Yeni Gelişme
29 Mayıs 2024 tarihli ve 32560 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7511 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7511 sayılı Kanun“) ile 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu’nda önemli değişiklikler yapıldı.
Kanun’a buradan ulaşabilirsiniz.
Kanun’un Getirdiği Yenilikler Neler?
Kanun ile getirilen başlıca değişiklikler aşağıdaki gibidir:
A. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da Değişiklikler
1.Reklam Kurulu’nun Erişimin Engellenmesi Kararı Verebilme Yetkisi
Anayasa Mahkemesi’nin 27 Temmuz 2024 tarihinde yürürlüğe girecek olan 13 Eylül 2023 tarihli ve E:2022/70, K:2023/152 sayılı kararı (“AYM Kararı“) uyarınca; Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 77. Maddesinin 12. Fıkrasının 5, 6, 7, 8 ve 9. Cümlelerinin iptaline hükmedilmişti. AYM Kararı’na buradan ulaşabilirsiniz.
İptale konu hükümler; haksız ticari reklamlara ilişkin hükümlere aykırılığın internet ortamında gerçekleştirilmesi hâlinde, Reklam Kurulu’na ihlalin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL vb. şeklinde) erişimin engellenmesi, teknik olarak ihlale ilişkin içeriğe erişimin engellenmesi yapılamadığı veya ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlalin önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüne yönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verebilme yetkisi tanımaktaydı.
Söz konusu hükme göre; erişimin engellenmesi kararı uygulanmak üzere 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un 6/A maddesi gereğince Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne gönderiliyor ve bu karara karşı ise sulh ceza hakimliğine başvurulabiliyor, sulh ceza hakimliğince verilen karara karşı ise 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz edilebiliyordu.
AYM Kararı’na göre Reklam Kurulu’na erişimin engellenmesi yetkisi verilmesi kamu yararına uygun olmakla birlikte, yetkinin kullanımına ilişkin belirlenmiş olan usul, ölçülülük ilkesinin alt ilkelerinden biri olan gereklilik ilkesine aykırılık teşkil etmekteydi. Zira hükümde öngörülen sınırlama biçiminin, erişimi tümden engellenen yayın, kısım ya da bölümün kullanıcıları bakımından, ifade özgürlüğü ile çalışma ve özel teşebbüs kurma özgürlüğünün kullanımının tamamen ortadan kaldırılmasına yol açacak nitelik taşıdığı ifade edilmişti. İlgili hükümlerde bu düzeyde bir sınırlamaya başvurulmadan önce içeriğin yer aldığı internet sitesi işleticisine ilgili içerik hakkında bilgilendirmede bulunulması, içerik sahibine bildirimde bulunulmasının sağlanması ya da içeriğin kaldırılmasının ihtar edilmesi gibi internet sitesinin tümüne yönelik erişim engeli getirilmeden uygulanabilecek herhangi bir alternatif sınırlama yöntemi bulunmamaktaydı. Bu itibarla söz konusu hükümlerde, ifade özgürlüğü ile çalışma ve özel teşebbüs kurma özgürlüğünün sınırlanması suretiyle ulaşılmak istenen amaca daha hafif bir sınırlama ile ulaşılmasını mümkün kılabilecek, daha az zarara yol açabilecek alternatif yöntemlerin düzenlenmemiş olmasının iptale konu hükümlerle öngörülen sınırlamanın ölçülülük anlamında gereklilik ilkesini sağlamadığı tespiti yapılmıştır.
AYM Kararı uyarınca iptal kararı 27 Temmuz 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir ve ilgili düzenlemeler bakımından bir yasal boşluk ortaya çıkma riski bulunmaktadır. Söz konusu riski bertaraf etmek adına 7511 sayılı Kanun’un 18. Maddesi ile Reklam Kurulu’nun haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik inceleme ve denetim sonucuna göre durdurma veya aynı yöntemle düzeltme veya idari para cezası veya gerekli görülen hâllerde de 3 aya kadar tedbiren durdurma cezası ya da içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verebilme hususlarında yetkili olduğu düzenlenmiştir.
Bu kapsamda erişim engeli kararı alınabilmesi bakımından daha ayrıntılı bir prosedür öngörülmüştür. Buna göre; internet ortamı üzerinden gerçekleştirilen haksız ticari reklamlar hakkında Reklam Kurulu; öncelikle içeriğin çıkarılması için ilgili internet sayfasındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden, elektronik olarak iletişim kurulabilecek araçlar ile bildirimde bulunulmalıdır. Ancak bu bildirime rağmen 24 saat içinde içeriğin çıkarılmaması halinde Reklam Kurulu erişimin engellenmesine karar verebilecektir.
Yalnızca muhataba bildirimde bulunulamaması durumunda doğrudan erişimin engellenmesine karar verilebilecektir. Erişimin engellenmesi kararı, yalnızca esas olarak aykırılığın gerçekleştiği içeriğe yönelik olarak verilebilecektir. Teknik olarak aykırılığa ilişkin içeriğe erişimin engellenmesi yapılamadığı veya ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla aykırılığın önlenemediği hallerle sınırlı olarak internet sitesinin tümüne yönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verilebilecektir. Erişimin engellenmesi kararı, uygulanmak üzere yine Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne gönderilecektir.
2.Yaptırım Hükümleri
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da yer alan birtakım ihlaller için uygulanacak para cezaları tutarları arttırılmıştır.
Bu kapsamda özellikle;
- Tüketici sözleşmelerinde en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dil kullanmayan, sipariş edilmeyen mal ve hizmetleri sunarak tüketiciye karşı hak ileri süren, tüketicinin cayma hakkını ihlal eden, abonelik sözleşmelerine ilişkin yükümlülükleri ihlal eden, üzerinde fiyat etiketi bulunmayan malları perakende ticarete arz eden, mesafeli sözleşmelerde ön bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen veya tüketicinin cayma hakkını ihlal eden kişiler hakkında ihlal başına 2.200 TL tutarında idari para cezası;
- Bir mal veya hizmetin satışından kaçınanlar hakkında her bir işlem veya sözleşme için 2.200 TL’den az olmamak üzere satışından kaçınılan mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam satış fiyatının %10’u kadar idari para cezası;
- Satış sonrası hizmet yeterlilik belgesi almayan kişiler hakkında 1.115.000 TL; Ticaret Bakanlığı (“Bakanlık“) tarafından oluşturulan sisteme kayıt yaptırmayan veya kaydı güncellemeyen her bir servis istasyonu için 18.000 TL idari para cezası;
- Herhangi bir üretici veya ithalatçıya bağlı olmaksızın faaliyette bulunan servis istasyonlarından her türlü mecra ve faaliyetlerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde “özel servis” ibaresini kullanmayanlar hakkında 18.000 TL idari para cezası;
- Satış sonrası hizmet yeterlilik belgesinin geçerlilik süresi boyunca asgari servis istasyonu sayısını sağlamayan üretici ve ithalatçılar hakkında eksik kalan her bir servis istasyonu için 124.000 TL idari para cezası uygulanacaktır.
3. Devre Tatil
Kooperatif veya ticaret şirketi ortaklığı ya da dernek veya vakıf üyeliği suretiyle devre tatil hakkı tanınabilecek, devre tatile konu mal üzerinde ayni hak sahibi olmayanlar devre tatil satışı yapabilecektir.
B. 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da Değişiklikler
Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yer alan birtakım ihlaller için uygulanacak para cezaları tutarları arttırılmıştır.
Bu kapsamda özellikle;
- Bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapan üretici, tedarikçi ve perakende işletmeleri hakkında her bir aykırılık için 100.000 TL’den 1.000.000 TL’ye kadar idari para cezası;
- Piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunan üretici, tedarikçi ve perakende işletmeleri hakkında her bir aykırılık için 1.000.000 TL’den 12.000.000 TL’ye kadar idari para cezası uygulanacaktır. Ayrıca, Bakanlık bir takvim yılı içinde en az 3 defa idari para cezası uygulanan üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin iş yerlerini 6 güne kadar kapatabilecektir.
İlave olarak, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a göre uygulanacak idari para cezalarının bir takvim yılına ilişkin toplam tutarı;
- küçük ölçekli işletmeler için 20.000.000 TL’yi,
- orta ölçekli işletmeler için 200.000.000 TL’yi,
- büyük ölçekli işletmeler için 1.000.000.000 TL’yi aşamayacaktır.
C. 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu’nda Değişiklikler
Avrupa Birliği üyesi ülkeler dışındaki ülkelere ihraç edilen veya ihraç edilmesi hedeflenen ürünlerin güvenli olmaması, tağşişe konu olması veya ürüne ilişkin işaretleme, etiketleme ve belgelendirmenin alıcıyı yanıltacak şekilde yapılması durumunda ürün ihraç edenlere, ürün güvenliğine ilişkin aykırılıkta 240.566 TL’den 2.405.665 TL’ye kadar, diğer aykırılık durumlarında 96.226 TL’den 962.265 TL’ye kadar idari para cezası uygulanacaktır.
Sonuç
Şirketler söz konusu idari para cezalarındaki değişiklikleri dikkatle incelemeli, Türkiye’deki faaliyetleri üzerindeki etkilerini değerlendirmeli ve mevzuat hükümlerine uyumluluğun sağlanması amacıyla gerekli adımları atmalıdır.
