Yeni Gelişmeler
Daha önce Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (”BDDK”) taslağını yayımladığı, şubesiz bankacılık ve servis bankacılığı esaslarını belirleyecek olan Dijital Bankaların Faaliyet Esasları ile Servis Modeli Bankacılığı Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik“), 1 Ocak 2022 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek şekilde 29 Aralık 2021’de Resmi Gazete’de yayımlandı.
Taslak Yönetmelik ile detaylı açıklamalarımızın yer aldığı bültenimize buradan, Yönetmelik’e ise buradan ulaşabilirsiniz.
Yönetmelik ne getiriyor?
Yönetmelik, fiziksel bir şube olmaksızın sadece dijital kanallar üzerinden hizmet verecek bankaların faaliyette bulunmalarına imkan tanıyacak şubesiz bankaların faaliyet esaslarını, şartlarını ve servis modeli bankacılığı esaslarını belirliyor.
Dijital Bankacılık
Kuruluş / Faaliyet İzni Şartları
- Dijital bankaların asgari ödenmiş sermayesi bir milyar Türk Lirası olacak.
- Dijital bankalar, genel müdürlük ile genel müdürlüğe bağlı hizmet birimleri dışında teşkilatlanmaya gidemeyecek, fiziki şube açamayacak ve genel müdürlükleri fiziki şube olarak kullanamayacak. Bununla birlikte bu bankalar, müşteri şikayetleri için en az bir fiziki ofis açmakla yükümlü olacak.
- Başvuru sahibinin, hâkim ortaklarının teknoloji, elektronik ticaret ya da telekomünikasyon hizmetleri sunan tüzel kişiler olması durumunda, BDDK söz konusu hâkim ortak tüzel kişilerin veya bu tüzel kişilerin kontrolünü elinde bulunduranların Türkiye’de yerleşik olmasını ve Türkiye’de yerleşik kişilerin borçluluk durumu ve mali gücüne ilişkin ellerinde bulundurdukları risk verilerini paylaşmaya yönelik olarak Risk Merkezi ile bilgi alışverişi sözleşmesi imzalamış olmalarını şart koşabilecek.
- Diğer bankalar için geçerli olan kuruluş ve faaliyet izni şartları, dijital bankalar için de geçerli olacak.
Müşteri Portföyü, Faaliyet Kısıtlamaları ve BDDK Gözetimi
- Yalnızca finansal tüketiciler ve KOBİ’ler dijital banka müşterisi olabilecek. İstisnai olarak, Dijital Bankalar, KOBİ boyutunu aşan işletmelere yalnızca döviz kredisi kullandırmak üzere hizmet verebilecek.
- Dijital bankaların, herhangi bir finansal tüketici müşterisine kullandırabileceği, kredi kartları ile gerçekleştirilen harcamalar ve nakit çekimleri ile kredili mevduat hesapları hariç olmak üzere, teminatsız nakdi tüketici kredilerinin toplamı, ilgili müşterinin beyan edilen ve dijital bankalarca teyit edilen aylık ortalama net gelirinin dört katını aşamayacak. Müşterinin aylık ortalama net gelirinin tespit edilememesi halinde, bu tür müşteriler için kullandırılabilecek teminatsız nakdi kredilerin toplamı en fazla on bin Türk Lirası olacak.
Hizmet Sürekliliği Taahhüdü
- Dijital bankaların internet bankacılığı ve mobil bankacılık dağıtım kanalları için taahhüt edilen süreklilik yüzdesi %99,8’den daha düşük olamayacak ve dijital bankalar taahhüt edilen süreklilik yüzdesi değerlerini internet sitelerinin ana sayfasında görünecek şekilde ilan etmekle yükümlü olacaklar.
Servis Modeli Bankacılığı
- Yönetmelik ile servis modeli bankacılığı “arayüz sağlayıcıların sundukları arayüz yoluyla müşterilerin, servis bankalarının sistemleriyle doğrudan açık bankacılık servisleri aracılığıyla bağlantı kurarak servis bankası üzerinden bankacılık işlemlerini gerçekleştirebildikleri hizmet modeli” olarak tanımlanıyor.
- Yönetmelik uyarınca bankaların arayüz sağlayıcı olması yasaklanıyor.
- Arayüz geliştiren söz konusu finansal teknoloji şirketleri hiçbir surette faaliyetlerinde banka, ödeme kuruluşu, elektronik para kuruluşu gibi adları ya da banka/ödeme hizmeti sağlayıcısı gibi faaliyet gösterdiklerini ya da banka/ödeme hizmeti sağlayıcısı gibi mevduat, katılım fonu ya da fon topladıkları izlenimini uyandıracak söz ve deyimleri kullanamayacak.
- Servis bankaları, hizmet verdikleri tüm arayüz sağlayıcıların listesi ve hangi bankacılık hizmetlerini kullandırdıklarını internet sitesi üzerinden yayınlayacak ve arayüz sağlayıcılar ile imzaladıkları her hizmet sözleşmesini her sözleşme değişikliğinin bir örneğini BDDK’ya iletecek.
- Servis bankasının arayüz sağlayıcıyla yaptığı sır niteliğindeki bilgi paylaşımları ile arayüz sağlayıcının sistemlerinden müşterilerin başlattığı işlemler, Sır Niteliğindeki Bilgilerin Paylaşılması Hakkında Yönetmelik kapsamında olacak.
- Arayüz sağlayıcıya müşteri talebi doğrultusunda aktarılan sır niteliğindeki bilgiler ancak işlemenin arayüz sağlayıcı ile müşteri arasındaki sözleşmenin kurulması veya ifası ile doğrudan ilgili ve gerekli olduğu; arayüz sağlayıcısının hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olduğu, veya arayüz sağlayıcı için hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için zorunlu olduğu hallerde arayüz tarafından ya da arayüz sağlayıcı adına arayüz sağlayıcısının hizmet aldığı taraflarca işlenebilecek.
- Yönetmelik’te servis bankasıyla arayüz sağlayıcı arasındaki hizmet sözleşmesinde bulunması gereken unsurlar detaylı bir biçimde düzenleniyor. Ayrıca, arayüz sağlayıcıya aktarılan sır niteliğindeki verilerin arayüz sağlayıcı ya da arayüz sağlayıcı adına hizmet aldığı taraflarca işlendiği sistem ve yedeklerinin yurt içinde bulundurulması zorunlu olacak.
- Arayüz sağlayıcının sistem ve veri yedekleri kapsamında bulut bilişim hizmetini ancak (i) arayüz sağlayıcının kendisine tahsis edilmiş donanım ve yazılım kaynakları üzerinden özel bulut hizmet modeliyle ya da (ii) BDDK’nın gözetim ve denetimine tabi kuruluşlara tahsis edilmiş donanım ve yazılım kaynaklarının fiziksel olarak paylaşıldığı ancak mantıksal olarak her kuruluşa özgü ayrı kaynağın atandığı ve BDDK’nın izin verdiği topluluk bulutu modeliyle dış hizmet alabilecek.
- Servis bankası, arayüz sağlayıcıdan aldığı destek hizmetleri ile arayüz sağlayıcıya sunduğu hizmetlerle sınırlı olmak üzere, müşteri sırrı niteliğindeki verilerin gizliliğinin ve güvenliğinin sağlanması ve arayüz sağlayıcının hizmet kanalları üzerinden gerçekleştirilecek işlemlerde kimlik doğrulama ve işlem güvenliği kriterlerine uyumun sağlanması konusunda arayüz sağlayıcı nezdinde denetim yapabilecek ve ilgili bilgi, belge ve kayıtları inceleyebilecek.
Mevcut Bankaların Durumu
- Halihazırda faaliyet izni bulunan bankaların faaliyetlerini dijitale taşımak için ayrıca bir başvuru sürecine girmelerine gerek olmayacak. Ancak, söz konusu bankalar faaliyetlerini kısmen ya da tamamen dijital bankacılığa taşımak istemeleri halinde mevcut şubelerini BDDK’nın uygun göreceği bir plan dahilinde kapatmaları gerekecek. Bununla birlikte, bankaların faaliyetlerini sadece elektronik bankacılık hizmetleri dağıtım kanalları ile gerçekleştirmek istemeleri halinde, söz konusu bankaların bilgi sistemlerinin, BDDK Teşkilat Yönetmeliğine göre yerinde denetime konu edilmesi ve BDDK’nın söz konusu bankaların bilgi sistemlerinin yeterliliği konusunda uygun görüşünün alınması gerekecek.
Sonuç
Yönetmelik ile uzun süredir merakla beklenen ve ülkemizde yeni nesil bankacılık olarak yükselecek olan şubesiz bankacılığın genel hatlarının belirlenmesi ve bankaların, finansal teknoloji kuruluşlarına sağlayacakları altyapı ile bu şirketlerin finansal ürün ve hizmetler sunabilmesine olanak sağlayan servis bankacılığı modeli hayata geçiriliyor.
Yönetmelik’in, 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte bankacılık faaliyetlerinde yeni bir dönem başlayacak.
