7420 Sayılı Kanun ile vergi mevzuatını ilgilendiren önemli değişiklikler yapıldı. Bu değişiklikler, başlıca sermaye azaltımında yeni bir vergileme öngörülmesi, kur korumalı mevduat dönüşüm süresinin uzatılması ve melek yatırımcı olarak da anılan bireysel katılım yatırımcıları için öngörülen indirimin süresinin uzatılması olmakla birlikte, çalışanlara nakit olarak verilen yemek bedelinin 51 TL’yi aşmayan kısmının gelir vergisinden istisna tutulması, turizm payı oranlarında değişiklik yapılması gibi düzenlemeleri de kapsıyor.
Yeni Gelişmeler
9 Kasım 2022 tarih ve 32008 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7420 Sayılı Kanun“) ile vergi mevzuatında önemli değişiklikler yapıldı. Bu bültenimizde 7420 Sayılı Kanun’un önemli vergi düzenlemelerine yer verdik.
7420 Sayılı Kanun’un Yaptığı Değişiklikler Neler?
i. Sermaye Azaltımında Vergileme
Sermaye azaltımında vergilemeye ilişkin vergi kanunlarında açık bir yasal düzenleme bulunmaması sebebiyle sermaye azaltımının vergi karşısındaki durumu uzun yıllardır en tartışmalı konulardan biriydi.
Esasen, vergi mevzuatında sermaye ve kâr yedeği gibi iç kaynaklardan karşılanan sermaye unsurlarının sermaye azaltımı halinde dağıtılmış kâr payı sayılacağına ve sermaye azaltımında, azaltımın öncelikle hangi kaynaktan yapılmış sayılacağına dair herhangi bir hüküm bulunmuyor. Ancak, Gelir İdaresi tarafından verilen özelgelerde, sermaye azaltımında; (i) öncelikle, işletmeden çekilmesi halinde kurumlar vergisine ve kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak hesapların (pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları, yeniden değerleme değer artış fonu, iştirakler yeniden değerleme değer artış fonu, maliyet artış fonu vb.), (ii) sonra, sadece kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak hesapların (geçmiş yıl karları, olağanüstü yedekler vb.), (iii) son olarak ise işletmeden çekilmesi halinde vergilendirilmeyecek olan ayni ve nakdi sermayenin işletmeden çekildiği anlayışı benimseniyor. Konuya ilişkin yasal düzenleme bulunmaması karşısında Gelir İdaresi’nin bu görüşü idare ve mükellefler arasında da birçok ihtilafa sebebiyet vermişti.
7420 Sayılı Kanun ile yasal boşluğun giderilmesi ve ihtilafların önüne geçilmesi amacıyla 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na (“KVK“) “Sermaye Azaltımında Vergileme” başlıklı 32/B maddesi eklenmiştir. Söz konusu madde uyarınca sermaye azaltımında vergileme, sermayeye eklenen öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklendiği tarihten itibaren beş tam yıl içinde sermaye azaltımına konu edilip edilmemesine göre farklılaşmaktadır. Yeni düzenleme uyarınca sermaye azaltımında vergilemeye ilişkin esaslar şu şekildedir:
- Sermaye azaltımının 5 tam yıl geçtikten sonra yapılması halinde nakdi ve ayni sermaye ile sermayeye eklenen diğer unsurların toplam sermaye tutarı içindeki payı dikkate alınarak azaltılan sermaye tutarının kırılımı bulunacak ve buna göre vergileme yapılacaktır.
- Sermaye azaltımının 5 yıl geçmeden yapılması halinde azaltımın sırasıyla aşağıda yazılı sermaye unsurlarından yapıldığı kabul edilecek ve vergileme aşağıda belirtildiği şekilde yapılacaktır:
- Sermayeye ilave dışında başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya sermaye hesabından başka hesaplara aktarımı kurumlar vergisine ve kâr dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemleri. Bu kalemler kurumlar vergisine ve gelir vergisi stopajına tabi tutulacaktır.
- Sadece kâr dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemleri. Bu kalemler gelir vergisi stopajına tabi tutulacaktır.
- Başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde vergilendirilmeyecek olan ayni ve nakdi sermaye. Sermaye azaltımının bu kısmı herhangi bir vergiye tabi değildir.
- Sermaye azaltımında öncelikli olarak, sermayeye ilave edilen öz sermaye kalemlerinden sermayeye eklenme tarihi beş tam yıllık süreyi geçmemiş olanların işletmeden çekildiği kabul edilecektir.
- Geçmiş yıl zararlarının mahsubu suretiyle sermaye azaltılması durumunda, azaltıma konu edilen sermaye unsurları yukarıda açıklandığı şekilde tespit edilecek ancak bu tutarlar üzerinden kâr dağıtımı veya ana merkeze aktarılan tutar kapsamında “vergi kesintisi” yapılmayacaktır.
ii. Kur Korumalı Mevduat Kapsamında Elde Edilen Gelirlere Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası
KVK’nın geçici 14. maddesine göre mükelleflerin 2022 yılı sonuna kadar yabancı paralarını ve altın hesabı bakiyelerini Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk Lirasına çevirmeleri halinde bu kapsamda açılacak mevduata tahakkuk ettirilecek faiz ve kar payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmişti.
Bu kez, 7420 Sayılı Kanun ile yabancı paraların ve altın hesabı bakiyelerini Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştüren mükelleflerin elde ettikleri faiz, kar payı ve diğer kazançlarına sağlanan kurumlar vergisi istisnası uygulamasında, yabancı para ve altın bakiyelerinin Türk Lirasına çevrilmesi gereken süre 31 Aralık 2023’e kadar uzatılmıştır.
Ayrıca, Kanun ile Cumhurbaşkanı’na istisnayı 31 Aralık 2023 tarihine kadar her geçici vergi veya yıllık hesap dönemleri sonu itibarıyla kurumların bilançolarında yer alan yabancı paralar için ayrı ayrı veya birlikte uygulatma konusunda yetki verilmektedir.
iii. Bireysel Katılım Yatırımcısı (Melek Yatırımcı) İndirimi
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun (“GVK“) geçici 82. maddesi uyarınca bireysel katılım yatırımcısı tam mükellef gerçek kişiler (melek yatırımcılar), 31 Aralık 2017 tarihine kadar iktisap ettikleri tam mükellef anonim şirketlere ait iştirak hisselerini en az iki tam yıl elde tutmaları şartıyla hisse bedelinin %75’ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından, hisselerin iktisap edildiği dönemde indirebilmektedir. Ancak, söz konusu istisna uygulaması uyarınca yıllık indirim tutarı 1.000.000 TL’yi aşamaz.
Ayrıca, anılan indirim oranı araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında projesi son beş yıl içinde desteklenmiş kurumlara iştirak sağlayan bireysel katılım yatırımcıları için ise %100 olarak uygulanmaktadır.
Bu kez, 7420 Sayılı Kanun ile 31 Aralık 2022’de sona erecek olan istisna uygulama süresi, 31 Aralık 2027 tarihine kadar uzatılmış ve ayrıca yıllık maksimum indirim tutarı 1.000.000 TL’den 2.500.000 TL’ye yükseltilmiştir.
iv. Diğer Bazı Önemli Değişiklikler
- GVK’nın 23/8. maddesi uyarınca hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler gelir vergisinden istisnadır. Ayrıca, işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 TL’yi aşmaması ve buna ilişkin ödemenin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması halinde bu ödemeler de istisna kapsamında değerlendirilmekteydi. 7420 Sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle istisnanın uygulanması için aranan şartlardan biri olan “ödemenin yemek verme hizmeti sağlayan mükelleflere yapılması” koşulu kaldırılmıştır. Böylece, anılan bedeli aşmayan yemek ücreti çalışana nakit olarak ödense de istisnadan yararlanılabilecektir.
- İşverenlerce çalışanların 1.000 TL’ye kadar elektrik, doğalgaz ve ısınma giderlerinin ödenmesi amacıyla sağlanan menfaatler, 30 Haziran 2023’e kadar gelir vergisinden istisna edilmiştir. Ayrıca ödemenin sigorta primine esas kazanca dahil edilmemesi düzenlenmiştir.
- Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde çalışan hizmet erbabına, fiilen yurt dışındaki çalışmaları karşılığı işverenin yurt dışı kazançlarından karşılanarak yapılan ücret ödemeleri gelir vergisinden istisna tutulmuştur.
- Turizm payı, ticari işletmelerin yatırımcısı veya işletmecisi olan gerçek veya tüzel kişilerin bu işletmelerdeki faaliyetleri sonucunda elde ettikleri net satış ve kira gelirlerinin toplamı üzerinden alınan pay/paylardır. 7420 Sayılı Kanun ile turizm payı mükellefleri ile bazı turizm payı oranları yeniden belirlenmiş ve bakanlıktan turizm işletme belgeli deniz turizmi araçlarından turizm payı alınmasına son verilmiştir.
Sonuç
7420 Sayılı Kanun ile birlikte vergi kanunlarında bazı değişiklikler öngören önemli düzenlemeler hayata geçti. Bu düzenlemelerden özellikle sermaye azaltımına ilişkin değişiklik oldukça önem arz etmekte olup; bu değişiklik ile en tartışmalı konularından birisi olan sermaye azaltımı halinde vergilemeye ilişkin ihtilafların kalıcı olarak ortadan kaldırılması ve yasal boşluğun giderilmesi amacıyla KVK’ya “Sermaye Azaltımında Vergileme” başlıklı yeni bir hüküm eklenmiştir. Sermaye azaltımına ilişkin bu yeni düzenlemenin şirketler tarafından gerçekleştirilecek sermaye hareketlerinde (sermaye artırımı/sermaye azaltımı) göz önünde bulundurulmasını ve etkilerinin işlem öncesinde değerlendirilmesini öneriyoruz.
