7352 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7352 sayılı Kanun”) ile enflasyon düzeltmesi ertelendi ve yabancı para ile altın hesaplarının Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülmesinden elde edilen kazançlara kurumlar vergisi istisnası getirildi.
Yeni Gelişmeler
Cumhurbaşkanınca onaylanmasının ardından 29.01.2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7352 sayılı Kanun ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na (“VUK“) eklenen Geçici 33. madde uyarınca enflasyon düzeltmesi uygulaması 2023 yılı sonuna kadar ertelendi.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na (“KVK“) eklenen Geçici 14. madde ile ise 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını ve/veya altın hesabı bakiyelerini Türk lirasına çeviren kurumlar vergisi mükelleflerinin dönüşüm sebebiyle doğan kur farkı kazançları ile bu kapsamda açılan vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarından elde edecekleri faiz, kâr payı ve diğer gelirlerinin gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmesi düzenlendi.
Kanun Neler Getiriyor?
- Enflasyon Düzeltilmesine İlişkin Değişiklikler
7352 sayılı Kanun’un gerekçesinde hem mükelleflerin hâlihazırda yeniden değerleme imkânlarına sahip olduğu hem de uzun zamandır kullanılmayan enflasyon muhasebesinin uygulamasında sorunlar oluşacağı yönünde mükelleflerce iletilen taleplerin olduğu belirtilmiştir. Bu talepler kanun koyucu tarafından dikkate alındı ve Enflasyon düzeltmesi uygulamasının 2023 yılı sonuna kadar ertelenmesi sağlandı.
- Bu doğrultuda, mükellefler, geçici vergi dönemlerini kapsayacak şekilde 2021 ve 2022 hesap dönemlerinde (özel hesap dönemi kullanan mükelleflerde 2022 ve 2023 yılında biten hesap dönemleri dikkate alınmak suretiyle) ve 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde VUK’un “Enflasyon düzeltmesi, yeniden değerleme oranı ve yeniden değerleme” başlıklı Mükerrer 298. maddesi kapsamındaki enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığını dikkate almaksızın mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutmayacaklar.
- 31.12.2023 tarihli mali tablolar ise enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak. Bu düzeltmeden kaynaklanan geçmiş yıl kârı (2023 hesap dönemine ilişkin tutarlar dahil) vergiye tabi tutulmayacak ve geçmiş yıl zararı ise zarar olarak kabul edilmeyecek.
- Münhasıran sürekli olarak altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler ertelemeden yararlanamayacak ve bu kapsamdaki mükellefler enflasyon düzeltmesi yapmaya devam edecekler.
- Kurumlar Vergisi İstisnasına İlişkin Değişiklikler
- İstisnanın Kapsamı
KVK’ya eklenen Geçici 14. madde uyarınca kurumların 31.12.2021 tarihindeki bilançolarında bulunan yabancı paralarını dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihi olan 17.02.2022 günü akşamına kadar Türk Lirasına çevirmeleri ve bu şekilde elde edilen Türk Lirası varlıklarını en az üç ay vadeli Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına aktarmaları durumunda;
- Söz konusu yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 01.10.2021 ila 31.12.2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı,
- 01.01.2022 tarihinden dönüşüm tarihine kadar oluşan kur farkı kazançları, dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan faiz ve kar payları ve vade sonunda elde edilen faiz ve kar payları ile diğer kazançlar (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yapılacak destek ödemeleri)
kurumlar vergisinden istisna olacak.
Kurumların 31.12.2021 tarihindeki bilançolarında bulunan yabancı paralarını 17.02.2022 tarihinden 31.12.2022 kadar Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürmeleri durumunda ise;
- Yabancı paraların Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına aktardıkları tarihi içeren geçici vergilendirme döneminin başından, hesapların açılış tarihine kadar olan döneme ilişkin kur farkları,
- Dönem sonları itibarıyla tahakkuk eden faiz gelirleri ile kar payları ve bu hesaplardan vade sonunda elde edilen faiz ve kar payı gelirleri ile diğer kazançlar
kurumlar vergisinden istisna olacak.
Ayrıca, kurumların 31.12.2021 tarihindeki bilançolarında bulunan altın hesabı ile 31.12.2021 tarihinden sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerinin, 2022 yılı sonuna kadar Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında, dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirası’na çevirmeleri ve bu Türk Liralarını en az üç ay süreyle Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarında tutmaları halinde
- Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına aktarılan tarihi içeren geçici vergilendirme döneminin başından, hesapların açılış tarihine kadar olan döneme ilişkin olarak söz konusu varlıkların Türk Lirasına çevrilmesinden doğan kazançlar,
- Dönem sonları itibarıyla tahakkuk eden faiz gelirleri ile kar payları ve bu hesaplardan vade sonunda elde edilen faiz ve kar payı gelirleri ile diğer kazançlar
kurumlar vergisinden istisna olacak.
- Merkez Bankası Tebliğlerinin Etkisi
Kanun metninde dönüştürülecek mevduatın en az 3 ay vadeli kur korumalı mevduat hesabında tutulması gerektiği belirtiliyor ise de, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın yayımladığı tebliğler kapsamında tüzel kişiler en az 6 ay vadeli kur korumalı mevduat hesabı açabilmektedir. Bu bakımdan 6 ay veya 1 yıl vadeli olarak açılan hesaplar yukarıda bahsedilen istisnadan yararlanabilecektir. Merkez Bankasınca ileride 3 ay vadeli kur korumalı mevduat hesaplarının açılmasına ilişkin düzenleme yapılması halinde, söz konusu hesaplar da bu istisnalardan yararlanabilecektir.
- İstisna Kazanca İlişkin Giderler ve Zarar Elde Edilmesi Durumu
Yukarıda öngörülen süre ve şekilde dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına çevrilen yabancı paralar ile altın hesaplarına ilişkin olarak bu istisnayla sınırlı olmak üzere, KVK’nın 5/3. maddesinde yer alan “kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmez” hükmü uygulanmayacaktır. Yani kurumlar bu istisna kapsamındaki işlemlere ilişkin giderlerini istisna dışındaki kurum kazançlarından indirebilecek, eğer kur korumalı mevduat hesapları sebebiyle zarar ederse bu zararı kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alabilecek.
- Açılan Hesaplardan Vadesinden Önce Çekim Yapılması
Yukarıda bahsedilen şekilde açılan hesaplardan vadesinden önce çekim yapılması halinde, istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi uygulanarak geri alınacak.
Sonuç
7352 sayılı Kanun ile hâlihazırda şartları oluşmuş olan enflasyon düzeltmesinin uygulanması ertelenmiş ve döviz kurlarındaki dalgalanmaların kurumlar üstündeki olumsuz etkilerinin bertaraf edilmesi, Türk Lirası kullanılmasının teşvik edilmesi ve bu sayede finansal istikrarın sağlanması amacıyla kurumlar vergisi istisnası öngörülmüştür. Bununla birlikte, Merkez Bankası tebliğleri uyarınca tüzel kişiler en az 6 ay vadeli kur korumalı mevduat hesabı açabildiğinden, kurumlar vergisi istisnasının uygulama alanının genişletilmesi için Merkez Bankası tarafından ilave düzenleme yapılması ve tüzel kişilerin 3 ay vadeli kur korumalı mevduat hesapları açabilmesine imkân verilmelidir.
