8 Mart 2025 tarihli ve 32835 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklikler”) ile, Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik“)’te önemli değişiklikler yapıldı. Değişiklikler, yayım tarihi itibarıyla yürürlüğe girdi.
Değişiklikler’e buradan ulaşabilirsiniz.
Değişiklikler Ne Getiriyor?
ETHS’lerin Sağlaması Gereken Bilgiler ve ETAHS’lerin Bu Kapsamdaki Yükümlülükleri
- Elektronik ticaret pazar yerinde faaliyet gösteren elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların (“ETHS“) kendilerine tahsis edilen alanlarda aşağıdaki bilgilere yer verme zorunluluğu kaldırılmıştır:
- Tacir, esnaf veya sanatkar olan ETHS için KEP adresi,
- Tacir, esnaf veya sanatkar olmayan ETHS için ad ve soyad.
- ETHS’lerin elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya (“ETAHS”) bildirmekle yükümlü olduğu bilgilerde değişiklik yapılmıştır. Buna göre ETAHS’lere aşağıdaki hususlarda bilgi verilmelidir:
- Tacir, esnaf veya sanatkar olan ETHS için merkez adresi, e-posta adresi ve telefon numarası,
- Tacir, esnaf veya sanatkar olmayan ETHS için ad, soyad, T.C. kimlik numarası, e-posta adresi ve telefon numarası.
- ETAHS’ler, pazaryerinde ETHS’lere ait onaylanmış elektronik iletişim adresi ve yukarıda yer alan doğruladığı bilgilerin (telefon numarası hariç) kendilerinde bulunduğuna ilişkin bilgi vermek zorundadır.
- Yönetmelik kapsamında, ETAHS’ler, aracılık hizmeti sundukları ETHS’lerin tanıtıcı bilgilerinin güncelliğini sağlamakla yükümlüdür. Değişiklik öncesinde, ETHS’lerin sağlamış olduğu bilgilerin doğruluğunun ETAHS’ler tarafından her yılın ilk üç ayı içerisinde teyit edilmesi gerekirken, Değişiklikler ile ETAHS’lerin yılda en az bir kez doğrulama yapması yeterli olacaktır. Doğrulama yükümlülüğü, ilgili ETHS’nin ürün listelemediği takvim yılları için uygulanmayacaktır.
Haksız Ticari Uygulamalar ve Aracılık Sözleşmeleri
- Cayma hakkı süresinin belirlenmesine ilişkin haksız ticari uygulamalar ETAHS’ler lehine genişletilmiştir. Artık, ETAHS’lerin aracılık sözleşmelerinde açıkça yer vermesi halinde, EATHS’lerin ön onayı aranmaksızın, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da belirtilen süreleri aşan cayma hakkı süreleri belirlemesi mümkündür.
- Değişiklikler ile yeni bir haksız ticari uygulama örneği belirlenmiştir. ETAHS’lerin dâhili iletişim sistemi üzerinden ETHS’lerden açıklama talep etmeden cezai şart uygulaması haksız ticari uygulama olarak değerlendirilmiştir. Bununla beraber, aracılık sözleşmesinde belirtilen cezai şartı gerektiren durumun belge ve kayıtlar ile tespit edilebildiği durumlar istisna tutulmuştur.
- Aracılık sözleşmesi düzenlemelerinde de bazı değişikliklere gidilmiştir. Değişiklikler öncesinde, aracılık sözleşmesi hükümlerinin ETAHS’ler tarafından değiştirilmesi halinde, aksi belirtilmedikçe, ilgili değişiklik ETHS’lere bildirimin gerçekleştirilmesinden itibaren 15 günlük sürenin sonunda uygulamaya konulabiliyordu. Değişiklikler ile, ETHS’lerin lehine yapılacak sözleşme değişikliklerinde ETHS’lere bildirilmesi şartıyla 15 günlük sürenin uygulanmayacağı düzenlenmiştir. Ayrıca, düzenleyici ve denetleyici otoriteler tarafından alınan kararlar ve yapılan düzenlemeler nedeniyle aracılık sözleşmesinde zorunlu olarak yapılan değişiklikler bakımından Yönetmelik’te belirtilen süreler uygulanmayacaktır.
Dâhili İletişim Sistemi
- Değişiklikler kapsamında, dâhili iletişim sisteminde yer alan bilgilerin aracılık sözleşmesi süresince ve aracılık sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 1 yıl içinde ETHS tarafından görüntülenebilmesi, kaydedilmesi ve değiştirilmeden kopyalanmasına imkan verilmelidir.
Çevrim içi Arama Motorlarında Tanıtım ve Erişim İmkanı
- Yönetmelik uyarınca, mevzuatta belirlenen koşullara aykırı olarak çevrim içi arama motorlarında, ETAHS ve ETHS’nin ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilerin Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi’ne (“ETBİS”) kayıtlı alan adlarının münhasıran ana unsurunu oluşturan tescilli markalarından oluşan alan adları ile pazarlama ve tanıtım faaliyetlerinde bulunması yasaktır. Değişiklikler ile, söz konusu maddenin ihlali halinde uygulanacak süreç detaylandırılmıştır. Buna göre;
- Ticaret Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından, ihlalin tespit edilmesi halinde ilgili ETAHS veya ETHS’ye ihlalin sona erdirilmesine yönelik bildirimde bulunulacak ve idari yaptırım uygulanacaktır.
- Bakanlık tarafından yapılan bildirimi izleyen 24 saat içinde, ilgili ETAHS veya ETHS ihlali ortadan kaldırmakla ve şikâyete konu anahtar kelimeleri tam eşleme ile negatif anahtar kelime olarak tüm reklam modelleri ve kampanya türlerinde eklemekle yükümlü hale getirilmiştir. Bu duruma ilişkin kanıtlayıcı bilgi ve belgelerin ilgili ETAHS veya ETHS tarafından gecikmeksizin Bakanlık’a sunulması gerekmektedir.
Veri Erişim ve Taşıma Talepleri
- Değişiklikler ile ETHS’lerin veri erişim ve taşıma taleplerine ilişkin süreçlerde farklılaşmaya gidilmiştir. Buna göre;
- ETHS’ler, Yönetmelik’te yeniden düzenlenen türdeki verileri artık sadece aracılık sözleşmesi süresince değil, aracılık sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 1 yıllık süre içerisinde de bedelsiz ve etkin şekilde taşıyabilecektir. Bu veriler; ETHS tarafından satışa sunulan ürünlerin satış ve iade verileri, özellikleri, açıklamaları ve görselleri, bu ürünlere ilişkin soru, cevap ve değerlendirmeleri ve (ETAHS tarafından elde ediliyor olması halinde) ETHS’nin performansına ilişkin değerlendirme puanı verileridir.
- ETHS’ler aracılık sözleşmesi süresince ETAHS tarafından elde ediliyor olması halinde, kendi siparişlerine ilişkin dönemsel, özel gün, kategori ve ürün bazlı en çok tercih edilen ürün verileri, alıcıların cinsiyet, yaş grubu, il ve ilçe dağılımı ile satın alma gün ve saat verilerine erişmeye devam edecektir.
Bağımsız Denetim
- Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETHS ve ETAHS’ler bağımsız denetim raporlarını artık Ağustos ayı içerisinde Bakanlık’a sunmakla yükümlüdür.
- Değişiklikler ile ayrıca, bağımsız denetim raporunda asgari olarak belirtilmesi gereken hususlar içerisinde, ETAHS’lerin veya ETHS’lerin kendilerininkilerin yanı sıra, ekonomik bütünlük içinde bulundukları kişilerin de tescilli marka bilgilerinin eklenmesi gerektiği netleştirilmiştir.
Mevzuata Uygunluk Raporu
- Değişiklikler ile, orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS’lerin, ETHS’ler tarafından sağlanan içerikle ilgili olarak uyum sağlaması gereken mevzuat listesi kapsamına, 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu eklenmiştir. Bu noktada, ETAHS’lerin, 1 Nisan 2025 tarihinde yürürlüğe girecek olan Uzaktan İletişim Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Piyasaya Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği’nde yer alan yükümlülüklerini de göz önüne alması önemlidir.
- Ayrıca, mevzuata uygunluk raporları da bağımsız denetim raporları ile paralel olacak şekilde artık Ağustos ayı içerisinde Bakanlık’a sunulmalıdır.
Reklam Bütçesi
- Yönetmelik kapsamında büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS ve ETHS’lerin reklam harcamalarına ilişkin sınırlandırmalar yer almaktadır. Değişiklikler öncesinde, reklam bütçelerinin %25’ine kadar yapılan sponsorluk harcamaları reklam bütçesine dahil edilmezken, Değişikliler ile bu oran %50’ye çıkarılmıştır.
- ETAHS’lerin, aracılık hizmeti sunduğu ETHS’lere veya üçüncü kişilere, kendi lehine sonuç doğuracak şekilde reklam yaptırmak suretiyle üstlendiği reklam harcamalarına Bakanlık’a yaptığı bildirimde yer vermemesi halinde, Bakanlık’ı yanıltmaya yönelik iş ve işlemlerle reklam harcaması yapıldığı kabul edilecektir.
- Değişiklikler ile, Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik kapsamında kullanılmış malın alınmasına ve yenilenmiş ürünün satılmasına yönelik olan ve ETAHS ve ETHS’lerin hesaplanan reklam bütçesinin %5’ine kadar denk gelen reklam harcamaları, reklam bütçesine dahil edilmeyecektir.
İndirim Bütçesi
- Değişiklikler ile, taksitli satışlarda alıcılara ödeme erteleme imkânı sunulması ve bedeline ETAHS’lerin katlanması halinde katlanılan bedelin indirim bütçesinde yer alacağı düzenlenmiştir.
- Değişiklikler ayrıca, deprem, yangın ve sel gibi dayanışma ve yardımlaşma gerektiren durumlar ile toplumun dezavantajlı kesimlerinin ekonomik ve sosyal hayata aktif katılımının sağlanması amacıyla Bakanlık’ın önceden onayı alınmak suretiyle alıcı ve ETHS’lere sağlanan fayda ve indirimlerin ETAHS’lerin indirim bütçesi kapsamında değerlendirilmeyeceğini açıkça hüküm altına almıştır.
- Reklam bütçesine benzer şekilde, Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik kapsamında kullanılmış malın alınmasına ve yenilenmiş ürünün satılmasına yönelik olan ve ETAHS ve ETHS’lerin hesaplanan indirim bütçesinin %5’ine kadar denk gelen indirim harcamaları, indirim bütçesine dahil edilmeyecektir.
Lisans Ücretinin Hesaplanması
- E-Ticaret Kanun’u (“Kanun”) ile 2022 yılında, lisans yükümlülüğü getirilmişti. Ancak, anılan düzenlemelerde aynı zamanda yurt dışına yönelik gerçekleştirilen satışlar bakımından lisans ücretinin hesaplanmasında bazı istisnalar öngörülmüştü ve ETAHS ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ETAHS’lerin elektronik ticaret pazar yerleri üzerinden yurt dışına yapılan satışların lisans ücretinin hesaplanmasına dahil edilmeyeceği hüküm altına alınmıştı.
- 30 Ekim 2024 tarihinde Kanun’da yapılan değişiklikler ile, lisans ücretinin hesaplanmasına ilişkin ilave istisnalar getirilmiş ve yurt dışına yönelik satışların net işlem hacminden indirilmesi öngörülmüştü. Bu değişiklikler artık Yönetmelik’e de dahil edildi. Söz konusu değişikliklere ilişkin detaylı bilgi almak için ilgili hukuk bültenimize buradan ulaşabilirsiniz.
- Yurt dışına yapılan satışların tutarları, lisans ücretinin hesaplanmasından muaf tutulduğu ve net işlem hacminden indirim imkanı sağladığı için, hangi e-ticaret modellerinin yurt dışına satış olarak değerlendirileceği Değişiklikler ile ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Buna göre, aşağıdaki durumlar Yönetmelik’te yurt dışına satış olarak kabul edilmektedir:
- ETAHS / ekonomik bütünlük içinde bulunduğu Türkiye’de yerleşik ETAHS üzerinden yurt dışına yapılan satışlar (malın siparişten önce veya sonra yurt dışına gönderilmesinden bağımsız olarak),
- ETAHS / ekonomik bütünlük içinde bulunduğu Türkiye’de yerleşik ETAHS ile bunların ekonomik bütünlük içinde bulunduğu yurt dışında yerleşik ETAHS’nin entegrasyonu aracılığıyla Türkiye’deki ETHS’ler tarafından söz konusu yurt dışında yerleşik ETAHS üzerinden yurt dışına yapılan satışlar (malın siparişten önce veya sonra yurt dışına gönderilmesinden bağımsız olarak),
- Yurt dışında yerleşik üçüncü bir ETAHS üzerinden ETAHS aracılığıyla yapılan yurt dışına satışlar (malın siparişten önce veya sonra yurt dışına gönderilmesinden bağımsız olarak), ve
- ETAHS üzerinden yurt dışı IP adresi ve yabancı kart kullanılarak verilen siparişler.
- Yukarıdaki satış tutarları hesaplanırken düzenlenmesi gereken nihai fatura veya fatura yerine geçen belge değerleri esas alınmaktadır.
- Yurt dışı satışına konu olacak mallar, Gümrük Kanunu uyarınca serbest dolaşımda bulunan eşya statüsünde olmalıdır.
- Bakanlık, yukarıda sayılanların dışında yurt dışına satış türleri belirlemeye yetkili kılınmıştır.
- Yönetmelik kapsamında yurt dışı satış olduğu beyan edilen işlemlere ilişkin ispat yükü ETAHS’lere aittir. Buna göre, ETAHS’ler söz konusu beyanın ispatına yönelik her türlü bilgi ve belgeyi temin etmek, denetimlerin etkin ve verimli şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli tedbirleri almak ve teknik altyapıyı oluşturmakla yükümlü kılınmıştır.
Stok yönetimi
Değişikliklerden önce ETAHS’ler, elektronik ticaret pazar yerlerinde satışına aracılık ettikleri malların sipariş bilgilerinin ETHS’lere eş zamanlı iletilmesine ve ETHS’ler tarafından stok bilgilerinin güncellenmesine yönelik teknik altyapıyı sağlamakla yükümlü kılınmıştı. Değişiklikler ile bu yükümlülüğün lokanta, restoran, kafe, pastane ve benzeri yiyecek ve içecek hizmeti sunan ETHS’lere aracılık eden ETAHS bakımından uygulanmayacağı öngörülmüştür.
Sonuç
2022 yılında Kanun’daki kapsamlı değişikliklerden sonra Bakanlık, pratikteki uygulamaları ve ihtiyaçları gözden geçirerek Yönetmelik’te değişikliğe gitmiş ve uygulamadaki belirli hususları netleştirmeye çalışmıştır. Bu kapsamda özellikle, yurt dışına yönelik satış kavramı netleştirilmiş, çevrimiçi arama motorlarında reklam verilmesi konusunda süreçler detaylandırılmış, ETHS’lerin tanıtıcı bilgilerinin alınması ve yayımlanması konusunda değişikliklere gidilmiştir. Özellikle ETAHS’lerin, Değişiklikler’i detaylı şekilde inceleyerek gerekli uyum sürecini yürütmesi önem arz etmektedir.
