Yeni Gelişme
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği“), 10 Mart 2022 tarihli ve 31774 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girdi. Değişiklik Yönetmeliği metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Değişiklik Yönetmeliği Neler Getiriyor?
Değişiklik Yönetmeliği ile yapılan önemli değişiklikler (i) üretim tesislerine ilişkin düzenlemeler, (ii) dağıtım ve görevli tedarik şirketlerine ilişkin düzenlemeler, (iii) pay devirleri ile birleşme ve bölünme işlemlerine ilişkin düzenlemeler ve (iv) depolama tesislerine ilişkin düzenlemeler olmak üzere dört başlık altında şu şekilde özetlenebilir:
1. Üretim tesislerine ilişkin düzenlemeler:
- Trijenerasyon tesisleri için lisans alma yükümlülüğüne ilişkin bir muafiyet düzenlendi: Değişiklik Yönetmeliği’nden önce trijenerasyon tesisleri lisans alma yükümlülüğünden muaf tutulan tesisler arasında açıkça sayılmıyordu. Fakat, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından belirlenen verimlilik değerlerini sağlayan kojenerasyon tesislerine tanınan muafiyetin, aynı koşulları sağlayan trijenerasyon tesislerine uygulanabileceği yorumu yapılmaktaydı. Değişiklik Yönetmeliği ile belirtilen verimlilik değerlerini sağlayan trijenerasyon tesislerine de lisans muafiyetinin uygulanacağı açıkça düzenlenmiştir.
- Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) kapsamında kurulan tesislerde şirket asgari sermayesi gerekliliğinde değişiklik yapıldı: Değişiklik Yönetmeliği’nden önce YEKA kapsamında yapılan tüm üretim lisansı başvurularında, başvuran tüzel kişinin şirket asgari sermayesinin ilgili yatırım tutarının %5’ine arttırılması gerekmekteydi. Değişiklik Yönetmeliği uyarınca söz konusu %5 oranı yalnızca mekanik gücü 100 MW’i aşan YEKA kapsamındaki üretim tesisleri için uygulanacaktır. YEKA kapsamındaki diğer tesisler için başvuru yapanların sermayelerini yatırım tutarının %20’sine arttırması gerekecektir.
- Üretim lisansı alınmış sahalarda lisanssız santral kurulabilmesine ilişkin istisna yalnızca rüzgar santrallerine uygulanacak şekilde değiştirildi: Değişiklik Yönetmeliğinden önce, önlisans veya üretim lisansı başvurusuna konu üretim tesisi sahası için lisanssız üretim başvurusu yapılması yasağına üretim lisansı sahipleri için bir istisna getirilmişti. Söz konusu istisna uyarınca üretim lisansı alındıktan sonra, üretim lisansına konu sahada, malikin kendi arazisi üzerine kuracağı lisanssız üretim tesisi başvurularının, teknik değerlendirmesi uygun bulunmak ve bahse konu üretim lisansı ile başka lisanslı üretim tesisini etkilememek kaydıyla kabul edilebileceği öngörülmüştü. Değişiklik Yönetmeliği ile bu istisna yalnızca rüzgar enerjisine dayalı üretim lisansı almış tesislerde uygulanacak şekilde değiştirildi.
- Rüzgar santrallerinin saha değişiklikleri için teknik değerlendirme şartına ilişkin bir istisna düzenlendi: Saha değişikliklerine ilişkin olarak, santral sahasının bir bölümünün aynı sahada kalması, toplam santral sahası büyüklüğünün değişmemesi, tadil talebine ilişkin gerekçenin mücbir sebep kapsamında olduğunun tespiti ve söz konusu tesisin kısmen veya tamamen işletmede olması kaydıyla, rüzgâr enerjisine dayalı tesisler için teknik değerlendirme şartı aranmayacağı düzenlendi. Ancak santral sahasında meydana gelen değişiklik için kesişme/çakışma ve komşu sahalardaki türbinlerin etkileşim durumuna ilişkin olarak Enerji İşleri Genel Müdürlüğünün görüşünün alınması gerekecek.
- İcra takibi sonucunda bir üretim tesisinin satışı kesinleşirse, lisansın da sona ereceğine ilişkin düzenleme yapıldı: Değişiklik Yönetmeliği ile lisansların sona erme halleri arasına icra takibi sonucunda üretim tesisinin satışının kesinleştiğinin tespit edilmesi hali de eklendi.
- Üretim lisansı sahipleri için izinlerinin iptalini derhal bildirme yükümlülüğü düzenlendi: Üretim lisansı sahiplerinin, üretim lisanslarına esas olan izin, onay ve ruhsatlarının hükümsüz kalması durumunda bunu derhal Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na (“EPDK“) bildirmelerine ilişkin yükümlülük açıkça düzenlendi.
- Biyokütleye dayalı tesisler için çevre izinlerini EPDK’ya sunma yükümlülüğü düzenlendi: Değişiklik Yönetmeliği uyarınca, kabulü yapılarak işletmeye geçen biyokütleye dayalı elektrik üretim tesislerine ilişkin lisans sahibi tüzel kişiler, Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında alınması gereken belgeyi, tesis kabul tarihinden itibaren yirmi dört ay içerisinde EPDK’ya sunmakla yükümlü hale geldi. Her ne kadar söz konusu belgenin alınmasına ilişkin yükümlülük Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği uyarınca halihazırda düzenlenmekte ise de, belgenin EPDK’ya sunulması da yükümlülük haline getirilerek izin yükümlülüklerine uyulmasının EPDK tarafından da kontrol edilebilmesi için bir mekanizma oluşturulmuş oldu. Halihazırda kabul edilmiş biyokütleye dayalı elektrik üretim tesislerinin ise bu yükümlüğü 10 Mart 2024 tarihine kadar yerine getirmesi gerekmektedir.
2. Dağıtım ve görevli tedarik şirketlerine ilişkin düzenlemeler:
- Dağıtım ve görevli tedarik şirketlerinin yönetiminin ayrıştırılmasına ilişkin ek düzenlemeler yapıldı: Değişiklik Yönetmeliği ile dağıtım ve görevli tedarik şirketlerinin yöneticilerinin ayrıştırılmasına ilişkin yükümlülüğün kapsamı aynı kontrol yapısı içindeki tedarik şirketlerini de kapsayacak şekilde genişletildi. Ek olarak, benzer nitelikte bir ayrıştırma yükümlülüğü (i) dağıtım şirketleri ve aynı ortaklık yapısı içinde yer alan diğer dağıtım şirketleri dışında, elektrik piyasasına, elektrik piyasası ile ilgili hizmet veren diğer şirketler, (ii) görevli tedarik şirketleri ve aynı ortaklık yapısı içinde yer alan diğer görevli tedarik şirketleri dışında, elektrik piyasasına, elektrik piyasası ile ilgili hizmet veren diğer şirketler bakımından da düzenlendi. Bu yükümlülüklere aykırı bir durum var ise söz konusu aykırılığın 1 Temmuz 2022 tarihine kadar giderilmesi gerekmektedir.
- Dağıtım şirketlerinin bildirim adreslerinin yalnızca kendi bölgelerinde içinde olması zorunluluğu getirildi: Değişiklik Yönetmeliği ile bir dağıtım şirketinin lisansına kayıtlı olan bildirim adresinin, faaliyette bulunduğu dağıtım bölgesi dışında bir yer olamayacağı düzenlendi. Bu yükümlülüğe aykırı bir durum var ise söz konusu aykırılığın 1 Temmuz 2022 tarihine kadar giderilmesi gerekmektedir.
- Görevli tedarik şirketleri için internet sitesi kurma yükümlülüğü düzenlendi: Görevli tedarik şirketleri için lisans kapsamında tarifesi düzenlemeye tabi faaliyetleri başta olmak üzere, faaliyetleri için ana şirket dahil, diğer şirketlerden ayrı bir internet sitesi kurma ve işletme yükümlülüğü getirilmiştir.
- Dağıtım şirketlerinin kullanıcı hizmetleri için üçüncü kişilerden hizmet almasına ilişkin istisnanın kapsamı genişletildi: Dağıtım şirketlerinin kullanıcı hizmetleri merkezlerinin iş ve işlemlerinde genel olarak üçünü kişilerden hizmet alması yasak olup çağrı merkezlerine ilişkin olarak alınacak hizmetler bu yasağın kapsamı dışındaydı. Değişiklik Yönetmeliği ile çağrı merkezlerinin yanı sıra, tahsilat işlemlerine ilişkin olarak üçüncü kişilerden alınacak hizmetler de istisna kapsamına alınmıştır. Böylece, dağıtım şirketleri kullanıcı hizmetlerine ilişkin olarak çağrı merkezlerinin yanı sıra tahsilat işlemleri için de üçüncü kişilerden hizmet alabilecek.
3. Pay devirleri ile birleşme ve bölünme işlemlerine ilişkin düzenlemeler:
- Pay devirleri ve kontrol değişikliğinde üretim lisansı sahiplerine uygulanan bildirim zorunluluğu tarifesi düzenlemeye tabi olmayan tüm lisans sahiplerine uygulanacak şekilde genişletildi: Yalnızca üretim lisansı sahibi tüzel kişiler için %10 (halka açık şirketler için %5) veya daha fazla oranda pay değişikliği ya da kontrol değişikliği için uygulanan EPDK’ya bildirim yükümlülüğü, bundan sonra, tarifesi düzenlemeye tabi olmayan tüm lisans sahipleri için uygulanacak.
- Birleşme ve bölünme işlemlerinin tamamlanması için öngörülen altı aylık süre EPDK tarafından uzatılabilecek: Lisans sahibi bir şirketin birleşme veya bölünme işlemleri için EPDK’dan aldığı izinden sonra, birleşme veya bölünmeyi tamamlaması için tanınan altı aylık süre, Değişiklik Yönetmeliği ile altı aydan az olmamak üzere EPDK tarafından verilecek süre olarak değiştirildi. Böylece, birleşme ve bölünme işlemlerinin tamamlanması için EPDK tarafından altı aydan daha uzun bir süre öngörülebilecek.
4. Depolama tesislerine ilişkin düzenlemeler:
- Depolama tesislerine ilişkin TEİAŞ görüşünün alınmasına ilişkin yeni hükümler eklendi: Üretim tesisleri için kurulacak bütünleşik elektrik depolama üniteleri (önlisans veya lisans aşamasında) ve tedarik lisansı kapsamında kurulacak müstakil elektrik depolama tesisleri için TEİAŞ’ın görüsü alınacak.
- Tedarik lisansı kapsamında kurulacak müstakil depolama tesisleri için Çevresel Etki Değerlendirilmesi (ÇED) yükümlülüğü düzenlendi: Tedarik lisansı kapsamında kurulacak müstakil depolama tesisleri için ilgili ÇED kararının EPDK’ya ilgili EPDK Kurul kararı içerisinde belirlenen süre içerisinde sunulması gerekecek. Bu kapsamda Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde de değişiklik yapılması beklenmektedir.
Sonuç:
Değişiklik Yönetmeliği ile üretim, dağıtım, görevli tedarik ve tedarik lisansı sahiplerine uygulanacak çeşitli yenilikler düzenlenmiş, mevzuatın piyasadaki gelişmelere paralel olarak değiştirilmesi amaçlanmıştır.
