Yeni gelişme
5 Kasım 2021 (Cuma) tarihinde Rekabet Kurumu’nun Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği (Tebliğ No: 2002/2)’nde (“2002/2 Sayılı Tebliğ“) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’i (“2021/4 Sayılı Tebliğ“) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
2021/4 Sayılı Tebliğ, dikey grup muafiyeti rejimine ilişkin önemli bir değişiklik getirmektedir. Buna göre artık dikey grup muafiyeti sağlayıcının dikey anlaşma konusu mal veya hizmetleri sağladığı ilgili pazardaki pazar payının %30’u aşmaması durumunda uygulanacaktır. Böylelikle önceki %40 pazar payı eşiği terk edilmiştir. Tek alıcıya sağlama yükümlülüğü içeren dikey anlaşmalar bakımından ise muafiyet, alıcının dikey anlaşma konusu malları ve hizmetleri aldığı ilgili pazardaki payının %30’u aşmaması koşuluyla uygulanacaktır.
Bu değişiklik ile birlikte, ilgili pazarlardaki pazar payı %30 ila %40 arasında olan teşebbüslerin, 2002/2 Sayılı Tebliğ’in tanıdığı muafiyetten yararlanması mümkün olmayacaktır. Bu sebeple Rekabet Kurumu (“Kurum“) söz konusu teşebbüsler bakımından altı aylık bir geçiş dönemi öngörmüştür. 2002/2 Sayılı Tebliğ’in (yeni) 3. geçici maddesi uyarınca teşebbüslerin (bu değişiklik nedeniyle) grup muafiyeti kapsamı dışında kalan dikey anlaşmalarının 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 Sayılı Kanun“) 5. maddesinde düzenlenen şartlara (bireysel muafiyet şartlarına) uygunluğunu sağlamak için altı ayları olacaktır. Teşebbüslerin bu zaman zarfında anlaşmalarını tadil etmesi durumunda 4054 Sayılı Kanun’un rekabet karşıtı düzenlemeleri yasaklayan 4. maddesi bu anlaşmalara uygulanmayacaktır.
Bu gelişme ne anlama geliyor?
2021/4 Sayılı Tebliğ ile dikey grup muafiyetinin kapsamı daraltılmıştır. Bilindiği üzere dikey grup muafiyet rejimi, belirli dikey anlaşmaları 4054 Sayılı Kanun’un 4. maddesinin uygulanmasından, (i) ilgili anlaşmanın 2002/2 Sayılı Tebliğ’de tadat edilen anlaşmaları grup muafiyeti kapsamı dışına çıkaran sınırlamaları içermemesi ve (ii) sağlayıcı / alıcının pazar payının ilgili eşiğin altında kalması şartıyla, muaf tutulmaktadır. Grup muafiyetinden faydalanmak için sağlanması gerekli olan ön şartlardan ikincisine dair olan bu yeni düzenleme neticesinde daha az dikey anlaşma, muafiyet kapsamında kalacaktır.
Ayrıca pazar payı eşiğindeki bu tadil ile Avrupa Birliği’ndeki dikey grup muafiyeti rejimi ile olan benzerlik de artmıştır (bkz. Avrupa Komisyonu’nun 330/2010 sayılı tüzüğü).
Son olarak ilgili pazardaki pazar payı %30’un üzerinde olan teşebbüslerin dikey anlaşmalarında yer alan sınırlamalar bundan böyle bireysel muafiyet incelemesine tabi tutulacaktır. Bireysel muafiyet incelemesi kapsamında ise anlaşmanın doğurduğu etkinlik kazanımları ile anlaşmanın sınırlayıcı etkileri mukayese edilmektedir. Teşebbüsler ya bu incelemeyi bizzat yapacak ya da Rekabet Kurulu’na (“Kurul“) bir bireysel muafiyet başvurusunda bulunacaktır. Bu itibarla 2021/4 Sayılı Tebliğ’in bireysel muafiyet başvurularının sayısını artırması beklenebilecektir. Ayrıca bu düzenleme Kurul’a daha geniş bir hareket sahası da sağlayabilecektir. Zira Kurul (grup muafiyeti kadar statik bir doğaya sahip olmayan) bireysel muafiyete dair pek soruyu yanıtlarken takdir yetkisini kullanıyor olacaktır.
Sonuç
Kurum, dikey grup muafiyeti için öngörülen pazar payı eşiğini düşürmüştür. Bundan böyle bir dikey anlaşma, sağlayıcının dikey anlaşma konusu mal veya hizmetleri sağladığı ilgili pazardaki pazar payının %30’u aşmaması kaydıyla güvenli limandan yararlanacaktır. Bu güvenli limandan mahrum kalan teşebbüslerin anlaşmalarını (bireysel muafiyet şartlarını sağlayacak şekilde) tadil etmesi için ise altı ayları olacaktır. Kurum’un yeni düzenlemesi grup muafiyetinin kapsamını daraltmakta ve böylelikle bireysel muafiyet rejiminin uygulama alanını ve dolayısıyla Kurul’un dikey anlaşmaları incelerken sahip olacağı hareket alanını genişletmektedir.
