BDDK Türk Lirası Kredi Kısıtlamalarını Esnetti

Yeni Gelişmeler

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (“BDDK“), 24 Haziran 2022 tarih ve 10250 sayılı bankalar ve finansal kuruluşlar dışında kalan ve bağımsız denetime tabi şirketlerin Türk lirası nakdi ticari kredi kısıtlamalara ilişkin kararın (“Kısıtlama Kararı“) uygulamasının netleştirilmesi ve kısıtlamaların daha etkin olarak uygulanmasını sağlamak amacıyla 7 Temmuz 2022 tarih ve 10265 sayılı yeni bir karar (“Karar“) yayımladı.
Kısıtlama Kararı’na ilişkin olarak 27 Haziran 2022 tarihli mevzuat bültenimizi inceleyebilirsiniz.

Karar ne anlama geliyor?

BDDK, bu Karar ile Kısıtlama Kararı kapsamında getirilen sınırlamalara birtakım esneklikler sağlarken kısıtlamaların etkinliğinin artırılması amacıyla karar kapsamını genişletti.

Yabancı para varlıkları (“YP Varlık) 15.000.000 Türk Lirası’nı aşan şirketler

• Bu şirketlere ilişkin düzenleme bazı hususların netleştirilmesi hariç aynı kaldı. Bununla birlikte, bu şirketlerin Türk Lirası kredi kullanıp kullanamayacağının belirlenmesinde esas alınan finansal tabloların Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenerek beyanname eklerinde (geçici vergi beyannameleri dahil) vergi dairesine sunulmuş olan finansal tablolar olduğu açıklığa kavuştu.
• Bu şirketlerin konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunması halinde değerlendirme bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş finansal tablolar üzerinden yapılacak. Ancak, yapılacak değerlendirmeye yurt dışı bağlı ortaklık ve iştirakleri dahil edilmeyecek.

Yabancı para cinsinden kredi kullanması mümkün olmayan ve kredi başvurusunda bulunduğu tarihten itibaren üç aylık dönem içinde yabancı para net pozisyon açığı bulunan şirketler

• Kısıtlama Kararı ile bu şirketlerin Türk lirası nakdi kredi kullanabilmeleri için yetkili bağımsız denetim kuruluşlarınca onaylanmış belgelerle bankaya başvurmaları şartı getirilmişti. Karar ile bu şirketler, söz konusu belgelerin başvuru tarihinde sunulması şartı aranmaksızın, yalnızca kredi başvuru tarihini izleyen üç aylık dönemdeki yabancı para net pozisyon açığı ile sınırlı olmak üzere, kredi başvurusunu izleyen üç aylık dönem içinde net pozisyon açığı olduğunu pozisyon açığı tutarıyla birlikte beyan etmesi koşuluyla Türk Lirası kredi kullanabilecek. Söz konusu beyanların doğruluğunun üç aylık takvim dönemi sonunu izleyen ayın son iş günü akşamına kadar bağımsız denetim kuruluşları ya da yeminli mali müşavirler (“YMM“) tarafından teyit edilerek ilgili bankaya belgelendirmesi gerekecek.

YP varlıkları 15.000.000 Türk Lirası’nı aşmayan veya aşsa bile aktif toplamından ya da son bir yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde onunu geçmeyen şirketler

• Kısıtlama Kararı kapsamında bu şirketlerin YP Varlıklarının 15 milyon Türk lirası’nı aşmayacağı ve YP Varlıkları 15 milyon TL’yi aşsa bile aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının %10’unu geçmeyeceğini beyan ve taahhüt etmelerine ek olarak her ayın ilk 10 iş günü içerisinde bir önceki ay sonu bilançosuna göre YP Varlıklarının, aktif toplamının ve bir önceki ay sonu itibarıyla son 12 aylık net satış hasılatının güncel değerini bankaya iletmeleri gerekmekteydi.
• Karar ile söz konusu yükümlülük hafifletilmiş olup, bu şirketlerin söz konusu beyan ve taahhüdü 30 Haziran 2022 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde vermesi ve her üç aylık takvim dönemi sonunu izleyen ayın son iş günü akşamına kadar söz konusu beyan ve taahhütlerin doğruluğunu ilgili bankaya belgelendirmesi şartıyla bu şirketler Türk lirası nakdi kredi kullanabilecek.

• Söz konusu hususların belgelendirilmesinde vergi dairesine beyanname eklerinde (geçici vergi beyannameleri dahil) sunulmuş olan en güncel finansal tablolar kullanılacak. Konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan şirketler ise vergi dairesine sunulmuş olma şartı aranmaksızın  bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş en güncel konsolide finansal tablolarını kullanabilecek ve hesaplamaya bu şirketlerin yurt dışı bağlı ortaklık ve iştirakleri dahil edilmeyecek.

Bağımsız denetime tabi şirketlerin belirlenmesi

• Bağımsız denetime tabi olduğu halde, denetim yükümlülüğü ilk olarak 2022 yılı sonunda başlayacak olan şirketler, Karar kapsamındaki düzenlemeden muaf tutulacak.
• Kredi başvurusunda bulunan bir şirketin bağımsız denetime tabi olmadığını veya bağımsız denetime tabi olduğu halde denetim yükümlülüğünün ilk defa 2022 yılı sonunda başladığını beyan ve taahhüt etmesine rağmen banka nezdinde tereddüt oluşması halinde bu hususun YMM’ler ya da bağımsız denetim kuruluşları tarafından onaylı olmak üzere belgelendirmeleri için bir ay süre tanınacak. Bununla birlikte kredi başvuruda bulunan şirketin beyanı esas alınarak kullandırılacak.

Belirlenen sürede bilgi ve belgelerin temin edilmemesi durumunda uygulanacak yaptırım

• Şirketlerin yukarıda belirlenen süreler içinde bağımsız denetim kuruluşu ya da YMM onaylı olarak bankaya tevdi etmesi gereken bilgi ve belgeleri tevdi etmemesi veya tevdi ettiği bilgi ve belgeler uyarınca Karar kapsamındaki kredi sınırlamasına dahil olması gerektiğinin tespit edilmesi halinde, ilgili banka tarafından söz konusu şirkete yeni nakdi ticari kredi kullandırılmayacak ve ilgili durum ve şirket bilgilerine göre BDDK tarafından belirlenecek usul ve esaslar uyarınca, banka tarafından yapılacak bir bildirim uyarınca, söz konusu şirketlere 30 Haziran 2022 tarihinden itibaren kullandırılan Türk Lirası cinsinden tüm nakdi kredilere sermaye yeterliliği oranı hesaplaması kapsamında kredi riskine esas tutar hesaplanırken kullanılan yaklaşımdan bağımsız olarak, kredi riski azaltım teknikleri, kredi derecelendirme notları ve gayrimenkul ipotekleri dikkate alınmaksızın, %500 risk ağırlığı uygulanacak.

Finansal kiralama, faktoring, finansman şirketlerinin durumu

• Kısıtlama Kararı, yalnızca bankalardan kullandırılacak Türk lirası nakdi kredilere ilişkin sınırlamaları düzenlemekteydi. Karar ile finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri tarafından 1 Ağustos 2022 tarihinden itibaren bu şirketlere kullandırılacak krediler de Karar kapsamına alındı. Karar kapsamında bankalar için getirilen yükümlülükler bu şirketlere aynen uygulanacak.

Karardan muaf tutulan krediler

• Nakit çekimler hariç kurumsal kredi kartları yoluyla kullandırılan krediler
• Doğrudan Borçlanma Sistemi (DBS) aracılığıyla nakde dönüşen krediler
• Cayılamaz limit taahhüdü niteliğinde olan ve bankaların kredi müşterisi olan şirket dışındaki üçüncü taraflara ödeme garantisi sunduğu diğer krediler ile alıcı statüsündeki şirketin kredilendirilmesi suretiyle tedarikçilere ödeme yapılan tedarikçi finansmanı kredileri
• Türk lirası cinsinden nakdi krediye dönüşen tazmin edilen gayri nakdi kredi bedelleri
• Yeniden yapılandırma kapsamında olmayan ve sözleşme koşullarının değiştirilmesi suretiyle yenilenen ya da mevcut kredilerin kısmen veya tamamen yeniden finanse edilmesi için kullandırılan krediler hariç; çerçeve anlaşmalar kapsamında yeniden yapılandırılan veya bu yeniden yapılandırma kapsamında kullandırılan krediler

Açıklığa kavuşturulan diğer hususlar

• Bağlı Ortaklık ve İştiraklerin Durumu: Şirketin (ana ortaklık) konsolide finansal tabloları üzerinden bu Karar kapsamında Türk Lirası kredi kullandırımına uygun olmadığı tespit edilmesi halinde, bu durum yalnızca ana ortaklık için bu Karar kapsamındaki kredi sınırlamasının uygulanacak. Ana ortaklığın konsolidasyona tabi diğer bağlı ortaklık ve iştiraklerine kullandırılacak krediler için Kararda belirtilen hükümlerin her bir bağlı ortaklık ve iştirak için ayrı ayrı ele alınması suretiyle kredi sınırlamasına tabi olup olmadıkları belirlenecek.
• Yurt Dışı Şubelerin Kullandırdığı Krediler: Bankaların yurt dışı şubelerinin kredi kullandırması durumunda da Karar hükümleri uygulanacak.
• YP Varlıkların Kapsamı: YP Varlıkların kapsamına, şirketlerin sahip olduğu altın veya dövize endeksli ya da bunlara ilişkin endeksleri takip eden borsa yatırım fonlarının katılma payları da dahil edildi.
• Türk Lirası Nakdi Kredi Kapsamı: Şirketlerin bankalar ile gerçekleştirdikleri swap işlemleri kapsamında, spotta (altın dahil) döviz verip Türk lirası borçlandığı tutarlar da, ilgili banka tarafından söz konusu şirkete kullandırılan Türk lirası cinsinden nakdi bir ticari kredi olarak ele alınacak.
• Kapsama Giren Ticari Krediler ve Mevcut Kredilerin Durumu: Rotatif, kredili mevduat hesabı (“KMH“) veya kurumsal kredi kartları gibi kredi işlemleri yoluyla, Karar tarihinden itibaren gerçekleşecek nakdi ticari Türk lirası kredi kullandırımlarına ilişkin olarak şirketlerin belge sunma yükümlülüğü de bu Karar uyarınca yapılacak.