Yeni Gelişme
Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) II-31/B.1 sayılı Sermaye Piyasası Araçlarının Teminatlı İhracına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (“Tebliğ“), 26 Ocak 2022 tarih ve 31731 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 23 Eylül 2020 tarihli Hukuk Bültenimiz’de değindiğimiz üzere SPK, 10 Eylül 2020 tarihinde Tebliğ’e ilişkin bir taslağı (“Taslak Tebliğ“) kamuoyu görüşüne sunmuştu.
Tebliğ, uzun süredir beklenen sermaye piyasası araçlarının teminatlı ihracına ilişkin prensipleri düzenlerken aynı zamanda Türk hukuk sistemine teminat yöneticisi gibi yeni kavramlar getiriyor.
Tebliğ Ne Anlama Geliyor?
Sermaye Piyasası Araçlarının Teminatlı İhracı
Tebliğ, Taslak Tebliğ ile paralel olarak SPK’ya teminatın herhangi bir ihraçta zorunlu tutulup tutulmayacağına ilişkin yetki veriyor. SPK, bu yetkisini kullanırken ihracın veya ihraççının niteliklerine bakarak karar verecek.
Tebliğ, Taslak Tebliğ’de yatırımcıları korumak adına, teminatlı ihraç edilen sermaye piyasası araçlarında teminata konu varlıkların teminat temsilcisine devrine ek olarak, bu varlıklar üzerinde teminat yöneticisi lehine sınırlı ayni hak (teminata konu varlığın türüne göre rehin, ipotek vb.) tesisini de ayrıntılı olarak düzenliyor.
Hangi Varlıklar Teminata Konu Olabilecek?
Tebliğ uyarınca sermaye piyasası araçlarının teminatlandırılmasında kullanılabilecek varlıklar arasında; (i) nakit (Türk Lirası/konvertibl döviz) ve Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ihraç edilen döviz cinsi tahviller, devlet iç borçlanma senetleri, kira sertifikaları (ii) bankalar tarafından ihraç edilmiş özkaynak hesaplamasına dâhil edilecek niteliktekiler hariç borçlanma araçları, (iii) yatırım fonu katılma payları, (iv) bankaların ve finansman şirketlerinin, tüketici ve ticari kredilerinden kaynaklanan alacakları, (v) finansal kiralama sözleşmelerinden doğan alacaklar, (vi) bankaların, finansal kiralama şirketleri ve finansman şirketlerinin ilgili sicilde ipotek tesis edilmek suretiyle teminat altına alınmış ticari kredi ve alacakları, (vii) türev araçlardan kaynaklanan haklar, (viii) Borsa İstanbul Yıldız Pazar’da işlem gören paylar ve işlem gören standart kıymetli madenler ve (ix) sigortalanması şartıyla, taşınmaz mallar sayılıyor.
Taslak Tebliğ, bankalar tarafından ihraç edilmiş borçlanma araçlarını teminata konu olabilecek varlıklardan saymıştı. Ancak Tebliğ, bu borçlanma araçlarından özkaynak hesaplamasına dâhil edilecek nitelikte olanları kapsam dışına çıkarıyor.
Tebliğ, Taslak Tebliğ’de öngörülen teminata konu varlıkların teminat yöneticisine devri anında varlıklar üzerinde bu varlıkların devrini veya sınırlı ayni hak tesisini kısıtlayan herhangi bir kaydın bulunmaması ilkesini benimsiyor.
Tebliğ ile kural olarak, teminata konu varlıklar için bir değerleme zorunluluğu öngörülmüyor. Ancak SPK, ihraççının veya teminatın niteliği gereği yatırımcıları korumak adına değerleme yapılmasını, teminatların değiştirilmesini veya çeşitlendirilmesini talep edebilecek. SPK, aynı zamanda, teminata konu varlıkların hangi oranda teminat olarak kabul edilebileceğini de belirleyebilecek.
Teminat Yöneticisi
Teminat yöneticisi; (i) teminata konu varlıklara ilişkin hukuki yollara başvurulması, (ii) teminattan alacağın karşılanmasına ilişkin teminatın paraya çevrilmesi, (iii) yatırımcılara paylaştırılması, (iv) alacağın karşılanması, (v) itfa hallerinde varlıkların teminat verene iadesi ve (vi) yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması da dâhil her türlü konuda yetkili ve görevli olacak.
Teminat yöneticisinin sermaye piyasası mevzuatı uyarınca genel saklama yetkisine sahip olması gerekiyor.
Teminat yöneticisi, temerrüt durumunda veya mevzuatta yer verilen hallerde herhangi bir ihbar veya ihtarda bulunma, süre verme, adli veya idari merciden izin ya da onay almaya gerek kalmaksızın bir ön koşula tabi olmadan teminatları nakde çevirip alacaklılara ödeme yapabilecek.
Teminatın paraya çevrilmesinden elde edilen tutarın alacakların tamamını karşılamaya yetmediği durumlarda teminat yöneticisi, yatırımcılara oransal olarak ödeme yapacak.
Temerrüt
Sermaye piyasası aracının anapara, faiz ve benzeri ödemelerinin izahnamede veya ihraç belgesinde yer alan süreler içinde gerçekleştirilmemesi durumunda temerrüt söz konusu olacak. Buna ek olarak, teminat yönetim sözleşmesinde veya mevzuatta teminattan alacağın karşılanmasına ilişkin başka durumlar belirlenmişse, bu durumlar da temerrütle aynı sonucu doğuracak.
Kamunun Aydınlatılması, Kayıtların Tutulması ve Saklanması
Tebliğ, yatırımcıların teminatların durumu hakkında bilgilendirilmesi adına teminat yöneticisine aşağıdaki durumlarda kamuyu aydınlatma yükümlülüğü de getirdi.
Teminat yöneticisi; (i) teminat sözleşmesinde değişiklik yapılması, (ii) bağımsızlığın etkilenmesi, (iii) teminata konu varlıkların değerinde azalma olması, (iv) ihraççının temerrüdü veya temerrüde bağlanan sonuçların ya da ödeme dışı yükümlülüklerini ihlal etmesi, (v) alacakların teminattan karşılanması ile (vi) SPK’nın gerekli göreceği diğer halleri Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda açıklamak zorunda olacak.
Teminat yöneticisi tarafından teminata konu varlıklara ilişkin özel bir teminat defteri tutulacak.
Sonuç
Tebliğ, teminat yöneticisi kavramını hayata geçiriyor ve teminat yöneticisini teminatları bağımsız olarak muhafaza ve idare edebilecek konuma getirerek yatırımcılara koruma sağlıyor.
Tebliğ ile birlikte, sermaye piyasalarında devrim niteliğinde bir döneme giriş yapılıyor.
