Yeni Gelişmeler
2024-2026 Orta Vadeli Ekonomik Program çerçevesinde hazırlanan ve vergi mevzuatında kapsamlı değişiklikler öngören 7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7524 sayılı Kanun“), 02 Ağustos 2024 tarih ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.
7524 sayılı Kanun; yurt içi asgari kurumlar vergisi, yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi, teknogirişim şirketi çalışanlarına yönelik hisse edindirme planlarında gelir vergisi istisnası, elektronik ticaret faaliyetlerine ilişkin ödemelerin gelir ve kurumlar vergisi stopajı kapsamına alınması, devreden katma değer vergisi (KDV) uygulamasının sınırlandırılması, gelir vergisi, kurumlar vergisi ve KDV ile ilgili belirli istisnaların sınırlandırılması gibi çeşitli düzenlemeleri içeriyor.
Bu bültenimizde 7524 sayılı Kanun kapsamında gelir vergisi, kurumlar vergisi ve KDV’ye ilişkin olarak yapılan bazı önemli değişikliklere yer verdik. Bunun yanında, 7524 sayılı Kanun ile getirilen yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi düzenlemesi ve Vergi Usul Kanunu’nda yapılan değişiklikler için kapsamlı açıklamalarımızı içeren bültenlerimizi ayrıca yayınlayacağız.
7524 Sayılı Kanun’da Yer Alan Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi ve KDV Düzenlemeleri
a. Yurt içi asgari kurumlar vergisi
7524 sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen 32/C maddesi uyarınca kurumlar vergisi mükellefleri tarafından ödenecek kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan aşağı olamayacak.
Bu kapsamda, hesap dönemi sonunda hazırlanan ticari bilanço karına kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesi sonucunda tespit edilen kurum kazancının %10’u üzerinden yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplanacak.
Bu hesaplamada; (i) tam mükellef kurumlardan elde edilen iştirak kazançları istisnası, (ii) emisyon primi istisnası, (iii) kooperatiflerde risturn istisnası, (iv) finansal kiralama şirketleri ve varlık kiralama şirketleri ile yapılan sat geri kirala işlemlerinden elde edilen kazançlara uygulanan istisna, (v) kira sertifikası işlemlerinden doğan kazançlara ilişkin istisna, (vi) Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerin işletilmesi ve devrinden elde edilen kazançlara uygulanan istisna, (vii) Serbest Bölgeler Kanunu kapsamındaki kurumlar vergisi istisnası, (viii) girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarların beyan edilen gelirin %10’una ilişkin indirim, (ıx) Engelliler Hakkında Kanuna göre kurulan korumalı işyerlerinde uygulanan korumalı işyeri indirimi ve (x) teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösterenler için 4691 sayılı Kanun ile sağlanan Ar-Ge ve tasarım indirimleri uygulanmaya devam edecek.
Tespit edilen yurt içi asgari kurumlar vergisinin, ilgili dönem için hesaplanan kurumlar vergisi tutarından yüksek olması halinde, hesaplanan kurumlar vergisi yerine yurt içi asgari kurumlar vergisi beyan edilip ödenecek.
Ayrıca, ödenmesi gereken yurt içi asgari kurumlar vergisi tutarı hesaplanırken; payları borsada işlem görmek üzere ilk kez ve en az %20 oranında halka arz edilen şirketler, ihracat yapan kurumlar ve sanayi sicil belgesini haiz olup fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar yönünden Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesi kapsamında uygulanan indirimli kurumlar vergisi uygulaması nedeniyle alınmayan vergi, yurt içi asgari kurumlar vergisinden indirilebiliyor. Benzer şekilde, 7524 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi öncesinde alınmış olan yatırım teşvik belgelerinde yer alan yatırıma katkı tutarının kullanılması nedeniyle ilgili hesap döneminde alınmayan vergi de yurt içi asgari kurumlar vergisi tutarından indirilebilecek.
Yurt içi asgari kurumlar vergisi, geçici vergi dönemleri için de uygulanacak. İlk defa faaliyete başlayan kurumlar için ise faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulanmayacak.
Yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulaması, 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe girdi.
b. Gelir vergisi ve kurumlar vergisine ilişkin diğer önemli düzenlemeler
- Teknogirişim şirketi çalışanlarına sağlanan hisse edindirme planlarında gelir vergisi istisnası:
Gelir Vergisi Kanunu’nun, 7524 sayılı Kanun ile yeniden düzenlenen 17. maddesi kapsamında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın belirlediği kriterlere göre teknogirişim niteliğinde sayılan şirketlerin, çalışanlarına bedelsiz veya indirimli olarak verdiği ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin ilgili yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna tutuldu.
Çalışanların, iktisap ettikleri pay senetlerini;
- iktisap tarihinden 3 tam yıl içerisinde elden çıkarması halinde istisna edilen verginin tamamı,
- 4 ila 6 yıl içerisinde elden çıkarması halinde istisna edilen verginin %75’i,
- 7 ila 12 yıl içerisinde elden çıkarması halinde ise istisna edilen verginin %25’i
işverenden tahsil edilecek. Bu durumda işverene, tahsil edilen vergiye ilişkin herhangi bir vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi uygulanmayacak. Getirilen istisna nedeniyle zamanında alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, pay senetlerinin elden çıkarıldığı tarihi takip eden takvim yılından itibaren başlayacak.
Teknogirişim şirketi çalışanlarına sağlanan hisse edindirme planlarında vergilendirmeye ilişkin yapılan bu düzenleme, 7524 sayılı Kanun’un yayımı tarihinde (2 Ağustos 2024) yürürlüğe girdi.
- Günlük hasılat tespitinin gelir vergisi matrahının belirlenmesinde esas alınması:
Gelir Vergisi Kanunu’nun, 7524 sayılı Kanun ile yeniden düzenlenen 69. maddesi kapsamında ticari veya serbest meslek faaliyetleri nedeniyle gelir elde eden serbest meslek mensupları, bir ayda üçten ve bir takvim yılında on ikiden az olmamak şartıyla yoklamaya tabi tutulabilecek ve bu yoklama tarihlerinde elde ettikleri hasılat tutarları belirlenecek. Yoklamalar esnasında tespit edilen hasılat tutarlarının ortalaması alınarak aylık hasılat tutarı ve aylık hasılat tutarlarının ortalaması alınarak da yıllık hasılat tutarı tespit edilebilecek.
Tutmakta oldukları defterlere göre mükelleflerin finansal tablolarında yer alan brüt satış tutarları, hasılat tutarları veya gayri safi hasılat tutarları ile yoklamalar neticesinde bulunan hasılat tutarı arasında %20’yi aşan bir fark olan mükelleflerin “izaha davet müessesesi” kapsamında izaha davet edilmesi öngörülüyor.
Günlük hasılat tutarının tespit edilecek gelir vergisi matrahının denetiminde kullanılmasına dair bu düzenleme kurumlar vergisi mükellefleri hakkında da uygulanacak.
Günlük hasılat tespitinin gelir vergisi matrahının belirlenmesinde esas alınması uygulamasına ilişkin yapılan bu düzenleme, 1 Ocak 2025 itibariye yürürlüğe girecek.
- Elektronik ticaret faaliyetlerine ilişkin ödemeler gelir ve kurumlar vergisi stopajı kapsamına alındı:
6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine tabi olan aracı hizmet sağlayıcıları ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, söz konusu Kanun kapsamında yürüttükleri faaliyetlere ilişkin olarak hizmet sağlayıcılara ve elektronik hizmet sağlayıcılara yaptıkları ödemeler vergi stopajı kapsamına alınıyor. Stopaj kapsamına alınan ödemeler için tevkifat oranlarını belirlemek üzere Cumhurbaşkanı yetkilendirildi.
Elektronik ticaret faaliyetlerine ilişkin ödemelerin vergi kesintisi kapsamına alınmasına ilişkin düzenleme, 1 Ocak 2025 itibariye yürürlüğe girecek.
- Yatırım fon ve ortaklıklarının taşınmazlardan elde ettikleri kazançların kurumlar vergisinden istisna olmasına dair kar payı dağıtımı şartı getirildi:
Taşınmazlara yatırım yapan (emeklilik yatırım fonları hariç) fon ve ortaklıkların, bu taşınmazlardan elde ettikleri kazançların Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-d maddesi kapsamında kurumlar vergisi istisnasından yararlanabilmesi için, taşınmazdan elde edilen kazancın %50’sinin, ilgili hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar kar payı olarak dağıtılması gerekiyor. Kar dağıtımının yapılmaması halinde, taşınmazdan elde edilen kazanca uygulanan kurumlar vergisi istisnası bakımından vergi ziyaı oluşmuş kabul edilecek.
Yatırım fon ve ortaklıklarının taşınmazlardan elde ettikleri kazançların kurumlar vergisinden istisna olmasına dair kar payı dağıtımı şartını öngören düzenleme, 1 Ocak 2025 itibariyle elde edilen kazançlara uygulanmak üzere 7524 sayılı Kanun’un yayımı tarihinde (2 Ağustos 2024) yürürlüğe girdi.
- Yap-işlet-devret modeli ile kamu özel iş birliği projeleri için kurumlar vergisi oranı artışı:
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesine 7524 sayılı Kanun ile eklenen hüküm uyarınca, (i) 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilen projeler ile (ii) 6428 sayılı Sağlık Bakanlığınca Kamu Özel İş Birliği Modeli ile Tesis Yaptırılması, Yenilenmesi ve Hizmet Alınması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun kapsamında kamu özel işbirliği modeli çerçevesinde yürütülen projelere dair sözleşmenin tarafı olan şirketlerin, kazançları üzerinden uygulanacak kurumlar vergisi oranı %30’a yükseltildi.
Yap-işlet-devret modeli ile kamu özel iş birliği projeleri için kurumlar vergisi oranı artışı öngören düzenleme, 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara uygulanmak üzere 7524 sayılı Kanun’un yayımı tarihinde (2 Ağustos 2024) yürürlüğe girdi.
- Serbest bölgelerde uygulanan gelir ve kurumlar vergisi istisnası yurt dışına satışlarla sınırlandı:
Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3. maddesine 7524 sayılı Kanun ile eklenen hüküm uyarınca, serbest bölgelerde faaliyette bulunan işletmelerin imal ettikleri ürünlerden elde ettikleri kazanca uygulanan gelir ve kurumlar vergisi istisnası, yalnızca imal edilen ürünlerin yurt dışına satışından elde edilen kazançlara uygulanmak üzere sınırlandırıldı.
Serbest bölgelerde uygulanan gelir ve kurumlar vergisi istisnasının yurt dışına satışlarla sınırlandırılmasına ilişkin düzenleme, 1 Ocak 2025 itibariyle elde edilen kazançlara uygulanmak üzere 7524 sayılı Kanun’un yayımı tarihinde (2 Ağustos 2024) yürürlüğe girdi.
c. KDV’ye ilişkin önemli düzenlemeler
- Ticari amaçlı kullanılmayan araçlar, deniz ve hava taşıma araçlarına verilen hizmetler KDV istisnası kapsamından çıkarıldı:
7524 sayılı Kanun kapsamında deniz ve hava taşıma araçlarına deniz ve havalimanlarında verilen hizmetlere ilişkin olarak Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 13/b maddesinde düzenlenen istisna hükmünde yapılan değişik uyarınca; gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan araçlar ile özel tekne ve yatlara ilişkin hizmetlere KDV istisnası uygulanmayacak.
Buna ilişkin düzenleme, 7524 sayılı Kanun’un yayımını (2 Ağustos 2024) izleyen ayın başı (1 Eylül 2024) itibariyle yürürlüğe girecek.
- Birleşme, devir, bölünme ve tür değiştirme sonucunda infisah eden mükellefe ait devreden KDV’nin devralan mükellefte indirim konusu edilmesi vergi incelemesi yapılması şartına bağlandı:
İşletmenin devri, tür değiştirmesi veya Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yapılan devir ve bölünme işlemleri neticesinde faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen KDV, ancak zamanaşımı süreleri ile bağlı olmaksızın gerçekleştirilecek bir vergi incelemesi neticesinde devralan mükellef tarafından indirim konusu yapılabilecek.
Söz konusu düzenleme, 7524 sayılı Kanun’un yayımı tarihinde (2 Ağustos 2024) yürürlüğe girdi.
- Devreden KDV’nin indirilmesine beş yıllık süre sınırı getirildi:
7524 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme uyarınca, beş takvim yılı boyunca indirilemeyen ve sonraki dönemlere devreden KDV’nin, devreden KDV hesabından çıkarılıp özel bir hesaba alınması gerekiyor. Özel hesaba alınan KDV ise mükellef tarafından üç yıl içerisinde yapılacak bir talep üzerine ve talep tarihinden itibaren bir yıl içinde gerçekleştirilecek vergi incelemesi sonucunda, incelemenin tamamlandığı yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınabilecek. Mükellefin talepte bulunmaması halinde ise özel hesaba alınan KDV’nin gider olarak dikkate alınması mümkün olmayacak.
Devreden KDV’nin indirilmesinde beş yıllık süre sınırı getirilmesine ilişkin bu düzenleme, 1 Ocak 2030 tarihinde yürürlüğe girecek.
- KDV iadelerinde temel usul, iadenin vergi incelemesi neticesinde gerçekleştirilmesi olarak değiştirildi:
Mükelleflerin KDV iadelerinin doğru bir şekilde yapılması ve haksız KDV iadelerinin önüne geçilmesi amacıyla KDV iadelerindeki temel usul, yalnızca belirli iade talepleriyle sınırlı olmaksızın KDV iade taleplerinin vergi incelemesi neticesinde gerçekleştirilmesi olarak değiştiriliyor. Söz konusu düzenleme 7524 sayılı Kanun’un yayımını (2 Ağustos 2024) izleyen ayın başı (1 Eylül 2024) itibariyle yürürlüğe girecek.
Sonuç
7524 sayılı Kanun ile gelir vergisi, kurumlar vergisi ve KDV’ye ilişkin olarak vergi mevzuatında önemli değişiklikler yapılmıştır. Yapılan bu düzenlemelerin mükellefler tarafından dikkatle değerlendirilmesi ve düzenlemelere uyum amacıyla gerekli adımların özenle atılması gerekiyor.
