Yeni Gelişme
Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK“) III-35/A.2. Sayılı Kitle Fonlaması Tebliği (“Tebliğ“), 27 Ekim 2021 tarih ve 31641 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 31 Ağustos 2021 tarihli Hukuk Bültenimiz’de değindiğimiz üzere SPK, 26 Ağustos 2020 tarihinde Tebliğ’e ilişkin bir taslağı (“Taslak Tebliğ“) kamuoyu görüşüne sunmuştu.
Tebliğ, uzun süredir beklenen borçlanmaya dayalı kitle fonlamasına ilişkin prensipleri düzenlerken aynı zamanda paya dayalı kitle fonlamasına ilişkin uygulamada ortaya çıkan sorunlara da cevap olarak birtakım değişiklikler getiriyor.
Tebliğ Ne Anlama Geliyor?
Kitle Fonlaması Platformları
Kitle fonlaması faaliyetleri, kitle fonlaması platformları aracılığıyla yürütülecek ve söz konusu platformlar, sadece kitle fonlaması hizmeti veren anonim şirketler veya kalkınma ve yatırım bankaları, katılım bankaları ve aracı kurumlardan oluşan yatırım kuruluşları olabilecek.
Kitle fonlaması hizmeti verecek tüm platformların, bunun için SPK’dan izin alması gerekecek.
Platformların Faaliyetleri
- Platformlar, kural olarak münhasıran paya ve/veya borçlanmaya dayalı kitle fonlaması faaliyeti yürütebilecekler. Ancak kalkınma ve yatırım bankaları, katılım bankaları ve geniş yetkili aracı kurumlar bu şarttan muaf olacak.
- Kitle fonlaması faaliyeti sırasında uyulması gereken esaslar, girişimciler ile platform arasında akdedilecek yazılı bir kitle fonlaması sözleşmesi ile düzenlenecek.
- Her bir kampanya için bir bilgi formu hazırlanacak ve somut ve rasyonel bir yatırımcının yatırım kararını alırken önemli kabul edebileceği ve yatırım kararını etkileyebilecek nitelikteki bilgiler Tebliğ’de gösterilen süreler boyunca incelemeye açık tutulacak.
- Yatırımcılardan toplanan fonlar, kampanya süresi tamamlanana kadar emanet yetkilisi tarafından tutulacak.
- Tebliğ, aynı zamanda platformların gerçekleştiremeyeceği faaliyetleri de detaylı olarak düzenliyor. Örneğin, platformlar, yurt dışında yerleşik gerçek ve tüzel kişilere yönelik Türkiye’de yerleşik kişilerden fon toplanması amacıyla kitle fonlaması faaliyeti yürütemeyecek veya sadece paya dayalı kitle fonlama faaliyeti yürüten platformlar; faiz veya başka bir ivaz karşılığı veya rehin almak suretiyle kredi veya ödünç para verme işlerine aracılık edemeyecek ve pay dışında herhangi bir sermaye piyasası aracı karşılığında kitle fonlaması faaliyeti yürütemeyecek.
Yatırım Sınırları
Tebliğ’e göre nitelikli yatırımcı olmayan gerçek kişiler, bir takvim yılı içinde paya ve borçlanmaya dayalı kitle fonlaması yoluyla azami 50.000 Türk Lirası yatırım yapabilecek. Ancak bu sınır 200.000 Türk Lirasını aşmamak kaydıyla yatırımcının platforma beyan ettiği yıllık net gelirinin %10’u olarak uygulanabilecek. Ayrıca, nitelikli yatırımcı olmayan gerçek kişiler, borçlanmaya dayalı kitle fonlaması yoluyla bir projeye azami 20.000 Türk Lirası yatırım yapabilecek.
Fon Toplama ve Kullanma
i) Paya Dayalı Kitle Fonlaması
- Paya dayalı kitle fonlamasında, fonlar yalnızca sermaye artırımı suretiyle çıkarılacak paylar karşılığında fonlanan şirkete aktarılabilecek ve mevcut payların satışı suretiyle fon toplanamayacak.
- 1.000.000 Türk Lirasını aşan fon taleplerinde, hedeflenen fonun en az %5’ine tekabül eden tutarın kampanya süresi içerisinde nitelikli yatırımcılar tarafından karşılanmış olması zorunlu olacak.
- Paya dayalı kitle fonlamasında, toplanacak fonların hangi amaçlarla kullanılacağına ilişkin bir raporun hazırlanması ve bu raporun kampanya süresinin başlangıç tarihi itibarıyla kampanya sayfasında yayımlanmış olması gerekecek.
- Toplanan fonların bilgi formunda ilan edilen amacına uygun olarak kullanıldığının kontrolü ve denetimi bağımsız denetim kuruluşları tarafından özel amaçlı bağımsız denetim raporu hazırlanmak suretiyle yerine getirilecek.
ii) Borçlanmaya Dayalı Kitle Fonlaması
- Borçlanma aracı satışı dışında başka bir borç ilişkisi kapsamında veya borçlanma aracı dışında herhangi bir sermaye piyasası aracı karşılığında fonlama yapılamayacak.
- Faiz ve diğer getiri oranı, ilgili borçlanma aracının vadesine en yakın, bir tanesinin vadesi borçlanma aracından kısa ve bir tanesinin vadesi borçlanma aracından uzun olmak üzere iki adet Devlet İç Borçlanma Senetleri için belirlenen faiz oranlarının ağırlıklı ortalamasının %50 fazlasını aşamayacak. Vade ise beş yıldan fazla olamayacak.
- Fonlanması talep edilen projenin vade boyunca oluşacak gelirleri, öncelikle yatırımcılara yapılacak ödemelerde kullanılacak ve toplanan fonlar, söz konusu projeler ile ilişkili olmayan borçların ödenmesinde kullanılamayacak.
- Toplanan fonun, amacına uygun olarak kullanıldığının kontrolü yatırım komitesince yerine getirilecek.
- Borçlanmaya dayalı kitle fonlamasında, borçlanma araçlarına ilişkin geri ödeme yükümlülüklerinin nakit yerine fonlanan şirketin payı verilebilecek veya bilgi formunda belirtilen şekilde yerine getirilebilecek.
Girişim Şirketleri
Kitle fonlaması yoluyla fon toplayacak şirketlerin, diğerlerinin yanı sıra, aşağıdaki kriterleri sağlaması gerekecek:
- Teknoloji faaliyeti ve/veya üretim faaliyetinde bulunmaları ve son yıllık ve varsa en güncel ara dönem finansal tablolarındaki belirli kalemlerin kanun kapsamından çıkma için öngörülen eşikleri aşmaması; ve
- Toplanan fonların aktarılmasından önce anonim şirket olarak kurulmuş olması veya anonim şirkete dönüşüm işlemlerinin tamamlanmış olması.
Halka açık ortaklıklar, halka açık ortaklıklar ile sermaye piyasası kurumlarının önemli etkiye sahip ortak konumunda bulunduğu şirketler paya dayalı kitle fonlaması yoluyla ile fon toplayamayacak. Halka açık ortaklıklar ve platforma başvuru tarihi itibarıyla itfa edilmemiş borçlanma aracı bulunan ihraççılar ve itfa edilmemiş borçlanma aracı bulunan ihraççıların önemli etkiye sahip ortak konumunda bulunduğu şirketler, borçlanmaya dayalı kitle fonlaması yoluyla fon toplayamayacak.
Bir girişim şirketi veya girişimci tarafından herhangi bir on iki aylık dönemde platformlar aracılığıyla paya veya borçlanmaya dayalı olarak en fazla iki kampanya ile fon toplanabilecek. Ayrıca, paya dayalı ve borçlanmaya dayalı kitle fonlamasına ilişkin kampanya süreci tamamlanmadan aynı girişimciler tarafından paya veya borçlanmaya dayalı yeni bir kampanya süreci başlatılamayacak, ancak paya dayalı kampanya süreci devam eden proje için aynı anda borçlanmaya dayalı kampanya yürütülmesinin mümkün olacak (aksinde de aynı şekilde olmak üzere) ve bu kampanya süreçlerinin herhangi birinde hedeflenen fonun toplanamaması halinde diğer kampanya süreci de sonlandırılacak.
Sonuç
SPK, Tebliğ’in yürürlüğe girmesi ile birlikte uzun süredir beklenen borçlanmaya dayalı kitle fonlamasına ilişkin esaslar ve paya dayalı kitle fonlamasına ilişkin esasları tek bir tebliğde konsolide ediyor.
Tebliğ, küçük veya orta ölçekli teknoloji ve üretim şirketlerinin paylarını borsaya kote etmeden sermaye piyasalarından fon sağlamasının önünü açıyor.
