Enerji mevzuatı ve Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nda önemli değişiklikler yapıldı

Yeni gelişme

Enerji mevzuatı ve Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’na önemli değişiklikler getiren 7451 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7451 sayılı Kanun“), 10 Nisan 2023 tarihli ve 32159 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 7451 sayılı Kanun metnine buradan ulaşabilirsiniz.

7451 Sayılı Kanun neler getiriyor?

7451 sayılı Kanun ile 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nda, 3213 sayılı Maden Kanunu’nda, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu’nda, ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’da önemli değişiklikler yapıldı. Söz konusu önemli değişiklikler ve yenilikler özetle şu şekildedir:

1. Maden Kanunu’na ilişkin düzenleme

Madencilik faaliyetleri kapsamında ihtiyaç duyulan elektrik enerjisi tüketimini karşılamak amacıyla, Elektrik Piyasası Kanunu’nun 14. maddesi kapsamında kurulacak yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim tesisleri, altyapı tesisi tanımının kapsamına alındı. Bu sayede madencilik ruhsatı sahipleri, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız enerji üretim tesislerini ruhsat sahaları içinde de kurabilecekler.

2. Doğal Gaz Piyasası Kanunu’na ilişkin düzenlemeler

7451 sayılı Kanun ile doğal gaz piyasasının serbestleştirilmesine yönelik önemli düzenlemeler getirildi. Bu çerçevede:

• BOTAŞ’ın faaliyetlerinin ayrıştırılması öngörüldü. Ayrıştırma yoluyla doğal gaz tedarik ve alt yapı faaliyetlerinin kurulan farklı tüzel kişiler eliyle yürütülmesinin sağlanması hedeflenmektedir. Bu amaçla kurulacak şirketlere ve bu kapsamda yapılacak devir ve benzeri işlemlere dair hususlar Cumhurbaşkanı kararı ile düzenlenecek. BOTAŞ’ın yürüttüğü faaliyetler ayrıştırılarak yatay bütünleşmiş tüzel kişi şeklinde yeniden yapılandırılıncaya kadar BOTAŞ’ın dikey bütünleşmiş tüzel kişiliği devam edecek.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) izni ile BOTAŞ’ın doğal gaz alım sözleşmelerine konu miktarların devri veya kontrat devri yapılabilecek. Kontrat devri süreçleri tamamlanıncaya kadar BOTAŞ, Doğal Gaz Piyasası Kanunu’ndaki piyasa payı sınırlamalarına tabi olmayacak. Bu değişiklikler kapsamında BOTAŞ’ın Hazine garantili yükümlülükleri saklı tutulmuştur.
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na (“EPDK”) Bakanlık görüşü almak kaydıyla, ihracata ilişkin iletim tarifeleri için farklı içerikte usul ve esaslar belirleme yetkisi verilmiştir. Böylece söz konusu iletim tarifelerinin yurt içi iletim tarifelerinin tabi olduğu kısıtlamalara tabi olmaması sağlanabilecek.
• İthalat veya ihracat faaliyeti yapan tüzel kişilerden arz güvenliği kapsamında alınacak maddi teminatlar ile rekabetin teminine ilişkin hususlar Bakanlık görüşü alınarak EPDK tarafından yönetmelik ile düzenlenecek.

3. Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’a ilişkin düzenleme

• Pompaj depolamalı hidroelektrik santralleri, rezervuar alanına bakılmaksızın Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (“YEKDEM“) ve yerli katkı fiyat desteğinden yararlanabilecek.

4. Elektrik Piyasası Kanunu’na ilişkin düzenlemeler

• YEKDEM’in yanı sıra, rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisleri ile bütünleşik olarak kurulan elektrik depolama tesisleri için yerli katkı fiyatı desteği de uygulanacak.
• Şarj ağı işletmeci lisansının sona erdirilmesi ve iptali hususlarının EPDK tarafından belirleneceği netleştirildi.
• Elektrik Piyasası Kanunu’nda düzenlenen ve lisansı iptal edilen tüzel kişilere 3 (üç) yıl süre ile uygulanan piyasaya giriş, lisans alma, lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olma ve yönetim kurullarında görev alma engelleri, benzer şekilde şarj ağı işletmesi lisansı iptal edilen tüzel kişiler için de uygulanacak.

5. Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’na ilişkin düzenlemeler

• Kaynak ve enerji verimliliği, yalın üretim, endüstriyel atık işbirliği ve çevreye duyarlı uygulamaları ile öne çıkan çevresel, ekonomik, sosyal ve yönetimsel açıdan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen kriterler çerçevesinde Türk Standartları Enstitüsü tarafından sertifikalandırılan Organize Sanayi Bölgeleri (“OSB“), Yeşil OSB olarak tanımlandı.
• Bu çerçevede, OSB’lerin faaliyetleri için gerekli olan kredi kullanımlarında Yeşil OSB kriterlerini sağlamak üzere hazırlanan projeler Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından öncelikle değerlendirilecek.
• Yürürlükteki imar planlarında sanayi alanı olarak belirlenmiş yerlerde, planı onaylayan idarenin görüşünün alınması ve imar planına esas jeolojik ve jeoteknik etüt yapılması kaydıyla OSB yer seçimi işlemi yapılmadan OSB alanı kesinleştirilebilecek.
• 7451 Sayılı Kanun’un yayımlandığı tarihten önceki dönemde, OSB Kanunu’nun 4. maddesinin 4. bendi uyarınca OSB yer seçimi sürecinde özel mülkiyette olan araziler için rızaen satın alma ya da kamulaştırma yolları öngörülmüştü. Yapılan değişiklikle birlikte Yönetmelikte belirtilen şart ve sürelerde yatırım yapmayı taahhüt eden parsel maliklerine, kamulaştırma yapılmadan seçilen alanda OSB tarafından yer verilmesinin önü açıldı. Bununla birlikte taahhüdünü yerine getirmeyenlerin taşınmazları kamulaştırılacak.
• OSB içerisindeki ortak alanların büyüklüğünün OSB büyüklüğünün %8’i olan alt sınırı %5’e düşürüldü; hizmet ve destek alanlarının azami büyüklüğü ise OSB büyüklüğünün %10’undan %15’ine yükseltildi.
• OSB yatırımlarının gecikmesini önlemek amacıyla Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından OSB olarak sınırları kesinleştirilen alanlarda, acele kamulaştırma kararına istinaden mahkemece takdir edilen taşınmaz bedelinin banka hesabına yatırılması ve acele el koyma kararı verilmesini takiben OSB tarafından altyapı inşaatı ve tahsis yapılabilecek, yatırımlar için ruhsat ve izinler verilebilecek.
• OSB tüzel kişiliği sanayi veya hizmet destek alanında bulunan parsellerde üstyapı inşa edebilecek, üretime geçme şart ve taahhüdü veren yatırımcılar parselleri üstyapılı kiralayabilecek veya üstyapılı satabilecek.
• Yönetmelikle belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, OSB’deki katılımcılar tesislerini üretim amaçlı olmak üzere bir veya birden fazla kiracıya kiralayabilecek.

Sonuç

7451 sayılı Kanun ile:

• Enerji mevzuatında yapılan önemli değişiklikler ile yenilenebilir enerjinin kullanımını teşvik edici düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda madencilik faaliyetinde bulunanların ihtiyaç duydukları elektrik enerjisi tüketimini karşılamaları amacıyla maden sahalarında lisanssız elektrik üretim tesisleri kurabilme imkanı getirilmiştir. Ayrıca pompaj depolamalı hidroelektrik santrallerine YEKDEM ve yerli katkı fiyat desteğinden yararlanma imkanı getirilmiştir.
• Doğal gaz piyasasında rekabetçi bir piyasanın oluşturulması hedeflenmiş, bu çerçevede doğal gaz ithalatında hem BOTAŞ hem de özel sektör tüzel kişileri açısından serbestlik getirilmiş ve geçiş sürecine ilişkin kurallar belirlenmiştir.
• Mevzuata yeşil OSB kavramı eklenmiş ve OSB yatırımcılarının yatırımlarını daha hızlı ve etkili şekilde tamamlanmasının önü açılmıştır. Sürdürülebilir gelecek için büyük önem taşıyan Yeşil OSB’lerin yatırımda ciddi fırsatlar ortaya çıkararak, katma değeri yüksek üretimi ve ihracatı desteklemesi; Yeşil OSB’lerin sayısının artması ile de yeşil dönüşüm sürecinin hızlanması beklenmektedir.