Yeni Gelişme
5. Yargı Paketi olarak da anılan İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi (“Teklif”), TBMM Adalet Komisyonu tarafından kabul edildi. Kabul edilen Teklifin kanunlaştırılması doğrultusunda Salı günü TBMM Genel Kurulu’nda görüşmeler başladı. Söz konusu Teklif ile icra ve iflas süreçlerinde iş yoğunluğunun azaltılması ve verimliliğin artırılması amacıyla İcra ve İflas Kanunu’nda önemli değişiklikler öngörülüyor.
İcra ve İflas Kanunu’nda Yapılacak Önemli Değişiklikler
Söz konusu Teklifin yasalaşması ile İcra ve İflas Kanununda meydana gelecek değişiklikler özetle aşağıdaki gibidir:
- Haczedilen malların satışına ilişkin açık artırmalar, artık tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilecek. Açık artırmalar, mevcut düzenlemeye göre mezat salonunda gerçekleştirilen bölümleri de dahil olmak üzere, Ulusal Yargı Ağı Platformu’na entegre elektronik satış portalı üzerinden fiili katılım olmaksızın yapılacak.
- Taşınır malların satış isteme süresi, 6 aydan 1 yıla çıkarılacak. Mevcut düzenlemeye göre taşınmaz mallar bakımından hacizden itibaren 1 yıl içinde satış istenebilirken, taşınır mallar bakımından bu süre, hacizden itibaren 6 ay olarak düzenlenmiştir. Yeni düzenlemeyle, taşınır ve taşınmaz bütün mallar bakımından satış isteme süresi hacizden itibaren 1 yıl olacak.
- Hacizli malların kıymet takdiri ve satış giderlerinin belirlenmesi tarifeyle gerçekleştirilecek. Mevcut düzenlemede hacizli malların kıymet takdiri ve satış giderlerinin belirlenmesinin haczi yapan icra memuru tarafından gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. Yeni düzenlemeyle birlikte, söz konusu işlemler, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenecek bir tarife ile gerçekleştirilecek. Böylelikle, benzer malların farklı yerlerdeki icra müdürlükleri tarafından satılması sonucu gündeme gelen satış giderlerindeki farklılıklara son verilmiş olacak.
- Hacizli malın satış talebiyle birlikte satış giderlerinin peşin olarak ödenmesi zorunlu olacak. Düzenlemeye göre, yukarıda bahsedilen tarifeye göre belirlenecek satış giderinin peşin olarak icra dosyasına yatırılması gerekecek. Aksi takdirde, giderlerin 15 gün içerisinde yatırılmaması durumunda satış talebinin hiç yapılmamış sayılmasına karar verilecek.
- Talebi halinde borçluya, hacizli malın rızaen satışı için yetki verilebilecek. Borçlu, kıymet takdirinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde haczedilen malın rızaen satışı için kendisine yetki verilmesini talep edebilecek. İcra müdürü, kıymet takdirinin kesinleşmesinden sonra cebri satış işlemlerini durdurarak borçluya 15 günlük bir süre verecek, verilen süre içerisinde borçluyla anlaşan alıcının belirlenen bedeli dosyaya ödemesi halinde satışın onaylanması için dosya icra mahkemesine gönderilecek. Düzenleme uyarınca rızaen satışta bedel, kıymet takdirinin %80’i ile hacizli malla güvence altına alınan ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan alacakların toplamından hangisi fazla ise bu miktar ve bu miktara ilave olarak bu aşamaya kadar yapılan takip masrafları toplamından az olmayacak.
- Kanun yolu aşamasında icranın geri bırakılmasına karar verme yetkisi Bölge Adliye Mahkemeleri ve Yargıtay’dan alınarak takibin yapıldığı yer İcra Mahkemesine verilecek. Mevcut düzende icranın geri bırakılması kararı alınmasının Bölge Adliye Mahkemeleri ve Yargıtay için gereksiz iş yükü teşkil etmesi ve borçlu veya vekilinin özel olarak takibini gerektirdiği ve zaman kaybına neden olması sebebiyle artık söz konusu kararın alınması görevi, icra takibinin yapıldığı yer İcra Mahkemesine verilecek.
- İcra Mahkemesinin takibin devamı hakkındaki kararı ile, borçlu ile istihkak iddiasında bulunan takip dışı üçüncü kişilerin elinde bulunan mallar muhafaza altına alınabilecek. Buna göre istihkak iddiasında bulunan üçüncü kişinin haczedilen malın yedi eminliğini kabul etmesi halinde mal muhafaza altına alınmayacaktır. Ancak, 97. maddenin birinci fıkrası uyarınca takibin devamına karar verilmesi durumunda mal muhafaza altına alınabilecek, böylelikle ilgili menfaatler arasında denge kurularak bu nitelikte malların derhal muhafaza altına alınmasından kaynaklanan mağduriyetlerin önüne geçilecek.
- Sicile kayıtlı motorlu kara araçlarının muhafaza, kıymet takdiri ve satış talebi işlemlerinin birlikte yapılması zorunlu olacak.
Sonuç
Öngörülen değişiklikler, mevcut sistem ve uygulamadaki eksikliklerin giderilmesine ve icra ve iflas hukuku işlemlerinde teknoloji kullanımının yaygınlaştırılmasına hizmet etmektedirler. Özellikle hacizli malların satış işlemlerinin elektronik ortamda yapılmasını öngören değişiklik, teknolojinin yargı süreçlerine akıllı bir şekilde entegre edilmesine bir örnek teşkil etmektedir. Buna ek olarak, Covid-19 pandemisi sürecinde icra ve iflas işlemleri bakımından seyahat ve fiziki temasın azaltılmasına da katkıda bulunmaktadır.
