvurmalılar. Mükellefler, 7326 sayılı Kanun hükümlerine göre hesaplanan tutarları peşin olarak veya taksitler halinde ödeyebilecekler.
Taksitle ödeme yapacak mükelleflerin, ilk taksiti Eylül sonuna kadar ödemek üzere ikişer aylık dönemler halinde azami 18 eşit taksitte ödemeleri gerekiyor. Bu durumda, mükelleflerin başvuru sırasında 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri gerekiyor. Hesaplanan tutarlar (i) 6 eşit taksit için 1,09; (ii) 9 eşit taksit için 1,135; (iii) 12 eşit taksit için 1,18; (iv)18 eşit taksit için 1,27 katsayısı ile çarpılacak.
Hesaplanan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde peşin olarak ödenmesi halinde katsayı uygulanmayacak ve gecikme faizleri yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanan tutarların %90’ının tahsilinden vazgeçilecek.
Sonuç
7326 sayılı Kanun ile getirilen kapsamlı yeniden yapılandırma imkânı, COVID-19 salgını nedeniyle mali yönden zor günler geçiren mükelleflerin rahatlatılmasını ve ayrıca Hazine’ye ilave gelir sağlanmasını hedefliyor. Kapsama giren mükelleflerin mevcut durumlarını gözden geçirerek gerekli aksiyonları almasında fayda görüyoruz.
