Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK“) almış olduğu bir karar (“Kurul Kararı“) ile yeniden yapılandırılmış ve donuk alacaklar (“Sorunlu Alacaklar“) ile Sorunlu Alacaklar’ın tarafı olan borçlu şirketlerin ortaklık paylarına (“Sorunlu Alacaklar” ile birlikte, “Sorunlu Varlıklar“) serbest fonlar aracılığı ile yatırım yapılmasının önünü açtı. Diğer bir deyişle, Sorunlu Varlıklar’a yatırım yapmak isteyen yatırımcılar, birçok formaliteden kurtularak ve sadece yatırım fonu katılma payı almak suretiyle bu varlıklara yatırım yapabilecek.
Serbest fon nedir?
Serbest fon, portföyünde bulunabilecek yatırım araçları ve işlemler açısından, SPK’nın getirebileceği sınırlamalar haricinde, herhangi bir kısıtlamaya tâbi olmayan ve yalnızca nitelikli yatırımcıların yatırım yapabildiği bir yatırım fonu türüdür. Riskli yatırım fonu kategorisinde değerlendirilen serbest fonlar, fonun bilgilendirme dokümanlarında düzenlenen yatırım stratejileri ve sınırları çerçevesinde serbestçe yatırım yapabilirler.
Bir serbest fon çeşidi olarak sorunlu şirketler serbest özel fonu
Sorunlu şirketler serbest özel fonları; fon toplam değerinin en az %80’i devamlı olarak Sorunlu Varlıklar’dan oluşan fonlardır.
Fon kurucusu, bu fon için özel bir yatırım komitesi oluşturur ve fonun, tüm faaliyetlerinin icrasında kurucunun yönetim kurulu tarafından temsil edilir. Bu yetki, bir veya daha fazla yönetim kurulu üyesi veya kurucunun birinci derece imza yetkisine sahip personeline devredilebilir. Ayrıca, fon portföyünün yönetimi yatırım komitesine devredilebilir.
Fonun portföyünde bulunan varlıkların değeri SPK düzenlemeleri uyarınca düzenlenen esaslara göre tespit edilir ve Sorunlu Varlıklar’a yatırım yapılmadan önce, en az iki değerleme kuruluşu tarafından bu yatırımlara ilişkin olarak değerleme raporu hazırlanır. Raporlarda tespit edilen değerlerden düşük olanı, yatırım için azami değer teşkil eder.
Kolektif yatırım kuruluşları (yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları) ve emeklilik yatırım fonları, bu fonlara yatırım yapamaz.
Vergilendirme Esasları
Fonun vergilendirilmesi
Kurumlar vergisi rejimine göre sorunlu şirketler serbest özel fonları, kurumlar vergisi mükellefi kabul edilmekte olup kazançları kurumlar vergisinden istisna edilen fonlar arasında sayılmadığından, fonun elde ettiği gelir kurumlar vergisine tabidir. Fonun işlemlerine ilişkin olarak, Katma Değer Vergisi Kanunu kapsamında bu fonlar için herhangi bir istisna düzenlenmemişken, fonun taraf olduğu birtakım kağıtlar damga vergisinden istisnadır.
Fondan elde edilen gelirin vergilendirilmesi
Türkiye’de yerleşik şirketlerin, fondan elde ettikleri gelirler prensip olarak kurumlar vergisine tâbi olmakla birlikte, kurumlar vergisi mükelleflerinin yatırım fonlarından elde ettikleri (malvarlığı döviz, altın ve diğer kıymetli madenler ile bunlara dayalı sermaye piyasası araçlarına dayalı yatırım fonlarından elde edilen gelirler hariç olmak üzere) temettü gelirleri ile katılma paylarının fona iadesinden elde edilen gelirler kurumlar vergisinden istisnadır. Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında yer verilen şartları taşıması halinde şirketlerin en az iki tam yıl süreyle ellerinde tuttukları yatırım fonlarının katılma paylarının satışından doğan kazançların %75’lik kısmı da kurumlar vergisinden istisna tutulmuştur.
Tüzel kişilerin fonun katılma paylarından elde ettikleri gelire %0 oranında stopaj uygulanırken gerçek kişilerin bu kapsamda elde ettikleri gelire %10 oranında stopaj uygulanır.
Türkiye’de yerleşik olan gerçek kişiler ile Türkiye’de yerleşik olmayan gerçek ve tüzel kişilerin elde ettikleri gelir üzerinden uygulanan stopaj nihai niteliktedir ve ek bir beyanname verme yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Sonuç
Kurul Kararı ile yeni bir serbest fon türü olarak, sorunlu şirketler serbest özel fonları tanımlanmış ve Sorunlu Varlıklar’ın fon portföyüne dâhil edilebilmesi mümkün kılınmıştır.
Bu adım, SPK’nın, donuk alacakların menkul kıymetleştirilebilmesine müsaade etmesinden sonra, donuk alacak sorununu sermaye piyasaları vasıtasıyla çözme yolunda attığı en büyük adım niteliği taşıyor. Donuk alacakların menkul kıymetleştirilmesi ile ilgili mevzuat bültenimize buradan ulaşabilirsiniz
