Yeni Gelişme
Ticaret Bakanlığı (“Bakanlık“), 30 Ekim 2024 tarihli ve 32707 sayılı Resmi Gazete’de Uzaktan İletişim Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği’ni (“Yönetmelik“) yayımladı.
1 Nisan 2025 tarihinde yürürlüğe girecek olan Yönetmelik; internet, telefon ve e-posta gibi uzaktan iletişim araçları yoluyla piyasaya arz edilen veya piyasada bulundurulan ürünlerin piyasaya arz koşulları ile satış ilanlarına; bu ürünleri piyasaya arz eden veya piyasada bulunduran kişilerin yükümlülüklerine ve bu kapsamda yürütülecek piyasa gözetimi ve denetimine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Yönetmelik’e buradan ulaşabilirsiniz.
Yönetmelik Neler Getiriyor?
A. Genel İlkeler
Bir ürünün uzaktan iletişim araçları yoluyla piyasaya arz edilebilmesi veya piyasada bulundurulabilmesi için ilgili ürün güvenliği mevzuatına uygun olması gerekecektir.
Uzaktan iletişim araçları yoluyla satışa sunulan ürünler, satışın gerçekleşmesi için verilen promosyonlar da dahil olmak üzere satış Türkiye’de yerleşik nihai kullanıcıları hedeflediği takdirde ürün, piyasada bulundurulmuş sayılacaktır.
Uzaktan iletişim araçları yoluyla yapılan satışlarda; i) Türkçe dil seçeneği sunulması; ii) fiyatın Türk Lirası olarak gösterilme seçeneğinin bulunması; iii) Türk Lirası olarak ödeme kabul edilmesi; iv) Türkiye’deki adreslere sevkiyat yapma seçeneğine yer verilmesi; v) Türkiye’deki nihai kullanıcılara fiziki gönderim yapılması; vi) internet üzerinden satışlarda alan adının, Türkiye’ye sevkiyatın mümkün olduğu coğrafi alanlarda kayıtlı olması koşullarından en az birisini karşılayan iktisadi işletmecilerin Türkiye’de yerleşik nihai kullanıcıları hedeflediği kabul edilecektir. “İktisadi işletmeci”, imalatçı, yetkili temsilci, ithalatçı, dağıtıcı veya ilgili teknik düzenleme kapsamında ürünlerin imalatına, piyasada bulundurulmasına veya hizmete sunulmasına ilişkin sorumluluğu olan diğer gerçek veya tüzel kişileri ifade etmektedir.
Bakanlık’ın yayımladığı listede (“Liste“) yer alan mevzuat kapsamında bulunan bir ürünün uzaktan iletişim araçları yoluyla piyasada bulundurulabilmesi için sırasıyla, Türkiye’de yerleşik bulunmak kaydıyla imalatçısının, ithalatçısının veya imalatçı tarafından görevlendirilen yerleşik yetkili temsilcisinin; bunlar da yoksa, ifa hizmet sağlayıcısının olması gerekmektedir. “Yetkili temsilci”, ürünün Türkiye’de yerleşik imalatçı veya ithalatçının bulunmaması durumunda, bazı yükümlülüklerini onun adına yerine getirmek üzere imalatçı tarafından yazılı şekilde görevlendirilen Türkiye’de yerleşik gerçek veya tüzel kişiyi ifade etmektedir. “İfa hizmet sağlayıcı” ise, ticari faaliyetleri sırasında ürünün sahipliğini almaksızın, posta hizmetleri, koli veya parsel sevkiyat hizmetleri, diğer posta hizmetleri veya navlun taşıma hizmetleri hariç olmak üzere depolama, paketleme, adresleme ve nakliye hizmetlerinden en az ikisini sunan gerçek veya tüzel kişi anlamına gelmektedir.
B. Satış İlanları
İktisadi işletmeci satış ilanlarında ve nihai kullanıcı ürünü satın almadan aşağıdaki bilgilere yer vermelidir:
- İsmi ve kayıtlı ticari unvanı ile posta ve e-posta adresi;
- Ürünün Türkiye’de yerleşik imalatçısının ismi, kayıtlı ticari unvanı veya markası ile posta ve e-posta adresi;
- İmalatçı Türkiye’de yerleşik değilse, ithalatçının ismi, kayıtlı ticari unvanı veya markası ile posta ve e-posta adresi;
- Türkiye’de yerleşik bir imalatçı veya ithalatçının olmaması durumunda, Liste’de yer alan mevzuat kapsamındaki ürünler için imalatçı tarafından görevlendirilen Türkiye’de yerleşik temsilci veya Türkiye yerleşik iktisadi işletmeci bulunmaması halinde, Türkiye’de yerleşik ifa hizmet sağlayıcının ismi ve kayıtlı ticari unvanı ile posta ve e-posta adresi;
- Teknik düzenlemelerde ürüne veya ürün ambalajına veya ürüne eşlik eden belgelere iliştirilmesi gerektiği belirtilen Türkçe uyarı ve güvenlik bilgileri ile uygunluk işaretleri; ve
- Ürünün fotoğrafı, tipi ve ürünü tanımlayacak diğer bilgiler dahil olmak üzere ürünün tarifine imkân veren diğer tüm bilgiler.
C. Yükümlülükler
i. Yetkili Temsilcinin Yükümlülükleri
Yetkili temsilci, Liste’de yer alan mevzuat kapsamındaki ürün grupları için Türkiye’de yerleşik imalatçı veya ithalatçının bulunmaması durumunda, ismi, kayıtlı ticari unvanı veya markası ile açık adresini de içerecek iletişim bilgilerini ürünün üzerinde, bunun mümkün olmadığı durumlarda ürünün ambalajında veya ürüne eşlik eden bir belgede nihai kullanıcıyı yanıltmayacak ve açıkça okunabilecek şekilde belirtecektir.
ii. İfa Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri
İfa hizmet sağlayıcı, faaliyetleri ürünün güvenliğine etki etmediğinde dağıtıcı olarak kabul edilecek ve mevzuat kapsamında dağıtıcı sorumluluğu olacaktır.
İfa hizmet sağlayıcı, ürünün üzerine kendi marka ve ismini iliştirirse veya ürünü ilgili teknik düzenlemelerin gereklerine uygunluğunu etkileyecek şekilde değiştirirse ya da faaliyetleri ürünün güvenliğini etkilerse, imalatçı olarak kabul edilerek, imalatçının yükümlülüklerinden sorumlu tutulacaktır.
Liste’de yer alan mevzuat kapsamındaki ürün grupları bakımından, Türkiye’de yerleşik imalatçı, ithalatçı veya yetkili temsilcinin bulunmaması durumunda, ifa hizmet sağlayıcı aşağıdaki sorumlulukları yerine getirecektir:
- İsmi, kayıtlı ticari unvanı veya markası ile açık adresini de içerecek iletişim bilgilerini ürünün üzerinde, bunun mümkün olmadığı durumlarda ürünün ambalajında veya ürüne eşlik eden bir belgede nihai kullanıcıyı yanıltmayacak ve açıkça okunabilir şekilde belirtmek;
- İlgili teknik düzenlemelerin gerektirdiği hallerde, uygunluk beyanının veya performans beyanının ve teknik dosyanın hazırlanmış olduğunu teyit edip, ilgili teknik düzenlemede belirtilen süre, süre belirtilmediği hallerde ise Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu’nda belirtilen süre boyunca yetkili kuruluşa sunulmak üzere uygunluk beyanını veya performans beyanını muhafaza edip yetkili kuruluşların talebi halinde teknik dosyayı yetkili kuruluşa sunmak;
- Yetkili kuruluşun talebi doğrultusunda, ürünün uygunluğunu gösteren belgeleri sunmak;
- Yetkili kuruluşu, ürünün risk taşıdığının öğrenilmesinden sonra veya risk taşıdığının bilinmesi gereken durumlarda bilgilendirmek; ve
- Herhangi bir uygunsuzluk olduğunda, düzeltici önlemin derhal alınması veya riskin ortadan kaldırılması için yetkili kuruluşla iş birliği yapmak.
iii. Aracı Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri
Başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri aşağıdaki gibidir:
- Kendi çevrim içi arayüzünü, iktisadi işletmecilerin piyasaya arz ettikleri veya piyasada bulundurdukları her ürün için yukarıda anılan bilgilerin sunulmasına imkân verecek şekilde ve bilgilerin nihai kullanıcılar tarafından ürünün ilanında görüntülenmesini veya başka yollarla kolayca erişilebilir olmasını sağlayacak şekilde düzenlemek;
- Yetkili kuruluşlardan gelen içeriğin çıkarılması ve diğer talepleri yirmi dört saat içinde yerine getirmek ve talep sahibini ivedilikle bilgilendirmek;
- Piyasada bulundurulan bir ürünün uygunsuzluğun öğrenilmesi halinde ilgili ürünün elektronik ticaret ortamındaki içeriğini kaldırmak veya içeriğe erişimi engellemek için derhal girişimde bulunup yetkili kuruluşu bilgilendirmek;
- Yetkili kuruluşların, ihlale konu içeriğin çevrim içi arayüzlerinde gelecekte de yer almasının engellenmesi taleplerini uygulamak;
- Yetkili kuruluşlardan gelen içeriğin çıkarılması da dahil olmak üzere talepleri karşılamak ve ürün güvenliğine ilişkin hususlarda nihai kullanıcıların kendisi ile doğrudan ve hızlı bir şekilde temas kurabilmelerini sağlamak üzere bir ürün güvenliği temas noktası belirlemek;
- Uygunsuzluğu sebebiyle geri çağrıldığını öğrendiği ürünleri kendi çevrim içi arayüzü üzerinden satın almış tüm nihai kullanıcılara, ürünün geri çağrılmasına ilişkin usule uyarak, iktisadi işletmeci tarafından ürünün geri çağrılmasına ilişkin yapılan duyuruda yer alan bilgileri e-posta mesajı yoluyla gecikmesizin iletmek; ve
- Tedarik zincirinde yer alan bir önceki ve varsa bir sonraki iktisadi işletmecinin ismi, kayıtlı ticari unvanı veya markası ile irtibat bilgileriyle birlikte, ürünün takibini kolaylaştıracak diğer bilgilerin kaydını düzenli bir şekilde tutmak, çevrim içi arayüzü üzerinden piyasaya arz edildiği veya piyasada bulundurulmaya başlandığı tarihten itibaren on yıl boyunca muhafaza etmek ve talep üzerine yetkili kuruluşlara sunmak.
D. İdari Yaptırımlar
- İdari para cezası. Yönetmelik kapsamındaki yükümlülüklerine uymayan kişilere Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu kapsamında öngörülen idari para cezaları uygulanacaktır.
- Erişimin engellenmesi. Yetkili kuruluş, aracı hizmet sağlayıcıya ait elektronik ticaret ortamında uygun olmayan bir ürünün tanıtımı ve satışının yapılması halinde, aracı hizmet sağlayıcıya içeriğin çıkarılması için internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden e-posta mesajı veya diğer iletişim araçları ile bildirimde bulunur. İçeriğin yirmi dört saat içerisinde çıkarılmaması veya içeriğin yirmi dört saat içerisinde çıkarılmasına rağmen aynı ürünün tekrar sistemlerinde yer aldığının tespiti halinde, yetkili kuruluş söz konusu ürüne ilişkin içeriğe erişimin engellenmesine karar vererek, bu kararı uygulanmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirecektir. İnternet sitesinin doğrudan iktisadi işletmeciye ait olması durumunda da aynı yöntem izlenecektir.
- Reklam Durdurma. Yetkili kuruluş, uygun olmayan bir ürünün televizyon veya radyo üzerinden tanıtım ve satışının yapılması halinde, ilgili medya hizmet sağlayıcı kuruluştan tanıtım ve satışın durdurulmasını isteyecektir. Medya hizmet sağlayıcı kuruluş, tanıtım ve satışın durdurulması için yetkili kuruluş ile iş birliği yapacaktır. Yetkili kuruluş, satışın durdurulması kararını Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna bildirecektir.
- Geri çağırma/çekme. Yetkili kuruluş, satış ilanlarında ürünlere ilişkin bilgi sunma kurallarına aykırı davranan iktisadi işletmeciye, uygunsuzluğun giderilmesi için elektronik ortamda veya yazılı olarak uyarıda bulunacaktır. Uygunsuzluk giderilmediği takdirde, ürünün piyasaya arzının yasaklanması veya kısıtlanması için gerekli önlemleri alır veya piyasada bulunan ürünün geri çağrılmasını veya piyasadan çekilmesini sağlayacaktır.
- Geçici tedbirler: Yetkili kuruluş, yaptığı risk değerlendirmesi neticesinde satış ilanlarında ürünlere ilişkin bilgi sunma kurallarına aykırılığın ciddi risk belirtisi oluşturduğuna karar verirse, yapacağı denetimde ürünün kontrolü tamamlanıncaya kadar ilgili ürünün uzaktan iletişim araçları yoluyla piyasaya arzının ve piyasada bulundurulmasının geçici olarak durdurulmasına karar verebilecektir. Bu karara istinaden yetkili kuruluş, aracı hizmet sağlayıcıdan veya iktisadi işletmeciden ilgili ürüne ilişkin içeriğin, çevrim içi arayüzden kaldırılmasını isteyebilir. Yetkili kuruluş ayrıca, aracı hizmet sağlayıcıdan veya iktisadi işletmeciden çevrim içi arayüze erişim sağlandığında nihai kullanıcılara yönelik bir uyarının, risk belirtisi ortadan kalkana kadar kolay görülebilecek bir şekilde açıkça gösterilmesini isteme yetkisine sahiptir.
Sonuç
Yönetmelik, uzaktan iletişim araçları yoluyla piyasaya ürün arz eden veya piyasada ürün bulunduran kişilere pek çok yeni yükümlülük getirmektedir. Önemli bir nokta olarak, Yönetmelik’in imalatçı ve ithalatçıya ek olarak aracı hizmet sağlayıcı ve ifa hizmet sağlayıcılara da ilave sorumluluklar yüklediği görülmektedir. Bu anlamda, aracı hizmet sağlayıcıların ve ifa hizmet sağlayıcıların yeni rejime 1 Nisan 2025’e kadar uyum sağlaması gerekecektir.
Ayrıca, Türkiye’de yerleşik olmamasına rağmen Türkiye’deki nihai kullanıcıları hedefleyen iktisadi işletmecilerin açıkça Yönetmelik kapsamına dahil edilmesi nedeniyle, yurt dışından Türkiye’deki kişilere ürün satışı yapan veya yapılmasına aracılık eden elektronik ticaret ortamlarının da Yönetmelik’e uyumlu hale gelmesi gerekecektir.
Son olarak, Liste’ye tabi olmakla birlikte, Türkiye’de yerleşik bir imalatçısı veya ithalatçısı olmayan ürün gruplarının uzaktan iletişim araçları yoluyla piyasada bulundurulabilmesi için, imalatçının yazılı şekilde Türkiye’de yerleşik bir yetkili temsilci ataması gerekecektir.
