Yeni gelişme
8 Şubat 2023 tarihli ve 32098 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 8 Şubat 2023 saat 01.00’dan itibaren üç ay süreyle olağanüstü hal ilan edilmesine karar verilmiştir.
Aynı kapsamda, 22 Şubat 2023 tarihli, 32112 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 125 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (“Kararname”) ile olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde ve olağanüstü hal ilan edilen süre boyunca geçerli olan tedbirler belirtilmiştir.
Kararname uyarınca, kısa çalışmaya yönelik başvurularda kolaylık sağlanmıştır. Kararname kapsamında aynı zamanda olağanüstü hal ilan edilen illerde ve 22 Şubat 2023 tarihinden itibaren olağanüstü hal ilan edilen süre boyunca geçerli olmak kaydıyla, iş sözleşmelerinin işveren tarafından feshi bazı istisnai haller haricinde yasaklanmıştır. Ayrıca, çalışanlara nakdi ücret desteği sağlanacağı da düzenlenmektedir. Son olarak, 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu (“6356 Sayılı Kanun”) ile 4857 Sayılı İş Kanunu (“İş Kanunu”) kapsamında bazı süreler uzatılmıştır.
Kararname neler getirmektedir?
- Kısa çalışma uygulamasına ilişkin tedbirler
Meydana gelen depremlerin etkilerinden kaynaklı olarak yaşanan bölgesel kriz gerekçesiyle, Türkiye İş Kurumu’na yapılan kısa çalışma başvuruları için, işverenlerin başvurusu doğrultusunda kısa çalışma ödeneği verilecektir. Bu kısa çalışma ödeneği, depremden etkilenme durumuna göre olağanüstü hal ilan edilen bölgeden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek il/ilçelerde bulunan işyerleri ve/veya deprem sebebiyle yıkık, acil yıkılacak, ağır veya orta hasarlı olduğu belgelenen işyerleri için uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin verilecektir.
İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.
- İstihdamın korunmasına ilişkin tedbirler
Aşağıda belirtilen haller hariç olmak üzere, olağanüstü hal ilan edilen illerde iş veya hizmet sözleşmelerinin 22 Şubat 2023 tarihinden itibaren olağanüstü hal süresince işveren tarafından feshedilmesi yasaklanmıştır.
- İş Kanunu’nun 25. maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan ve benzeri haller sebebiyle fesih
- Belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinin süresinin sona ermesi
- İşyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi
- İlgili mevzuata göre yapılan hizmet alımları ve yapım işlerinde işin sona ermesi
Bu fesih yasağına aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için feshin yapıldığı tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası öngörülmüştür.
- Nakdi ücret desteği sağlanmasına ilişkin tedbirler
Olağanüstü hal ilan edilen illerde 6 Şubat 2023 tarihi itibariyle iş sözleşmesi bulunan işçilerin işvereni tarafından (i) depremlerin etkilerinden kaynaklı olarak yaşanan bölgesel kriz gerekçesiyle, Türkiye İş Kurumu’na yapılan kısa çalışma başvuruları kapsamında kısa çalışma ödeneğine hak kazanmayan ve (ii) 6 Şubat 2023 tarihi ve sonrasında 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun ilgili maddesi kapsamında, depremin etkilerinden kaynaklı işyerinin kapanması veya kapatılması nedeniyle iş sözleşmesi feshedilen ve yeni bir işsizlik ödeneğine hak kazanmayan çalışanlara İşsizlik Sigortası Fonu’ndan günlük 133,44 TL tutarında nakdi ücret desteği verilecektir.
İlgili nakdi ücret desteği, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamaları şartıyla ve varsa daha önce başlatılabilecek durumda olan hak sahipliklerinden kalan süreler tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanan dönemde veya işsiz kaldıkları süre kadar olağanüstü hal süresini geçmemek üzere işçilere sağlanacaktır.
- Sürelere ilişkin tedbirler
6356 sayılı Kanun uyarınca yetki tespiti verilmesi, toplu iş sözleşmesi yapılması, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin süreler olağanüstü hal ilan edilen illerde 6 Şubat 2023 tarihi dahil olmak üzere bu tarihten itibaren olağanüstü hal süresince uzatılmıştır.
Olağanüstü ilan edilen illerdeki işyerleri bakımından, İş Kanunu’nda düzenlenen, ücret kesme cezasının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına yatırılmasına ilişkin bir aylık süre olağanüstü hal süresince uzatılmıştır.
Sonuç
Ülkemizde 6 Şubat 2023 ve sonrasında meydana gelen depremler, olağanüstü hal ilan edilen bölgeleri ve ilgili bölgelerdeki çalışma hayatını esaslı bir şekilde etkilemiştir. İşverenlerin olağanüstü hal kapsamındaki tüm hukuki değişiklikleri yakından takip etmelerini tavsiye ederiz.
