Yeni Gelişme
İstanbul Finans Merkezi’nin (“İFM“) faaliyetlerinin genel çerçevesini içeren ve İFM’de gerçekleşecek faaliyetler için vergi muafiyetleri, istisna ve teşvikleri düzenleyen yasa (“Kanun“) 28 Haziran 2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Kanun Ne Anlama Geliyor?
Kanun, İFM’nin alanı, yönetilmesi ve işletilmesine ilişkin hususlar, İFM’de gerçekleşecek faaliyetler ve bu faaliyetler için İFM’yi finansal kuruluşlar için çekici kılacak çeşitli teşvik, indirim, muafiyet ve istisnaları düzenliyor.
İFM’nin İşletilmesi ve Katılımcılar
İFM’nin tümünün işletilmesi, kiralanması ve her türlü yönetim faaliyetleri yirmi yıl süreyle Türkiye Varlık Fonu tarafından özel hukuk hükümleri tabi şekilde anonim şirket olarak kurulacak yönetici şirket (“Yönetici Şirket“) tarafından gerçekleştirilecek.
Kanun, İFM’de gerçekleştirilebilecek finansal faaliyetleri; bankacılık, emeklilik ve bireysel emeklilik, sigortacılık, finansal kiralama, faktöring, tasarruf finansmanı, ödeme hizmetleri, elektronik para hizmetleri, sermaye piyasaları mevzuatı kapsamında hizmetler olarak biçimde tanımlıyor.
İFM’de faaliyet gösterebilmek için Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi’nden katılımcı belgesi alınması gerekecek. Bu katılımcı belgesinin koşulları ileride çıkarılacak uygulama yönetmeliğinde belirlenecek.
Finansal Hizmet İhracatı
Kanun uyarınca, İFM’de mukim finansal kuruluşların katılımcı belgesi alarak yurt dışında yerleşik kişilere sunacakları finansal hizmetler, hizmetlerden nihai olarak yurt dışında faydalanıyor ise, finansal hizmet ihracatı olarak değerlendirilecek. Bu finansal kuruluşların kendi nam ve hesabına gerçekleştirdikleri türev işlemler, varlık alım-satım işlemleri ve yurt içinde yerleşik kişilerin tasarruflarını yurt dışına çıkaran faaliyetleri ise finansal hizmet ihracatı olarak değerlendirilmeyecek.
Vergi Muafiyeti, İstisna ve İndirimler
Kanun, İFM’de gerçekleştirilen finansal hizmet ihracatı niteliğindeki faaliyetlere yönelik aşağıdaki istisna ve indirimleri sağlıyor:
- Söz konusu faaliyetlerden elde edilen kazancın %75’i kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilecek ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde kurum kazancından indirilecek. Bunun yanında, söz konusu indirim oranı 2022 ila 2031 yılları vergilendirme dönemleri için %100 olarak uygulanacak. Özel hesap dönemi uygulayanlar için ise belirtilen yıllarda başlayan hesap dönemleri esas alınacak.
- Söz konusu işlemler kapsamında lehe alınan paralar, banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisna olacak.
- Söz konusu faaliyetlere ilişkin tüm işlemler her türlü harçtan istisna olacak.
- Söz konusu işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna olacak.
Kanun, katılımcıların İFM’de istihdam ettikleri personele ödenen aylık ücret yönünden de belirli istisnalar sağlıyor. Buna göre söz konusu personele ödenen aylık ücretin safi değerinin, yurt dışında
- en az beş yıllık mesleki tecrübeye sahip kişiler için %60’ı,
- en az on yıllık mesleki tecrübeye sahip kişiler için ise %80’i
gelir vergisinden istisna olacak. Bu gelir vergisi istisnası İFM’de çalışmaya başlamadan önceki son üç yılda Türkiye’de çalışmamış olan personelin ücret gelirlerine de uygulanacak.
İFM’deki taşınmazların kiralanmasına ilişkin işlemler her türlü harçtan ve bu işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar da damga vergisinden istisna olacak.
Yukarıda belirtilen indirim ve istisnalar, en az üç ülkede aktif olarak faaliyet gösteren katılımcıların bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezleri hakkında da uygulanacak.
Ayrıca, 492 sayılı Harçlar Kanunu kapsamında alınan finansal faaliyet harçları, katılımcıların İFM’de yer alan merkez ve şubelerinden Kanun’un yürürlük tarihinden itibaren beş yıl boyunca alınmayacak.
Kayıtlar ve Defterler, Dil ve Uygulanacak Hukuk Seçimleri
Kanun ile katılımcıların tutmak zorunda oldukları defterler ile düzenleyecekleri belgeleri yabancı para birimiyle tutabilmeleri çerçevesinde 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine bağlı olmaksızın düzenleme yapmaya Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilendiriliyor.
Katılımcıların kendi aralarında ve İFM’de yürüttükleri faaliyetler kapsamında düzenlenen her türlü muamele, anlaşma, muhabere, hesap ve defterleri Türkçe olarak düzenleme mecburiyeti bulunmayacak. Ayrıca, Katılımcılar, yine birbiriyle ve İFM’de yürütecekleri faaliyetler kapsamında, kendi faaliyetlerinin tabi olduğu mevzuata aykırı olmamak kaydıyla, yaptıkları her nevi özel hukuk işlemi ve sözleşmesinde serbestçe hukuk tercihi yapabilecekler.
En az üç ülkede aktif olarak faaliyet gösteren katılımcıların bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezleri hakkında da bu muafiyetler uygulanacak.
Taşınmazlara İlişkin Düzenlemeler
İFM’deki taşınmazlar yalnızca Yönetici Şirket tarafından re’sen tescil ettirilecek olan işletme projesi ve yönetim planında belirlenen amaçlar için kullanılabilecek. Katılımcıların katılımcı belgesinin herhangi bir sebeple iptal edilmesi halinde, İFM’deki faaliyetleri için yaptıkları kira sözleşmesi de kendiliğinden sonlanacak.
Sonuç
Kanun, İstanbul’u küresel bir finans merkezi haline getirme hedefi kapsamında finans dünyasının şehre olan ilgisini arttıracak mali ve operasyonel teşvikleri içeriyor. Kanun’da bahsi geçen uygulama yönetmeliği, Kanun’u takiben çıkarılacak ve İFM’de yer alabilecek kurumlara verilecek katılım belgesinin şartları da dahil olmak üzere detaylı düzenlemeler içerecek.
