26 Ekim 2021 tarih ve 31640 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7338 Sayılı Kanun“) ile vergi mevzuatında önemli değişiklikler yapıldı.
7338 sayılı Kanun ile sosyal içerik üreticileri ve uygulama geliştiricilerine ilişkin vergisel düzenlemeler ile karşılıklı anlaşma usulüne ilişkin düzenlemeleri ele aldığımız diğer bültenlerimize tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Bu bültenimizde ise diğer önemli vergisel düzenlemelere yer verdik.
Düzenlemeler Neler Getiriyor?
1.Vergiye Uyumlu Mükelleflere Sağlanan İndirime İlişkin Değişiklikler
- Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 121. maddesi kapsamında vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan vergi indiriminin şartları esnetildi.
- Buna göre, “indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki iki yılda ikmalen veya re’sen yapılmış bir tarhiyatın bulunmaması” koşulu yapılan tarhiyatın kesinleşmiş olmasına bağlandı. Dolayısıyla, yapılan tarhiyatın indirimden yararlandıktan sonra kesinleşmesi durumunda, yararlanılan indirim mükelleften geri alınmayacak. Ayrıca bu koşul, maddede sayılan vergi beyannameleri (yıllık gelir ve kurumlar vergisi, geçici vergi, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet, kdv ve ötv beyannameleri) ile sınırlandırıldı.
- Kesinleşen tarhiyatın indirim tutar sınırının (2021 yılı için 1.5 milyon TL) %1’inden az olması durumunda indirim koşulları ihlal edilmiş sayılmayacak.
- Bu hüküm, 1.1.2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine uygulanmak üzere 26.10.2021 tarihinde yürürlüğe girdi.
2.Olağan İnceleme Yeri ve İncelemeye Başlama Usulü Hakkında Değişiklikler
- Vergi incelemelerinin esas itibariyle mükellefin iş yerinde yapılacağına ilişkin düzenleme değiştirilerek incelemelerin esas olarak dairede (incelemeye yetkili olanın çalışma yerinde) yapılacağı düzenlendi. İncelemenin dairede yapılacak olması iş yerinde tespit ve çalışma yapılmasına engel olmayacak, mükellefin talebi ve iş yerinin müsait olduğu hallerde inceleme iş yerinde de yapılabilecek.
- Vergi incelemesine başlandığını belgeleyen ve inceleme başlama tarihi olarak referans alınan “incelemeye başlama tutanağı” kaldırıldı. Bunun yerine mükelleflere vergi incelemesinin konusunu ve incelemeye başlanıldığı hususunu bildiren bir yazı tebliğ edilecek.
- Bu hüküm, 1.7.2022 tarihinde yürürlüğe girecek.
3.Değerleme, Yeniden Değerleme, Amortisman ve Yenileme Fonu Uygulamasına İlişkin Değişiklikler
- Hisse senetlerinin değerlemesinde de kullanılan alış bedeli ölçütü, kanundaki değerleme ölçüleri arasına eklendi.
- Maliyet bedeli ölçütüne dâhil edilecek zorunlu ve seçimlik unsurlar detaylı bir şekilde yeniden düzenlendi.
- Enflasyon düzeltmesi sonrasında kaldırılan ve iki kez geçici maddelerle yapılmasına müsaade edilen yeniden değerleme uygulaması kalıcı hale getirildi. Buna göre, tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri (enflasyon düzeltmesi yapanlar ile kayıtlarını TL dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilenler hariç), enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının gerçekleşmediği hesap dönemlerinin sonu itibarıyla bilançolarına dahil bulunan amortismana tabi iktisadi kıymetlerini ve bunlar üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları, kanunla belirlenen şartlar doğrultusunda yeniden değerleyebilecek. Bu hüküm 1.1.2022 tarihinde yürürlüğe girecek.
- İsteyen mükelleflere aktife yeni kaydedilecek varlıklar için her yıl aktifte kalınan gün sayısına göre amortisman ayırabilme imkanı getirildi. Binek otomobiller ise kapsam dışı tutuldu.
- Ayrıca mükellefler Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ilan ettiği faydalı ömürlerden kısa olmamak üzere amortisman süresini, her yıl aynı olmak şartıyla, serbestçe belirleyebilecekler. Ancak bu süre Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın belirlediği sürenin iki katını ve 50 yılı aşamayacak. Mükellefler yıl veya gün esası bakımından yaptıkları seçimi değiştiremeyecek.
- VUK’un geçici 30. maddesinde düzenlenen yeni makine ve teçhizat için Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen faydalı ömür süresinin yarısının (dolayısıyla amortisman oranının iki katı) dikkate alınabilmesi uygulanması 31.12.2023 tarihine kadar uzatıldı.
- Yenileme fonu uygulamasında tereddütlü hususlar giderildi. Buna göre, satılan iktisadi kıymete benzer mahiyette bir iktisadi kıymet alınması durumunda da yenileme fonu uygulamasından yararlanılabilecek. Satıştan elde edilen karın pasifte geçici bir hesapta tutulma süresi olan üç yıllık süre, satışın yapıldığı tarihi takip eden yılın başından itibaren başlayacak. Pasifte geçici bir hesapta tutulan kâr, satışı yapılan iktisadi kıymetin yerine iktisap edilen yeni kıymetlerin amortisman ayrılabilecek tutarından fazla ise bu fazlalık, satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının kâr ve zarar hesabına eklenecek.
4.Nakit Sermaye Artırımında İlave Teşvik
- Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesi kapsamında nakit sermaye artırımı teşvikinde %50 olarak uygulanan faiz indirimi oranı, sermaye ödemesinin yurtdışından getirilen nakitle karşılanması halinde %75 olarak uygulanacak.
- Bu hüküm, 26.10.2021 tarihinde yürürlüğe girdi.
5.Vergi Ziyaı Cezası, Usulsüzlükler ve Pişmanlıkla Beyan Hakkında Yapılan Değişiklikler
- Cezayı gerektiren fiil bazında toplam 5.000 TL’yi aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları uzlaşma ve tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamına alındı. Ayrıca, 5.000 TL’yi aşmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için VUK’un 376. maddesinden yararlanılması durumunda indirim oranı %75 olarak uygulanacak.
- Vergi ziyaı ve usulsüzlük cezalarında tekerrür uygulamasına ilişkin beş yıllık ve iki yıllık süreler artık cezanın kesinleştiği tarihi takip eden yılın başından değil, cezanın kesinleştiği tarihi izleyen günden itibaren başlayacak. Artırılan ceza tutarı kesinleşmiş cezadan (birden fazla ceza varsa en yüksek tutardakinden) daha fazla olamayacak.
- Elektronik defter ve kayıt uygulamalarındaki kayıt düzenine uyulmaması fiilleri birinci derece usulsüzlük cezasının kapsamına alındı.
- Mükellefler, vergi incelemesine tabi bir vergi türü veya takdir komisyonuna sevk edilen olayın ilgili olduğu bir vergi türünden farklı vergi türleri için pişmanlıkla beyanname verebilecek.
6.Diğer Bazı Önemli Değişiklikler
- Yatırım teşvik belgesi bazında yapılan yatırım harcamasında, hesaplanan yatırıma katkı tutarının %10’luk kısmı, kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı takip eden ikinci ayın sonuna kadar talep edilmesi şartıyla, ÖTV ve KDV hariç olmak üzere, tahakkuk etmiş diğer vergi borçlarından terkin edilmek suretiyle kullanılabilecek. Bu hüküm 1.1.2022 tarihinden itibaren yapılacak yatırım harcamalarına uygulanabilecek.
- Kazançları basit usulde tespit olunanların bu kazançları gelir vergisinden istisna edildi.
- 2022 yılı vergilendirme dönemine ilişkin verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere, dördüncü geçici vergi beyannamesi uygulaması kaldırıldı.
- Sermaye Piyasası Kanunu’nun 31/B maddesi kapsamında teminat yöneticisinin taraf oldukları dâhil olmak üzere sermaye piyasası araçlarının ihracına konu teminatlara ilişkin olarak düzenlenen makbuz ve kâğıtlar ile genel ve özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıklarına, belediyelere ve köylere yapılacak bağışlara ilişkin olarak ilgili idare ile bağışlayanlar arasında düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden istisna edildi.
- 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca varlık yönetim şirketlerine kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen beş yıl süresince uygulanan damga vergisi, harç ve KKDF istisnası sürekli hale getirildi. Bu hüküm 1.1.2022 tarihinde yürürlüğe girecek.
- Varlık yönetim şirketlerine tanınan banka ve sigorta muameleleri vergisine ilişkin istisna kaldırıldı.
- Vergi daireleri tarafından yurt dışında bulunanlara yapılacak tebligat usulünde değişiklik yapıldı. Böylece, vergi dairesi başkanlıkları ve defterdarlıklar, doğrudan Türkiye elçilik veya konsolosluğuna (Gelir İdaresi Başkanlığı’na gönderilmeksizin) tebliğ edilecek evrakları gönderebilecek.
- İlanen yapılacak tebligatların 3.600 TL’yi aşması halinde vergi ve vergi cezaları açısından Gelir İdaresi Başkanlığı, diğer alacaklar açısından ise ilgili İdare’nin resmi internet sitesinde duyuru yapılabilecek.
- E-defterlerin tasdik edilmesiyle ilgili düzenleme yapılarak, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığınca müşterek belirlenen esaslara göre elektronik ortamda tutulan defterler için berat alınması, elektronik ortamda tutulan diğer defterlerin ise Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen esaslara göre onaylanmasının tasdik hükmünde olacağı düzenlendi.
- Yararlanılacak muafiyet, istisna, zarar mahsubu ve benzeri konularda yeminli mali müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibrazı şartı bulunan hususlara ilişkin olarak, tasdik raporunun ilgili süre içerisinde ibraz edilmemesi durumunda, mükellefe tebliğ edilmek şartı ile 60 günlük bir süre verilmesi ve bu süre içinde verilmesi halinde tasdik raporunun zamanında verilmiş sayılacağı düzenlendi. Öte yandan, raporun yasal süresinde ibraz edilmemesi durumunda, 50.000 TL’den az ve 500.000 TL’den fazla olmamak üzere, yararlanılması tasdik raporunun ibraz şartına bağlanan tutarın %5’i oranında özel usulsüzlük cezası kesilecek.
- Gider pusulası düzenlenebilecek mal ve hizmet alımlarının kapsamı genişletildi ve 7 günlük süre içerisinde gider pusulasının düzenlenmemesi durumunda özel usulsüzlük cezası kesilmesi öngörüldü. Ödemenin banka, ödeme kuruluşu, PTT aracılığıyla yapılması halinde bu kurumlarca düzenlenen belgelerin (dekont vb.) gider pusulası yerine geçeceği belirtildi. Bu hüküm 1.11.2021 tarihinde yürürlüğe girecek.
- Şüpheli alacak karşılığı uygulamasında, 3.000 TL’yi geçmeyen alacaklar dava ve icra takibine değmeyecek alacak olarak tanımlandı. Ayrıca işletme hesabı esasında defter tutan mükellefler de şüpheli alacak karşılığı ayırma imkânına kavuştu.
- Konaklama Vergisi’nin yürürlük tarihi 1.1.2022 tarihinden 1.1.2023 tarihine ertelendi.
- Elektronik ortamda vergi dairesi kurulması konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yetki verildi.
Sonuç
7338 sayılı Kanun ile vergi mevzuatımızda yer alan tartışmalı hükümlere açıklık ve uygulamada sıklıkla karşılaşılan vergisel sorunlara çözüm getirilmesinin amaçlandığı görülmektedir.
Söz konusu kanun değişiklerinden etkilenen mükelleflerin operasyonlarını gözden geçirerek gerekli aksiyonları almasında fayda görüyoruz.
