Yeni Gelişme
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini (“AİHS“) Değiştiren 15 No’lu Protokol 1 Ağustos 2021 tarihinde yürürlüğe girdi. Protokol kapsamında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuru süreleri, kabul edilebilirlik koşulları ve yargıç adaylarına ilişkin maddelerde değişiklikler yapıldı. Başvuru sürelerine ilişkin düzenlemeler 1 Şubat 2022 tarihi itibariyle, diğer düzenlemeler ise 1 Ağustos 2021 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek.
Protokol Ne Getiriyor?
Protokol ile getirilen değişiklikler uyarınca;
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvuru için öngörülen 6 aylık süre 4 aya indirildi. 4 aylık yeni süre, Protokol’ün yürürlük tarihinden itibaren 6 ay sonra (1 Şubat 2022) uygulanmaya başlayacak. Eğer iç hukuktaki nihai/kesin karar, yürürlük tarihi olan 1 Ağustos 2021 tarihinden önce verilmiş ise, bu karara ilişkin bireysel başvurularda 6 aylık süre esas alınacaktır.
- Bireysel başvuruların “başvurucunun önemli bir zarar görmemiş” olması halinde reddine ilişkin kabul edilebilirlik kriteri bakımından ilgili bentte yer alan “ulusal bir mahkeme tarafından gereği gibi incelenmemiş hiçbir dava bu gerekçe ile reddedilemez” düzenlemesi kaldırılmıştır.
- AİHM dairesinin, önüne gelen bir davanın AİHS’nin yorumlanması açısından ciddi bir sorun doğurması ve sorunun çözümünün AİHM kararlarıyla çelişme yaratabilecek olması halinde, dairenin başvurudan el çekerek dosyayı Büyük Daire’ye gönderme yetkisi bulunmaktadır. Protokol uyarınca bu yetkinin kullanılması için tarafların itirazının bulunmaması şartı kaldırılmıştır.
- AİHS’nin Önsözüne “ikincillik ilkesi kapsamında AİHS ve Protokollerinde tanımlanan hak ve özgürlükleri koruma sorumluluğunun öncelikli olarak Yüksek Sözleşmeci taraflarına ait olduğu ve bu kapsamda takdir marjına sahip olduklarına” dair eklemeler yapılmıştır.
- AİHM yargıç adaylarının Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin önerdiği üç adaylı listeye yazıldıkları tarihte 65 yaşından küçük olması gerekmektedir.
Konuya ilişkin olarak AİHM tarafından yayımlanan basın açıklamasına buradan İngilizce olarak ulaşabilirsiniz.
Sonuç
Protokol ile getirilen değişiklikler kapsamında, AİHM başvuru süreleri ve kabul edilebilirlik koşulları bakımından önemli değişiklikler yapıldı. Tüm ilgililerin, AİHM’ye yapacakları bireysel başvurular için yeni düzenlemeleri incelemesi ve gerekli adımları atması gerekmektedir.
