Yeni Gelişme
Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketlerince Kullanılacak Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemlerine ve Elektronik Ortamda Sözleşme İlişkisinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelik (“Yönetmelik“) 11 Ocak 2022 tarihinde 31716 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımı tarihinden bir ay sonra, 11 Şubat 2022 tarihinde yürürlüğe girecek. Yönetmelik’e buradan ulaşabilirsiniz.
Yönetmelik Neler Getiriyor?
Yönetmelik, finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketleri (“şirket“) tarafından yeni müşteri kazanımı ve uzaktan kimlik tespitine ilişkin düzenlemeler ve elektronik ortamda sözleşme kurulmasına ilişkin hükümler içeriyor. Dolayısıyla Yönetmelik, banka dışı finansal kuruluşların da uzaktan müşteri edinmesine imkân sağlıyor.
Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemleri
Uzaktan kimlik tespiti, Şirket personeli (“Müşteri Temsilcisi“) ile müşterinin fiziksel olarak aynı ortamda bulunmalarına gerek olmadan, çevrim içi olarak görüntülü görüşmeleri ve birbiriyle iletişim kurmaları ile gerçekleşecek. Müşteri Temsilcisi’nin görevi kapsamında gerekli eğitimleri alması sağlanacak ve dışarıdan hizmet alımı ile Müşteri Temsilcisi istihdam edildiği takdirde bu kişilerin Şirket’e özel erişimi sınırlandırılmış bir alanda çalışması Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun izni doğrultusunda mümkün olacak.
Kimlik tespiti süreci, müşteri tarafından Şirket uygulaması üzerinden elektronik bir formun doldurulması ile başlatılacak. Görüşme öncesinde müşterinin 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca açık rızası alınacak ve biyometrik verisi haricinde herhangi bir özel nitelikli kişisel verisi işlenmeyecek.
Görüntülü görüşme ile uzaktan kimlik tespiti gerçek zamanlı ve kesintisiz şekilde yapılacak ve görüşme uçtan uca güvenli iletişim ile gerçekleştirilecek. Bu doğrultuda, belgelerin gerçekliğinin tasdik edilebilmesine imkân sağlayan ışık seviyesi ve müşterinin kimliğinin doğrulanabilmesi için telefonuna tek kullanımlık şifre (SMS OTP) iletilmesi gibi güvenlik önlemleri gözetilecek.
Uzaktan kimlik tespitine ilişkin süreçler ve sistemler, görevler ayrılığı prensibine uygun şekilde kritik bir işlem olarak değerlendirilecek, işlemin tek bir kişi tarafından başlatılması, onaylanması ve tamamlanmasına imkân vermeyecek şekilde işletilecek.
Yönetmelik ile bazı lokalizasyon hükümleri getirilmiştir. Bu kapsamda uzaktan kimlik tespitine yönelik kullanılacak süreç, sistem, ürün ve hizmetlerin Türkiye’de üretilmesi ya da ARGE merkezlerinin Türkiye’de bulunması için özen gösterilecek ve bu tür hizmet sağlayıcı ve üreticilerinin Türkiye’de müdahale ekiplerinin bulundurulması sağlanacak.
Kimlik doğrulama ve ilgili belgeleri
Güvenlik doğrulaması için kimlik belgesi kullanılacak olmakla beraber kimlik belgesinin güvenlik ögelerini (giyoş, gökkuşağı baskı, optik değişken mürekkep, gizli görüntü, hologram, mikro yazı) haiz, fotoğraflı ve ıslak imzalı olması gerekecek. Bu kapsamda kimlik belgesinin yetkili makamca tanımlanan özelliklere sahip olduğu, geçerlilik süresi, kimlik belgesinin değiştirilmediği veya zarar görmediği gibi hususlar da asgari olarak doğrulanacak.
Belgelerin tespiti ile beraber, kişinin doğrulanması için kişinin görüntüsü ve sağladığı bilgilerin kimliğe uygunluğunun denetimi ve yukarıda belirtilen yeterli ışık seviyesi ve tek kullanımlık şifrenin aranmasının yanı sıra, sahte yüz teknolojisine dair riskleri önlemeye yönelik ilave tedbirlerin bulunması da sağlanacak.
Uzaktan kimlik tespiti sürecinin tamamı, sürecin tüm adımlarını içerecek ve denetlenebilir olmasını sağlayacak şekilde kayıt altına alınacak ve saklanacak. İlgili veri saklama süreçlerinin tespitinde 6698 sayılı Kanun ve bankacılık sektöründeki ilgili düzenleme hükümleri göz önünde bulundurulacak.
Uzaktan kimlik tespitinde sorumluluk
Uzaktan kimlik tespiti için kullanılan çözümlerin kişiyi yanlış tespit riskini en aza indirecek şekilde kullanılmasını sağlamak Şirket’in sorumluluğunda olacak ve Şirket uzaktan kimlik tespiti ile kimlik tespiti gerçekleştirdiği kişileri farklı bir risk profilinde izleyecek. Bu kişilerce yapılan işlemin türüne ve tutarına bağlı olarak ilave güvenlik ve kontrol yöntemleri uygulanacak. Kişilere ya da üçüncü bir tarafa yükümlülük getiren işlemlerde itiraz halinde ispat yükümlülüğü Şirket’te olacak.
Elektronik Ortamda Sözleşme İlişkisinin Kurulması
Yönetmelik’te düzenlenen yöntemler uyarınca uzaktan kimlik tespiti yapılmasını müteakiben, müşterinin sözleşmeyi kuran irade beyanı birbirinden bağımsız en az iki bileşenden oluşan bir kimlik doğrulama mekanizması ile kimlik doğrulaması gerçekleştirildikten sonra alınacaktır. Bu iki bileşen; “müşterinin bildiği”, “müşterinin sahip olduğu” veya “biyometrik bir karakteristiği olan” unsur sınıflarından farklı ikisine ait olacak şekilde seçilecektir.
Elektronik araçlar ile sözleşmenin elektronik ortamda kurulabilmesi için (i) elektronik sözleşmenin tüm hüküm ve şartlarının müşteriye, okuyabileceği şekilde internet veya mobil hizmet kanalları üzerinden iletilmiş olması, (ii) müşterinin bu sözleşmeyi kuran irade beyanının ve sözleşmenin müşteriye özgü gizli şifreleme anahtarı ile imzalanarak Şirket’e iletmesi ve (iii) müşteriye (i) paragrafı uyarınca iletilen sözleşme içeriği ile müşterinin (ii) paragrafı uyarınca imzaladığı sözleşmenin birebir aynı olması gerekmektedir.
Yapay Zekâ Temelli Uygulamalar
Yönetmelik’te yapay zekâ temelli uygulamalara ilişkin bir hükme de yer verilmiştir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, 7.500 TL tutarını aşmayan işlemlerin, müşteri temsilcisi yerine yapay zekâ temelli yöntemler aracılığıyla gerçekleştirilmesine ilişkin uygulama esaslarını belirlemeye yetkili kılınmıştır.
Sonuç
Şubesiz bankacılık düzenlemelerinden sonra şimdi de finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketlerinin uzaktan kimlik tespiti yapması ve sözleşme ilişkisine girmesinin önü açılmıştır. Uzaktan müşteri edinimi imkânı ve yazılı şekil şartı aranmadan, yeni nesil teknolojiler aracılığıyla sözleşme ilişkisi kurma olanağı, banka dışı mali kuruluşlara da sağlanmıştır. Bu doğrultuda teknolojik gelişmelerin finans ve bankacılık sektörlerine etkisi devam etmektedir.
