Yeni gelişme
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (“Kanun“) 1 Temmuz 2022’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi. Kanun, aracı hizmet sağlayıcılar ile hizmet sağlayıcılar için yeni yükümlülükler getiriyor. Kanun hükümlerinin büyük bir kısmı 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girecek. Kanun metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Değişikliklerin Özeti
1. Tanımlar
Kanun ile halihazırdaki aracı hizmet sağlayıcı ve hizmet sağlayıcı tanımlarına ek olarak elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcı tanımları belirlenmiştir. İlaveten, Kanun’da sıkça kullanılan net işlem hacmi ve ekonomik bütünlük tanımları ile elektronik ticaret pazar yeri ile elektronik ticaret ortamı tanımları yapılmıştır.
- Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı: “elektronik ticaret pazar yerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayan aracı hizmet sağlayıcı” olarak tanımlanmıştır.
- Elektronik ticaret hizmet sağlayıcı: “elektronik ticaret pazar yerinde ya da kendine ait elektronik ticaret ortamında mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapan ya da sipariş alan hizmet sağlayıcı” olarak tanımlanmıştır. Bu tanım uyarınca elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar kendilerine ait elektronik ticaret ortamında satış yapabileceği gibi, bir elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya ait pazar yerinde de satış yapabilecektir.
- Elektronik ticaret ortamı: “elektronik ticaret faaliyetinde bulunulan internet sitesi, mobil site veya mobil uygulama gibi platformlar” olarak tanımlanmıştır. Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarla birlikte, elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların da hizmetlerini yürüttüğü tüm ortamlar elektronik ticaret ortamı sayılabilecektir.
- Elektronik ticaret pazar yeri: “elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının aracılık hizmetlerini sunduğu elektronik ticaret ortamı” olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların hizmetlerini sunduğu platformları kapsamaktadır.
- Net işlem hacmi: “İptal ve iadeler hariç olmak üzere, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı için aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerleri, elektronik ticaret hizmet sağlayıcı için ise elektronik ticaret pazar yeri niteliğini haiz olmayan kendine ait elektronik ticaret ortamları üzerinden belirli bir dönemde yapılan sözleşme ve verilen siparişler için düzenlenmesi gereken nihai fatura veya fatura yerine geçen belge değerleri toplamı” olarak tanımlanmıştır. Net işlem hacmi Kanun’daki yükümlülükler belirlenirken sıkça kullanılan bir tanımdır. Bu kapsamda kısaca açıklamak gerekirse (madde gerekçesinde de belirtildiği şekilde) net işlem hacmi nihai fatura veya fatura yerine geçen belge değerlerinin tüm vergi, fon, harç ve benzeri dâhil toplamını içermektedir. Birden fazla pazar yeri olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ile birden fazla ortamı bulunan hizmet sağlayıcıların net işlem hacimleri belirlenirken tüm pazar yeri ve ortamlar dikkate alınacaktır.
- Ekonomik bütünlük: “bir kişinin, bir ticaret şirketinin doğrudan veya dolaylı olarak paylarının en az yüzde yirmi beşine ya da oy haklarının çoğunluğuna veya onu yönetebilecek kararlan alabilecek payına sahip olmasını, şirket sözleşmesi uyarınca yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyeyi seçme hakkını haiz olmasını, kendi oy haklarının yanında bir sözleşmeye dayanarak tek başına veya diğer pay sahipleriyle birlikte oy haklarının çoğunluğunu oluşturmasını, bir ticaret şirketini sözleşmeye bağlı olarak hâkimiyeti altında bulundurmasını veya bu hallere bağlı olarak bu kişiyle bağlantılı tüm ticaret şirketleri ve bu kişiye ait işletmeler arasındaki ilişkiyi ya da pay sahibi olup olmadıklarına bakılmaksızın birden fazla ticaret şirketinin aynı kişi veya kişiler tarafından yönetilmesi” olarak tanımlanmıştır. Ekonomik bütünlük tanımı özellikle elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara getirilen aşağıda yer verdiğimiz yükümlülükler bakımından dikkate alınmaktadır. Tanım ile hem yatay hem de dikey kontrol ilişkilerinin kapsanması hedeflenmiştir. Ayrıca, tanımda şirketlerin pay sahipliğinden bağımsız olarak aynı kişiler tarafından yönetilip yönetilmediği de dikkate alınmaktadır. Gerekçede verilen örnek uyarınca, (X) kişisinin tamamen farklı konularda faaliyet gösteren farklı tüzel kişiliklere sahip (A) ve (B) şirketlerinin tek yönetim kurulu üyesi olması halinde söz konusu şirketler ekonomik bütünlük içinde kabul edilmektedir. Bu belirleme yapılırken kişilerin yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu sağlayacak sayıda olup olmadığı veya bu kişi veya kişilerin murahhas üye ya da müdür olarak belirlenip belirlenmediği dikkate alınmalıdır. Söz konusu şirketlerin aynı kişilerce yönetildiği sonucu doğuyorsa, ekonomik bütünlük olduğu kabul edilecektir.
- Ticaret Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) Yetkisi
Kanun’un 5. maddesi uyarınca Bakanlık, şirketlere yapacağı denetim sırasında özel uzmanlık veya teknik bilgi gerektiren durumlarda bilirkişi görevlendirmeye yetkili kılınmıştır. Bu hüküm ışığında, Bakanlık’ın şirketlerin algoritmaları da dahil olmak üzere, teknik birtakım konularda da denetleme yapma imkanı getirilmiştir.
İlaveten, elektronik ticari ileti gönderimine ilişkin süreçlerde denetimleri artırmak ve elektronik ticari ileti gönderenleri tespit etmek için Bakanlık’ın Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ndan ileti gönderenlere ilişkin bilgi almasını mümkün kılınmıştır. İlerleyen zamanlarda elektronik ticari ileti gönderimi konusundaki denetimlerin ve incelemelerin artması söz konusu olabilecektir.
Aracı hizmet sağlayıcı ve hizmet sağlayıcıların Kanun kapsamındaki kayıtlarını saklama yükümlülüğü üç yıldan on yıla çıkarılmıştır.
3. Yükümlülükler
Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılara İlişkin Yükümlükler
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri net işlem hacimlerine göre kademeli olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda yükümlülükler (i) tüm elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara uygulanan yükümlülükler, (ii) bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk Lirasının üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara uygulanan yükümlülükler, (iii) bir takvim yılındaki net işlem hacmi otuz milyar Türk Lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara uygulanan yükümlülükler ve (iv) Bir takvim yılındaki net işlem hacmi altmış milyar Türk Lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara uygulanan yükümlülükler olmak üzere dörde ayrılmaktadır.
Tüm elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarına uygulanan yükümlülükler
| Yükümlülük | Yaptırım |
| Hukuka aykırı içeriklerin yayımdan kaldırılması: 6563 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca aracı hizmet sağlayıcıların hizmet sağlayıcılar tarafından sağlanan içeriklerdeki hukuka aykırılıklardan sorumlu olmadığı hüküm altına alınmıştır. Bu sorumsuzluk elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı olup olmadığına bakılmaksızın tüm aracı hizmet sağlayıcılar için geçerlidir. Ancak, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının elektronik ticaret hizmet sağlayıcıları tarafından sağlanan içeriklerin hukuka aykırı olduğundan haberdar olması halinde içerikleri derhal yayımdan kaldırması ve yetkili kamu kurum ve kuruluşlarına bilgi vermesi gerekmektedir. Burada elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı tarafından aktif bir “monitoring” yapılması gerekip gerekmediği net değildir. Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ayrıca hak sahibinin, fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlaline dair bilgi ve belgeye dayanan şikâyeti üzerine, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının şikâyete konu ürününü yayımdan kaldırarak durumu kendisine ve hak sahibine bildirmekle; ancak, şikâyetin aksini gösteren bilgi ve belgeye dayanan itiraz üzerine şikâyete konu ürünü yeniden yayımlamakla yükümlüdür. | Her bir aykırılık için on bin Türk lirası ila yüz bin Türk lirası idari para cezası |
| Kendi markalarını satışa sunmama: Ek Madde 2/1(a) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunamayacak veya bu malların satışına aracılık edemeyecektir. Bu malların, farklı elektronik ticaret ortamında satışa sunulması halinde bu ortamlar arasında erişim imkânı sunulması ve birbirinin tanıtımının yapılması da yasaklanmıştır. Bu hükümle, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların kendi markalarının kendi pazar yerlerinde satışının yapılmasının önüne geçilmektedir. Hükmün istisnası, toplam satış hasılatının yarısından fazlasını elektronik ticaret dışındaki satışlardan elde eden kişilerin markasını taşıyan veya marka kullanım hakkını haiz olduğu malların satışıdır. | Aykırılığın gerçekleştiği tarihten bir önceki takvim yılına ait net satış tutarının yüzde beşi oranında idari para cezası |
| Elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların bilgilerini sunma ve doğrulama: Ek Madde 2/1(b) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının Vergi Usul Kanunu kapsamında düzenlemesi gereken belgelerdeki bilgilere, satışın yapıldığı elektronik ticaret pazar yerinde yer verebilmesine imkân sağlamakla ve Ek Madde 2/1(ç) uyarınca elektronik ticaret hizmet sağlayıcının tanıtıcı bilgilerini, kendisinden temin ettiği belgeler üzerinden veya ilgili kurumların erişime açık elektronik sistemlerinden doğrulamakla yükümlüdür. | Ek Madde 2/1(b)’ye aykırılık halinde yüz bin Türk lirasından az olmamak üzere, aykırılığın gerçekleştiği tarihten bir önceki takvim yılına ait net satış tutarının on binde beşi oranında idari para cezası Ek madde 2/1(ç)’ye aykırılık halinde her bir aykırılık için on bin Türk lirası idari para cezası |
| Elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların markalarının tanıtım amaçlı kullanılmaması: Ek Madde 2/1(c) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı veya elektronik ticaret hizmet sağlayıcının yazılı şekilde ya da elektronik ortamda önceden olumlu irade beyanını almadan bunların ETBİS’e kayıtlı alan adlarının ana unsurunu oluşturan tescilli markalarını kullanarak çevrimiçi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunmamakla yükümlüdür. Bu hüküm ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların, elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların bilgisi olmadan isimleri veya markaları kullanılarak arama motorlarında kendilerini öne çıkarmasının ve ilgili hizmet sağlayıcının kendi elektronik ticaret ortamlarına olan trafiğin azalmasının önüne geçmeye çalışılmaktadır. | Her bir aykırılık için on bin Türk lirası ila yüz bin Türk lirası idari para cezası |
| Elektronik ticarette haksız ticari uygulamada bulunmama: Ek Madde 1 ile elektronik ticarette haksız ticari uygulamada bulunulması yasaklanmıştır. Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının, aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret hizmet sağlayıcının ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan uygulamalar haksız ticari uygulama olarak tanımlanmıştır. İlgili maddede ayrıca haksız ticari uygulama teşkil eden bazı durumlar sayılmıştır. Örneğin, ekonomik bütünlük içinde bulunulan kargo şirketinden hizmet almaya zorlama bu kapsamda değerlendirilmiştir. | Haksız uygulamada bulunulan durumlar ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcısı başına olmak üzere her bir uygulama özelinde idari para cezası öngörülmüştür. |
Bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara uygulanan ilave yükümlülükler
| Yükümlülük | Yaptırım |
| Elektronik ticaret lisansı alma yükümlülüğü: Bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk Lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, faaliyetine devam edebilmek için Bakanlık’tan lisans almak ve lisansını yenilemek zorundadır (eşiğin aşılıp aşılmadığına ilişkin değerlendirme yapılırken ekonomik bütünlük içinde bulunan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların net işlem hacimleri ve işlem sayıları dikkate alınmaktadır). Lisans ücretinin hesaplanması*:
*hesaplamalarda yurt dışına yapılan satışlar dikkate alınmaz. | Ek Madde 4/1 uyarınca lisans alma yükümlülüğüne aykırılık halinde on milyon Türk lirası idari para cezası uygulanır ve aykırılığın kaldırılması için süre verilir. Uyulmaması halinde kademeli olarak cezalar arttırılır ve uyarılara rağmen aykırılığın giderilmemesi halinde Bakanlık internet sitesine erişim engellemesi kararı verebilir. Erişim engellemesi kararına karşı sulh ceza hakimliğinde itiraz edilebilir. Sulh ceza hakimliği kararlarına Ceza Muhakemeleri Kanununda öngörülen prosedür ile itiraz edilebilir. |
| Verilerin kullanımına ilişkin sınırlandırmalar: Ek Madde 2/2(a) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar; elektronik ticaret hizmet sağlayıcı ve alıcıdan elde ettiği verileri, yalnızca aracılık hizmetlerinin sunulması amacıyla kullanmakla yükümlüdür ve söz konusu verileri aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde veya diğer elektronik ticaret ortamlarında elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarla rekabet etmek için kullanamaz. Ekonomik bütünlük içinde bulunulan diğer kişiler de bu değerlendirmeye tabidir. Ek Madde 2/2(b) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar; elektronik ticaret hizmet sağlayıcının satışları dolayısıyla elde ettiği verileri bedelsiz taşımasına ve bu veriler ile bunlardan elde ettiği işlenmiş verilere bedelsiz ve etkin şekilde erişim sağlamasına teknik imkân sunmakla yükümlüdür. | Ek Madde 2/2(a)’ya aykırılık halinde aykırılığın gerçekleştiği tarihten bir önceki takvim yılma ait net satış tutarının yüzde onuna kadar idari para cezası Ek Madde 2/2(b)’ye aykırılık halinde her bir elektronik ticaret hizmet sağlayıcı için beş yüz bin Türk lirası idari para cezası |
| Ortamlar arası geçiş sağlamama: Ek Madde 2/2(c) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar kendine ait elektronik ticaret ortamları arasında erişim imkânı sunamaz ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapamaz. Bu yükümlülüğün kapsamına net işlem hacmine dahil edilen elektronik ticaret ortamları arasındaki geçişler dahil değildir. Ekonomik bütünlük içinde bulunulan diğer kişiler de bu değerlendirmeye tabidir. | Ek Madde 2/2(c)’ye aykırılık halinde on milyon Türk lirası idari para cezası |
| Pay değişikliklerini bildirme: Ek Madde 2/2(ç) ve (d) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, borsada kayden izlenen payları hariç olmak üzere, şirket ortaklarının yüzde beş ve katlarına ulaşan pay devir veya edinimlerini, bu oranlara ulaşılmasını sağlayan devrin veya edinimin pay defterine işlendiği tarihten itibaren bir ay içinde Bakanlık’a bildirmekle yükümlüdür. Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar şirket kurması, kurulmuş şirketin paylarını devralması veya bu payları devretmesi halinde; kuruluşta kuruluşun ticaret siciline tescilinden, devirde ise devrin pay defterine işlendiği tarihten itibaren bir ay içinde bu işlemleri Bakanlık’a bildirmekle yükümlüdür. | Ek Madde 2/2(ç) ve (d)’ye aykırılık halinde süresi içinde yapılmayan her bir bildirim için bir milyon Türk lirası idari para cezası |
| Raporlarının Bakanlık’a sunulması: Ek Madde 2/2(e) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar bağımsız denetim kuruluşunca hazırlanan raporları Bakanlık’a göndermekle yükümlüdür. Raporda elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının faaliyetleri, yönetim ve organizasyon yapısı, mevcut pay sahipleri ve bunların pay oranları ile iştirakleri ve iştirakleri nezdindeki pay oranları, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişi bilgileri, finansal tabloları ve finansal durumu ve Kanun’daki belirli yükümlülüklere uyumu bulunmalıdır. Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ayrıca Ek Madde 2/2(f) uyarınca elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların içerikleri ile ilgili mevzuata aykırı hususların tespitine yönelik işlemleri ve bunun neticesinde tespit edilen aykırılıkları içeren raporu da Bakanlık’a sunmakla yükümlüdür. | Ek Madde 2/2(e)’ye aykırılık halinde bir milyon Türk lirası idari para cezası Ek Madde 2/2(f)’ye aykırılık halinde yüz bin Türk lirasından az olmamak üzere, aykırılığın gerçekleştiği tarihten bir önceki takvim yılına ait net satış tutarının on binde beşi oranında idari para cezası |
Bir takvim yılındaki net işlem hacmi otuz milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara uygulanan ilave yükümlülükler
| Yükümlülük | Yaptırım |
Reklam ve promosyon harcama sınırlandırmaları: Ek Madde 2/3(a) ve (b) uyarınca reklam ve kampanya/promosyon harcamaları için belirli sınırlar öngörülmüştür. Bu kapsamda elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar net işlem hacminin aynı takvim yılına ilişkin on iki aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi değişim oram uygulanmış tutarın:
oranında reklam, promosyon, ödül, puan, kupon, hediye çeki ve benzeri imkanlar için harcaması yapabilir. Reklam harcamaları için belirlenen bütçe ekonomik bütünlük içinde bulunulan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların reklam ve diğer promosyon harcamalarının sınırını oluşturmaktadır. Bu bütçe bir takvim yılında üçer aylık dönemlerde en fazla 1/4 oranında kullanılabilir. Promosyon ve benzeri imkanlara ilişkin harcama bütçesi ise reklam harcamalarına benzer şekilde elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişiler tarafından elektronik ticaret pazar yerindeki alıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara yapılabilecek toplam indirim bütçesini oluşturmaktadır ve bu bütçe bir takvim yılında üçer aylık dönemlerde en fazla 1/4 oranında kullanılabilmektedir. | Ek Madde 2/3(a) ve (b)’ye aykırılık halinde anılan hükümlere göre belirlenen üst sınırın yüzde onundan az olmamak kaydıyla sınırı aşan tutarın on katı tutarında idari para cezası |
| Elektronik ticaret hizmet sağlayıcının faaliyetlerini kısıtlamama: Ek Madde 2/3(c) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının ticari ilişkilerini, alternatif kanallardan aynı ya da farklı fiyattan mal veya hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını kısıtlayamaz, herhangi bir kişiden mal veya hizmet teminine zorlayamaz ve bunlara imkan sağlayan hükümlere aracılık sözleşmelerinde yer veremez. | Ek Madde 2/3(c) uyarınca haksız uygulamada bulunulan her bir elektronik ticaret hizmet sağlayıcı için iki yüz elli bin Türk lirası |
Bir takvim yılındaki net işlem hacmi altmış milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara uygulanan ilave yükümlülükler
| Yükümlülük | Yaptırım |
| Elektronik para ve bankacılık faaliyetlerine ilişkin sınırlandırmalar: Ek Madde 2/4(a) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları, aracılık hizmeti sundukları elektronik ticaret pazar yerlerinde, kredi kartıyla yapılan kredili ödeme işlemleri ile diğer ödeme işlemleri hariç olmak üzere, ekonomik bütünlük içinde bulundukları bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri ve tasarruf finansmanı şirketlerinin, kredi verme işlemleri dâhil sundukları her türlü hizmetin gerçekleştirilmesine ilişkin faaliyette bulunmasına imkân sağlayamaz. Dolayısıyla, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının aynı ekonomik bütünlük içinde oldukları bu finansal kuruluşlarla olarak iş birliklerini sona erdirmeleri gerekecektir. Ek Madde 2/4(b)(1) uyarınca, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları, kendileri ile aynı ekonomik bütünlük içinde yer alan e-para kuruluşları tarafından ihraç edilen e-paraların ödeme aracı olarak kabulüne ilişkin faaliyette bulunulmasına imkan sağlayamaz. Dolayısıyla, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları nezdinde söz konusu e-paralar kabul edilemeyecek, bu e-paralara yükleme yapılamayacak veya e-para hesabı açılması gibi, e-paranın ödemelerde kullanılmasını (kabulünü) sağlamaya yönelik hiçbir faaliyette bulunulması için zemin oluşturulamayacaktır. Bu nedenle, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının e-para ile ödeme kabul etmek istemesi durumunda, aynı ekonomik bütünlük içinde olmadıkları e-para kuruluşlarından hizmet almaları gerekecektir. Ek Madde 2/4(b)(2) uyarınca, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları, kapalı devre istisnasından faydalanarak bu kapsamda hizmet sunamaz ve ekonomik bütünlük içinde olduğu ödeme kuruluşu veya e-para kuruluşlarından bu tür hizmetler sağlayamaz. Dolayısıyla, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının cüzdan ve benzeri uygulamaları kendilerinin doğrudan veya aynı ekonomik bütünlük içinde oldukları kuruluşlar vasıtasıyla gerçekleştirmeleri mümkün olmayacak ve bu tür uygulamalar için aynı ekonomik bütünlük içinde olmadıkları kuruluşlardan hizmet almaları gerekecektir. Burada sayılan yükümlülükler, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının net işlem hacmine dahil edilen elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ile bunların ekonomik bütünlüğü içinde bulunup elektronik ticaret pazar yerinde faaliyet gösteren elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar hakkında da uygulanacaktır. | Ek Madde 2/4(a) ve (b)’ye aykırılık halinde on milyon Türk lirası idari para cezası uygulanır ve aykırılığın kaldırılması için süre verilir. Uyulmaması halinde kademeli olarak cezalar arttırılır ve uyarılara rağmen aykırılığın giderilmemesi halinde Bakanlık internet sitesine erişim engellemesi kararı verebilir. Erişim engellemesi kararına karşı sulh ceza hakimliğinde itiraz edilebilir. Sulh ceza hakimliği kararlarına Ceza Muhakemeleri Kanununda öngörülen prosedür ile itiraz edilebilir. |
| Faaliyet sınırlandırması: Ek Madde 2/4(c) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları kendi aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerindeki satışları, kendisinin elektronik ticaret hizmet sağlayıcı olarak yaptığı satışları ile elektronik ticaret dışındaki satışları dışındaki satışlara ilişkin olarak eşya taşımacılığı, taşıma işleri organizatörlüğü ve posta hizmet sağlayıcılığı faaliyetlerinde bulunamaz. | Ek Madde 2/4(c)’ye aykırılık halinde on milyon Türk lirası idari para cezası uygulanır ve aykırılığın kaldırılması için süre verilir. Uyulmaması halinde kademeli olarak cezalar arttırılır ve uyarılara rağmen aykırılığın giderilmemesi halinde Bakanlık internet sitesine erişim engellemesi kararı verebilir. Erişim engellemesi kararına karşı sulh ceza hakimliğinde itiraz edilebilir. Sulh ceza hakimliği kararlarına Ceza Muhakemeleri Kanununda öngörülen prosedür ile itiraz edilebilir. |
| Ortamlar arası geçiş sağlamama: Ek Madde 2/4(ç) uyarınca elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlaması durumunda, aynı ortamda mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayamaz. Bu hizmetlerin kendisi veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişiler tarafından farklı elektronik ortamlarda verilmesi halinde de bu ortamlar arasında erişim imkânı sunamaz ve birbirinin tanıtımını yapamaz. | Ek Madde 2/4(ç)’ye aykırılık halinde yirmi milyon Türk lirası idari para cezası |
Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılara İlişkin Yükümlülükler
Elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara ilişkin olarak ayrı yükümlülükler belirlenmemiş ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların bazı yükümlülüklerinin kıyasen uygulama alanı bulacağı belirtilmiştir. Önemli bir nokta olarak, elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara ilişkin yükümlülükler satışlarının yarısını elektronik ticaret dışındaki satışlardan elde eden elektronik ticaret hizmet sağlayıcıları için uygulanmayacaktır.
Tüm elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara uygulanan bir yükümlülük olarak olumlu irade beyanını yazılı ya da elektronik ortamda almadığı sürece, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilerin ETBİS’e kayıtlı alan adının ana unsurunu oluşturan tescilli markasını arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde kullanamayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu yükümlülük dışındaki yükümlülükler belirli eşiklere göre kademeli olarak belirlenmiştir:
Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 10 milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 10 milyon adedin üzerinde olan elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların ilave yükümlülükleri:
- Ek Madde 2/2(a) ve (b) hükümleriyle öngörülen verilerin kullanımının sınırlandırılmasına ilişkin yükümlülükler kıyasen elektronik ticaret hizmet sağlayıcıları için de uygulanacaktır.
- Ek Madde 2/2(f) hükmü uyarınca içeriklerdeki mevzuata aykırı hususların tespitine yönelik işlemleri ve bunun neticesinde tespit edilen aykırılıkları içeren raporu hazırlamalı ve Bakanlık’a sunmalıdır.
- Ek Madde 4 uyarınca elektronik ticaret lisansı ödemekle yükümlüdür. Lisans ücreti yukarıda açıklandığı şekilde hesaplanır. Eşiklerin hesaplanmasında ekonomik bütünlük içerisindeki kişilerin satışları dikkate alınmaz. Lisans ücretinin hesaplanmasında yurt dışına yapılan satışlar dikkate alınmaz.
Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 30 milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 10 milyon adedin üzerinde olan elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların ilave yükümlülükleri:
- Ek Madde 2/3(a) ve (b) hükümleriyle elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları için belirlenen reklam ve promosyon harcaması sınırlandırmaları kıyasen uygulanmaktadır.
Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 60 milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 10 milyon adedin üzerinde olan elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların ilave yükümlülükleri:
- Ek Madde 2/4(a) ve (b) hükümleriyle elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar için öngörülen bankacılık ve elektronik para sınırlandırmaları kıyasen uygulanmaktadır.
- Ek Madde 2/4(ç) hükmüyle elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar için öngörülen mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlaması durumunda, aynı ortamda mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesi yasağı ve bu ortamlar arası geçiş ve tanıtım yapılmaması yasağı kıyasen uygulanmaktadır.
Yükümlülüklere uyulmamasının yaptırımları yaptırımlara ilişkin Kanun’un 6. maddesinde çeşitli yaptırımlar elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara atıfta bulunarak düzenlenmiş olmakla beraber bazı yaptırımlar sadece elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara yönelik olarak belirlenmiştir. Bu nedenle yaptırımlara ilişkin uygulanacak cezaların ilgili maddede yazan tutarlar dikkate alınarak elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara kıyasen uygulanacağı değerlendirilebilecektir.
Geçiş Süreci
- Kanun’un aşağıda sayılan hükümleri dışındaki hükümleri 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girer.
– Reklam ve promosyon harcama sınırları öngören Ek Madde 2/3(a) ve (b) hükümleri 2022 yılı net işlem hacimlerine uygulanacak şekilde 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girer.
– Veri taşınabilirliğine ilişkin Ek Madde 2/2(b) hükmü ve Bakanlık’a ilan yükümlülüğü öngören Ek Madde 2/10 hükmü ile Ek madde 4, 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girer.
- Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar kendi markalarının satışını yasaklayan Ek Madde 2 1(a) hükmü, banka ve elektronik paraya ilişkin faaliyetlere sınırlandırma getiren Madde 2/4(a) ve (b) hükümlerine ve taşıma işlerine ilişkin faaliyet sınırlandırması getiren Madde 2/4(c) hükmüne 1 Ocak 2024 tarihine kadar uyum sağlamakla yükümlüdür.
- Elektronik ticaret lisansı alınmasına ilişkin yükümlülükler 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren yerine getirilir.
- Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce yapılan aracılık sözleşmeleri (aracı hizmet sağlayıcılarla elektronik ticaret pazar yerlerindeki hizmet sağlayıcılar arasında akdedilen) 6 ay içerisinde Kanun’a uygun hale getirilmelidir.
Sonuç
Yeni düzenlemeler elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar için pek çok yükümlülük öngörmektedir. Ek olarak, Kanun’daki “ekonomik bütünlük” tanımı nedeniyle, yalnızca bu şirketler değil, bu şirketlerle aynı ekonomik bütünlük içinde bulunan finansal kuruluşlar, ödeme kuruluşları ve e-para kuruluşları da Kanun’dan etkilenecektir. Düzenlemelere konu şirketlerin hızlı bir şekilde gerekli uyum süreçlerini başlatması gerekmektedir.
