2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nda (“Kanun“) 28 Temmuz 2021’de yapılan değişikler sonrasında turizm sektörüne yönelik ikincil mevzuatta da bazı değişiklikler bekleniyordu. Bu kapsamda, 30 Aralık 2021 tarihli ve 31705 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik“) ve 31 Aralık 2021 tarihli ve 31706 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Turizm Tesislerinin Niteliklerine ilişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (“Tebliğ“) hem turizm işletmelerinin karşılaması gereken şartlara hem de turizm işletme belgesi hakkındaki hususlara bazı değişiklikler getirdi.
Yönetmelik ve Tebliğ ne diyor?
Tebliğ, turizm işletme belgesine başvuru sürecinde önemli değişiklikler öngörmüştür. Buna göre:
- İşyeri açma ve çalışma ruhsatı: Bilindiği üzere değişiklik öncesi dönemde turizm işletme belgesi başvuru sürecinde, işyeri açma ve çalışma ruhsatında yer alan “beyana göre düzenlenmiştir”, “sürelidir” ve “kısmidir” gibi birtakım şartlar içeren ruhsatlar başvuruya esas kabul edilmemekteydi. Değişiklikle, “yapı kayıt belgesine istinaden düzenlenmiştir” şartı bulunan ruhsatlar için başvuruya temel oluşturma imkanı getirilmektedir. Ancak düzenlemedeki önemli bir husus, bu şartın yalnızca tahsisli kamu arazilerinde yer alan tesisler dışındaki işletmeler için geçerli olacak şekilde düzenlenmiş olmasıdır. Buna göre tahsisi yapılmış kamu arazilerinde bulunan tesisler için üzerinde “yapı kayıt belgesine istinaden düzenlenmiştir” şartı bulunan işyeri açma ve çalışma ruhsatları, turizm işletme belgesi başvuru sürecinde kullanılamayacaktır. Bununla beraber, birden fazla parsel üzerinde yer alan işletmelerin birden çok işyeri açma ve çalışma ruhsatı varsa, bu tesislerin başvuru sırasında birden çok işyeri açma ve çalışma ruhsatı sunabileceği de Tebliğ’de kabul edilmektedir.
- Belgelendirme taleplerinde tür ve sınıf için belirtilen asgari puan ve niteliklere uyulmaması: Bilindiği üzere, turizm işletmeleri, turizm yatırımı belgelerini veya kısmi turizm işletmesi belgelerini turizm işletmesi belgesine çevirmek istemeleri halinde ya da doğrudan turizm işletmesi belgesi veya kısmi turizm işletmesi belgesi almak istemeleri halinde bir belgelendirme denetimine tabii olmaktadırlar. Turizm işletmelerinin bu belgelendirme talebinde sınıfları ve türlerine göre belli bir asgari puanı yakalamaları ve belli niteliklere sahip olmaları gerekmektedir. Yapılan değişiklik ile belgelendirme denetimleri sırasında belgeli bir tesisin sınıf ve türüne uygun asgari puanı ve/veya nitelikleri sağlayamaması durumunda bu şartların sağlanması adına tesise üç aylık bir süre verileceği öngörülmektedir. Bu kapsamda, üç ay içinde asgari puan ve nitelik şartları sağlanırsa işler yürütülecek, aksi halde tesislerin başvuruları kabul edilmeyecek ve var olan turizm işletme belgeleri iptal edilecektir. Bu süreç, gerekli tüm niteliklere sahip ancak asgari puan şartını sağlayamamış tesisler için de benzer şekilde işleyecek. Asgari puanın üstünde olup sadece bazı nitelikleri eksik olan işletmelerde ise denetimi takiben üç ay içinde yapılan başvurularda değerlendirme formu uygulanmadan sadece eksiklikler kontrol edilirken, üç ay içinde başvuru yapılmaması durumunda eksiklikler giderilmişse değerlendirme formundaki standartlara göre tekrar denetim yapılacaktır. Eksiklikler giderilmemişse değerlendirme formu denetimi uygulanmadan söz konusu talep reddedilecektir. Tahsisli kamu taşınmazlarındaki tesisler için uygulanacak eksiklikleri giderme süresi, üç aydan az olmamak üzere Arazi Tahsis Dairesi tarafından belirlenecektir.
- Turizm işletme belgesine şerh düşülmesine ilişkin getirilen ek hususlar: Turizm işletme belgesinin sahibinin unvanının tadili durumunda imza beyannamesi ve isim tescil belgesi yerine bir başvuru dilekçesi ve alt işletmeciyle ilgili belgelerin sunulması yeterli olacaktır. Ek olarak, belge devri veya ana faaliyet konusuna ilişkin kiracı/işletmeci şerhi taleplerinde önceden değerlendirme kurulunun fikri alınırken, artık yapılacak mahalli denetimlerde esas fiziki ve işletme özelliklerinin korunduğu gözlemlenirse değerlendirme kuruluna sunulmaksızın ilgili işleme onay verilecektir. Bu sayede işlemlerin daha hızlı sürede sonuçlanabilmesinin yolu açılmış olmaktadır.
- Erişilebilirlik düzenlemesi yapılması zorunlu olan tesisler için: Havuzlu tesislere engelli müşterileri için havuz asansörü kurma yükümlülüğü getirilmektedir. Ayrıca, iskelesi olmayan plajlı tesislerin de toplam kapasitelerinin yüzde biri kadar engelli plaj sandalyesi bulundurmaları öngörülmektedir. İşletmelerin bu önlemleri en geç 31 Aralık 2022 tarihine kadar almaları gerekecektir. İlgili işletmeler bu önlemleri almazlarsa önce uyarma, ardından da idari para cezası ile karşı karşıya kalabilirler.
- Tesisin belgedeki ismi ile kullanılan isimin uyuşmaması durumunda: Bir tesisin turizm işletme belgesindeki ismiyle kullandığı isminin uyuşmaması durumunda, tesis sahibi otuz gün içinde isim değişikliğine başvurmalı veya belgesindeki ismi kullanmaya başlamalıdır. Aksi halde, kullandığı isim esas alınarak tesisin belgesinin güncelleneceği bildirilir. Eğer kullanılan isim Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca uygun bulunmamışsa işletmeciler ya belgedeki isimlerini kullanacaklar ya da yeni bir isim için başvuruda bulunacaklardır.
- Tesis türü özelinde yapılan diğer değişiklikler: Yukarıda sayılan değişikliklerin yanı sıra, sadece belli tesislerden turizm işletme belgesi taleplerinde istenen bazı belgelerde de değişikler yapılmaktadır. Bu kapsamda:
- Gastronomi tesislerinin ortaklarından istenen gastronomi ve aşçılık diplomaları yerine mesleki yeterlilik belgesi veya ustalık belgesinin de kabul edileceği;
- Özel tesis işletmelerinden tesisin özelliğini anlatan genel bilgi ve belgelerin de isteneceği;
- Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelik’te belirtilen salon ve mutfak alanları kıstaslarına uymayan gastronomi tesislerinin başvurularının derhal reddedileceği;
- Gastronomi, özel tesis ve özel konaklama tesislerinin başvurularında istenen, gece ve gündüz çekimlerini içeren, 5 ila 7 dakika uzunluğundaki video yerine tesisin tüm mahallerini gösteren geniş/yatay formatta çekim yeterli olacağı
- Butik oteller ve özel konaklama tesisleri hariç oda sayısı on beş ve altında olan turizm işletmesi belgeli konaklama işletmeleri ile plaj işletmelerinin turizm işletme belgelerine Kanunun beşinci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında olan bir tesis olduklarına dair şerh konulması yapılan değişiklikler ile hükme bağlanılmaktadır.
Yönetmelik ise, konaklama tesisleri için zorunlu kılınan turizm işletme belgesi ve yüzme havuzlarına ilişkin önemli değişiklikler getirmektedir. Buna göre:
- Reddedilen talepler hakkındaki prosedürün konaklama tesislerine uygulanamaması: Turizm işletmesi belgesi talepleri ve belgeli işletmelerin sınıflandırma taleplerinde, ilk talebi uygun görülmeyenlerin sonraki talepleri için öngörülen hükümler, konaklama tesislerinin turizm işletme belgesi talepleri için uygulanmayacaktır. Bu istisna, yeni Kanun değişikliği nedeniyle, konaklama tesislerinin en geç bir sene içinde turizm işletme belgesi almaları şartı gözetilerek getirilmektedir.
- Çocuk yüzme havuzu şartına istisna: Yüzme havuzlu işletmelerde aranan çocuk havuzu kurma şartı, artık 12 yaş ve üzeri müşteri kabul eden ve bu hususta müşterilerini bilgilendiren tesislere, bu pazarlama ve işletme politikası değişmedikçe uygulanmayacaktır.
Sonuç
Yönetmelik ve Tebliğ, Kanun’da getirilen yeni sistem ile beraber turizm sektörü faaliyetlerinin nasıl şekilleneceği konusunda önümüzdeki döneme ışık tutmuş oldu. Turizm sektörüne ilişkin tüm süreçlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı eliyle daha etkin bir şekilde yönetilmesini amaçlayan Kanun değişikliği ile aynı doğrultuda ikincil mevzuat da şekillenmektedir. Sektörün Covid-19 pandemisi sonrasındaki süreçte 2019 yılı rakamlarına yeniden ulaşma hedefinin bu değişiklikler vasıtasıyla desteklendiği ve turizm yatırımlarının artırılması hedefi gözlerden kaçmamaktadır.
