Bu bültenimizi podcast olarak da dinleyebilirsiniz!
Türkiye’de “.tr” uzantılı alan adlarının tahsisine yönelik işlemler, 1991 yılından bu yana Orta Doğu Teknik Üniversitesi (“ODTÜ“) tarafından, Nic.tr adlı platform üzerinden yönetilmekteydi. 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, “.tr” uzantılı alan adlarının yönetim ve tahsisi görevinin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (“BTK“) tarafından üstlenilmesine karar verdi.
2010 yılında BTK tarafından yayınlanan ve “.tr” uzantılı alan adlarına ilişkin usul ve esasları düzenleyen İnternet Alan Adları Yönetmeliği (“Yönetmelik“) kapsamında, “.tr” uzantılı alan adlarına ilişkin her türlü işlemin “.tr Ağ Bilgi Sistemi” (“TRABİS“) adlı platform üzerinden gerçekleştirileceği duyurulmuş ama TRABİS faaliyete geçene kadar Yönetmelik’in yürürlüğü ertelenmişti. ODTÜ’nün “.tr” uzantılı alan adlarının yönetim ve tahsisine ilişkin her türlü yetkisini BTK’ye devrettiği Aralık 2018 tarihli sözleşmeyi takiben, Ağustos 2020’de Nic.tr adlı platformun kullanıma kapatılması ve TRABİS’in faaliyete geçmesi öngörülmüş fakat geçiş tamamlanamamıştı. Bahsi geçen sürece dair kaleme aldığımız hukuk bültenimize buradan ulaşabilirsiniz.
Yeni gelişme
Nic.tr, “.tr” uzantılı alan adları yönetiminin BTK’ye devrinin Ocak 2022 tarihinde tamamlanmasının beklendiğini kullanıcılarına duyurdu. Nic.tr, bahsi geçen devrin Ocak 2022’de tamamlanmasıyla, alan adlarına ilişkin işlemlerde köklü değişiklikler meydana geleceğini de aynı duyuruda vurguladı. Söz konusu değişiklikler ve yeni işleyiş ile ilgili mevzuata buradan ulaşabilirsiniz.
TRABİS döneminin başlamasıyla “.tr” uzantılı alan adlarının yönetiminde meydana gelecek başlıca köklü değişiklikler nelerdir?
- Yönetmelik uyarınca başvuru, yenileme, iptal gibi alan adları ile ilgili işlemlerin yapılmasına Kayıt Kuruluşları (“KK“) aracılık edecektir. KK, alan adı başvuruları veya yenileme talepleri gibi istemleri müteakip gerekli işlemleri TRABİS üzerinden yapacaktır.
- Belgesiz alan adı tahsislerinde “ilk gelen ilk alır” prensibi geçerli olacak ve “ilk gelen”in tespitinde alan adı başvurusunun TRABİS’e ulaştığı zaman kaydı dikkate alınacaktır. Belgeli alan adı tahsisleri ise ilgili bilgi ve/veya belgelerin başvuru sahibi tarafından KK’ye verilmesini ve bu bilgi ve/veya belgelerin TRABİS’e ulaştırılmasını müteakip yapılan tahsisler olarak Yönetmelik’te tanımlanmıştır.
- İnternet Alan Adları Tebliği’nin (“Tebliğ“) geçici 1. maddesi uyarınca, TRABİS’in faaliyeti öncesinde belgeli olarak tahsis edilen “.com.tr”, “.net.tr” ve “.org.tr” alt alan adları TRABİS’in faaliyete geçmesi sonrasında belgesiz olarak tahsis edilmeye başlamadan önce BTK tarafından uygun görülmesi halinde ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde açık artırmaya çıkarılabilecektir. Açık artırma yönteminin uygulanmaması durumunda bu alan adları TRABİS’in faaliyete geçmesi ile birlikte “ilk gelen ilk alır” kuralı çerçevesinde tahsis edilecektir.
- Alan adı sahibinin kendisine tahsis edilmiş alan adından feragat etmek istemesi halinde, kendisinden KK’nin ait internet sitesinde yer alan formu eksiksiz ve doğru doldurması istenecek ve feragat talebi üzerine KK, TRABİS üzerinden gerekli işlemleri tamamlayacaktır.
- Yönetmelik ile getirilen en çarpıcı değişikliklerden biri, daha önce mümkün olmayan alan adı satışı ve devridir. Yönetmelik’e göre alan adlarının iptali, satışı ve devrine ilişkin her türlü işlem KK tarafından TRABİS üzerinden tamamlanacaktır. Yönetmelik’in alan adlarının TRABİS üzerinden satış ve devrine ilişkin 13. maddesi, TRABİS’in faaliyete geçmesinden üç yıl sonra yürürlüğe girecek olup TRABİS’e geçiş döneminde satış ve devir işlemlerine ilişkin düzenlemeye Yönetmelik’in geçici 2. maddesinde ve Tebliğ’in 22. maddesinin 2. fıkrasında ayrıca yer verilmiştir. İlgili madde uyarınca, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süre boyunca alan adları satılamaz ancak aşağıdaki durumlarda başkalarına devredilebilir:
- Gerçek kişilerin ölüm, gaiplik, gaiplik karinesi gibi durumlarında alan adı yasal mirasçılara devredilebilecektir.
- Tüzel kişiler, sahip oldukları alan adını birleşme, devralma gibi sebeplerle devredebileceklerdir.
- Marka ve/veya patent sahibi gerçek ve/veya tüzel kişiler bu marka ve/veya patent ile ilgili haklarını devretmeleri durumunda sahip oldukları marka ve/veya patente ilişkin alan adlarını da devredebileceklerdir.
- Fikir veya sanat eserlerinin kayıt ve tescilini yaptırmış olan gerçek ve/veya tüzel kişiler bu fikir veya sanat eserleri ile ilgili haklarını devretmeleri durumunda sahip oldukları fikir veya sanat eserlerine ilişkin alan adlarını da devredebileceklerdir.
- Yönetmelik’in yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla tahsisli olan, bu tarihten TRABİS’in faaliyete geçmesine kadarki sürede tahsis edilen ve asgari bir KK faaliyete geçene kadarki sürede tahsis edilen alan adları, tahsis sürelerinin sonuna kadar kullanılmaya devam edecektir. Bu alan adı sahipleri, TRABİS’in faaliyete geçmesinden sonra ve istemeleri halinde ilgili alan adının tahsis süresinin sona ermesinden önce veya tahsis süresinin sona ermesinden sonra sahip oldukları alan adına ilişkin işlemleri yapmak üzere, BTK’nin internet sitesinde yer alan KK’lerden birini tercih edebileceklerdir. Kişilerin alan adlarına ilişkin işlemlerinin asgari bir KK faaliyete geçene dek TRABİS vasıtasıyla tamamlanacağı Yönetmelik’te öngörülmüştür.
- Tebliğ’in geçici 2. maddesi uyarınca TRABİS’in faaliyete geçtiği tarih itibariyle herhangi bir KK’si bulunmayan internet alan adı sahipleri, TRABİS üzerinden kendilerine bir KK seçerek ilgili internet alan adını transfer edecek olup transferi gerçekleştirilmeyen internet alan adı, tahsis süresi sonuna kadar kullanımda kalacak ancak KK vasıtası ile gerçekleştirilen işlemler yapılamayacaktır.
- Yönetmelik’in altıncı bölümünde belirtilen alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmasına başvurma imkanının TRABİS’in faaliyete geçmesinden önce tahsis edilmiş olan alan adları için söz konusu olmadığı ve fakat bu alan adlarından TRABİS faaliyete geçtikten sonra yenileme işlemi yapılanlar için mevcut olduğu da belirtilmiştir. Keza İnternet Alan Adları Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması Tebliği uyarınca, internet alan adları ile ilgili uyuşmazlıkların çözüm sürecini hakemler veya hakem heyetleri vasıtasıyla yürüten üniversiteleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarını veya uluslararası kuruluşları ifade eden Uyuşmazlık Çözüm Hizmet Sağlayıcıları, TRABİS faaliyete geçtiği tarihten itibaren faaliyete başlayacak ve bu durum hakkında BTK’ye yazılı olarak bilgi vereceklerdir.
- Tebliğ, bir internet alan adına ilişkin herhangi bir uyuşmazlıkta, TRABİS sisteminde kayıtlı bulunan zaman bilgisinin esas alınacağını vurgulamaktadır.
- Yönetmelik uyarınca TRABİS faaliyete geçene kadar Nic.tr üzerinden gerçekleştirilen mevcut işleyiş devam edecek olup Nic.tr’den TRABİS’e geçişe ilişkin sıkça sorulan sorular ve yanıtlarına Nic.tr’nin internet sitesinde yer verilmiştir.
Sonuç
Alan adı yönetimi ve tahsisi yetkisinin tamamen BTK’ye devredilecek olması beraberinde “.tr” uzantılı alan adlarının satılması ve devrini de mümkün kılan köklü değişiklikler getirmektedir. Geçiş sürecinin doğru takip edilebilmesi için Nic.tr’nin internet sitesi, sosyal medya hesapları ve e-posta iletileri aracılığıyla yapacağı bilgilendirmelerin alan adı sahipleri tarafından dikkatle takip etmesi hak kayıplarının önlenmesi bakımından büyük önem taşımaktadır.
