Yeni Gelişmeler
2024-2026 Orta Vadeli Ekonomik Program çerçevesinde hazırlanan ve vergi mevzuatında kapsamlı değişiklikler öngören 7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7524 sayılı Kanun“), 02 Ağustos 2024 tarih ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.
Bu bültenimizde 7524 sayılı Kanun kapsamında Vergi Usul Kanunu’nda yapılan önemli değişikliklere yer verdik. 7524 sayılı Kanun ile gelir vergisi, kurumlar vergisi ve KDV’ye ilişkin yapılan değişiklikler için hazırladığımız bültene ise buradan ulaşabilirsiniz. Bunun yanında, 7524 sayılı Kanun ile getirilen küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi düzenlemesi ile ilgili kapsamlı açıklamalarımızı içeren bültenimizi ayrıca yayınlayacağız.
7524 Sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanunu’nda Yapılan Önemli Düzenlemeler
- Vergi asılları için uzlaşma imkanı ortadan kaldırıldı:
7524 sayılı Kanun uyarınca yapılan değişiklikler kapsamında, vergi asılları artık uzlaşmaya konu edilemeyecek; uzlaşmaya başvuru yalnızca vergi ziyaı cezaları ve 23.000 TL’yi geçen usulsüzlük ile özel usulsüzlük cezaları bakımından mümkün olacak. Bununla birlikte, cezalarda uzlaşmaya varılsa dahi vergi aslı dava konusu edilebilecek. Ayrıca uzlaşılan tutarın zamanında ödenmesi halinde Vergi Usul Kanunu’nu 376. maddesi kapsamında yapılan ilave %25 oranındaki indirim uygulanmasına dair düzenleme de yürürlükten kaldırıldı.
Bununla birlikte, Kanun’un yayım tarihinden önce uzlaşma talep edildiği halde henüz uzlaşma günü verilmemiş, ulaşma günü verilmiş ancak uzlaşma görüşmesi yapılmamış ya da çeşitli nedenlerle uzlaşma günü ertelenmiş veya uzlaşma talep süresi geçmemiş olan vergi ve cezalara ilişkin olarak değişiklik öncesi hükümler uygulanacak, yani bu kapsamdaki uzlaşmalarda vergi asılları uzlaşmaya konu edilebilecek.
- Dijital ortamda hizmet sağlayanlar ile aracılara yönelik bildirim verme yükümlülüğünün kapsamı genişletildi:
Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257. maddesi ile elektronik ticarete ilişkin bildirim verme yükümlülüğü getirilmesi için Hazine ve Maliye Bakanlığı’na verilen yetkinin kapsamı; erişim sağlayıcılar, içerik sağlayıcılar, yer sağlayıcılar ve sosyal ağ sağlayıcıları da kapsamak üzere genişletildi.
Aynı zamanda, başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına ilişkin bildirime konu bilgiler ile içerik sağlayıcılar tarafından üretilen ya da sağlanan bilgilerin; aracı hizmet sağlayıcılar, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, erişim sağlayıcılar, yer sağlayıcılar ve/veya sosyal ağ sağlayıcılar tarafından alınmasına dair bir zorunluluk getirilmesi için de Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yetki verildi.
- Kıymetli madenlerin değerlemesinde borsa rayicinin esas alınmasına imkan tanındı:
7524 sayılı Kanun uyarınca getirilen düzenleme ile kurumların aktiflerinde yer alan ve kıymetli madenler borsasında işlem gören kıymetli madenler, borsa rayicine göre değerlenebilecek. Borsa rayicinin bulunmaması veya borsadaki rayicin muvazaalı şekilde oluştuğunun anlaşılması durumunda ise değerlemede maliyet bedeli esas alınacak.
Aynı zamanda, kıymetli maden alacak veya borcu bulunan kurumlar da söz konusu alacak veya borçlar için borsa rayicine göre değerleme yapabilecek. Mevduat veya kredi sözleşmelerine bağlı kıymetli maden alacakları için değerleme gününe kadar işleyen faiz de değerlemede dikkate alınacak.
- Mükellefiyet tesis ettirmeyenlere uygulanacak vergi ziyaı cezası artırıldı:
7524 sayılı Kanun uyarınca yapılan değişiklik kapsamında, mükellefiyet tesis ettirmesi gerekmesine rağmen herhangi bir mükellefiyet tesis ettirmeksizin ticari, zirai veya mesleki faaliyette bulunanlara kesilecek vergi ziyaı cezası %50 oranında artırılarak uygulanacak.
- Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında çeşitli düzenlemeler yapıldı:
7524 sayılı Kanun uyarınca usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında yapılan değişiklikler uyarınca;
- Usulsüzlük cezası ve özel usulsüzlük cezaları önemli ölçüde arttırıldı.
- Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi gereken belgelerin düzenlenmediğinin bir takvim yılında birden fazla kez tespit edilmesi halinde, her bir tespit için 7524 sayılı Kanun ile eklenen 2 sayılı cetvelde yer alan tespit sayısına göre belirlenen tutarlarda özel usulsüzlük cezası kesilecek. Tek tespitte aynı neviden birden fazla belgenin düzenlenmediği görülürse her bir belge için ayrı ayrı ceza kesilmekle birlikte bu tespit, 2 sayılı cetvelde yer alan tespit sayısının belirlenmesinde bir adet tespit olarak değerlendirilecek.
- Söz konusu belgelerin düzenlenmediğinin, bu durum idare tarafından öğrenilmeden önce ve düzenleme süresinden sonra beş gün içerisinde, belgeyi almak zorunda olanlar tarafından idareye bildirilmesi halinde, özel usulsüzlük cezaları belgeyi düzenlemesi gerekenlere 3 kat olarak uygulanacak.
- İlgili hükümde yer alan belgeler yerine Vergi Usul Kanunu’nda yer almayan başka bir belgenin düzenlenmesi halinde özel usulsüzlük cezası 2 kat; bu durumun belgeyi alanlar tarafından beş gün içerisinde idareye bildirilmesi halinde ise özel usulsüzlük cezası 6 kat olarak uygulanacak.
- Düzenlenmesi gereken belgelerin düzenlenmediğinin tespiti halinde bir takvim yılında uygulanacak özel usulsüzlük cezaları için üst sınır 10 milyon Türk lirası olarak değiştirildi.
- Ayrıca, Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen belgeleri alma yükümlülüğü bulunanların ilgili belgeleri almaması halinde uygulanacak özel usulsüzlük cezası 5.000 Türk lirası olarak, bu nedenle bir takvim yılında uygulanabilecek özel usulsüzlük cezaları toplamına ilişkin üst sınır ise 50.000 Türk lirası olarak değiştirildi. Söz konusu belgelerin düzenlenmediğinin, bu durum idare tarafından öğrenilmeden önce ve düzenleme süresinden sonra beş gün içerisinde, belgeyi almak zorunda olanlar tarafından idareye bildirilmesi halinde belge alma yükümlülüğü olanlara herhangi bir özel usulsüzlük cezası uygulanmayacak.
- Başkalarının adı ve/veya hesabı kullanılarak banka ve benzeri finans kurumları, ödeme kuruluşları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla mal teslimi veya hizmet ifalarına ilişkin tahsilatlarının yapılması halinde, her bir işlem için işleme konu tutarın % 10’u tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecek. Söz konusu özel usulsüzlük cezası hem mal teslimi veya hizmet ifasını yapanlara hem de hesabına ödeme yapılanlara ayrı ayrı uygulanabilecek. Bu kapsamda uygulanacak özel usulsüzlük cezaları ise bir takvim yılında toplam 20 milyon Türk lirasından fazla olamayacak.
- Kredi kartı, banka kartı, ön ödemeli kart, karekod, elektronik cüzdan ve benzeri ödeme araçları kullanılarak yapılan tahsilatların başkası adına kayıtlı ödeme sistemleri veya cihazları aracılığıyla yapılması durumunda ise yukarıda belirtilen özel usulsüzlük cezası üç kat olarak uygulanacak. Söz konusu özel usulsüzlük cezası hem mal teslimi veya hizmet ifasını yapanlara hem de ilgili cihazları kullandıranlara ayrı ayrı uygulanabilecek. Bu kapsamda uygulanacak özel usulsüzlük cezaları ise bir takvim yılında toplam 20 milyon Türk lirasından fazla olamayacak.
- Tek bir fiilin birden fazla özel usulsüzlük cezasına yol açması halinde en ağır ceza uygulanacak.
- Sahte belge düzenlemek üzere tesis ettirildiği tespit edilerek mükellefiyeti resen terkin edilenlere ilişkin düzenlemelerde değişiklik yapıldı:
Vergi Usul Kanunu’nun 153/A maddesi uyarınca ticari, zirai ve mesleki herhangi bir faaliyeti olmadığı halde sahte belge düzenlemek amacıyla tesis edildiği tespit edilen mükellefiyetler resen terkin edilir. Mükellefiyeti resen terkin edilen mükelleflere ilişkin belirli kişilerin (örneğin mükellefiyeti terkin ettirilen adi ortaklık ise ortaklardan her biri, ticaret şirketi ise kanuni temsilciler, yönetim kurulu üyeleri, şirket sermayesinin asgari %10’una sahip gerçek veya tüzel kişiler ya da sahte belge düzenleme fiilini gerçekleştirenler) işe başlama bildirimi vermesi halinde ise (2024 yılı için) 690.000-TL’den ve düzenlenen sahte fatura tutarının %10’undan az olmamak üzere teminat yatırması gerekiyor.
7524 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler kapsamında, sayılan kişilerin yeniden mükellefiyet tesis ettirebilmesi için aranan teminat tutarı 10 milyon TL’yi aşmamak üzere sınırlandırıldı. Teminat verilmemesi veya teminatların tamamlanmaması halinde ise teminat tutarı kadar özel usulsüzlük cezası kesilecek ve kesilen özel usulsüzlük cezası için uzlaşma yoluna başvurulamayacak.
Ayrıca sayılan kişilerin; başka bir adi ortaklık, ticaret şirketi veya tüzel kişiliği olmayan teşekkülde benzer bir statü edinmesi, bunları devralması, kısmen ya da tamamen bunlara devrolunması halinde ilgili teminatın altmış gün içinde yatırılması veya edinilen yeni statüye son verilmesi gerekecek. Teminatın altmış gün içinde yatırılmaması veya edinilen yeni statünün sonlandırılmasına dair gerekli yasal girişimlerin başlatılmamış olması halinde, sayılan kişilerin, teminat isteme tarihinde tahakkuk etmiş tüm vergi borçları için yeni statü edindikleri mükellef de müşterek ve müteselsil sorumlu olacak. Edinilen yeni statünün, altmış günden sonra sonlandırılması halinde alınmış olan teminat, başka vergi borcu bulunmaması şartıyla mükellefe iade edilecek.
7524 Sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanunu’nda yapılan değişiklikler, Kanun’un yayımı tarihinde (02 Ağustos 2024) yürürlüğe girdi.
Sonuç
7524 sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanunu’nda özellikle vergi güvenliğini artırmaya yönelik çeşitli düzenlemeler yapıldı. Yapılan bu düzenlemelerin mükellefler tarafından dikkatle değerlendirilmesi ve düzenlemelere uyum amacıyla gerekli adımların özenle atılması gerekiyor.
