Bültenlerimizi podcast olarak da dinleyebilirsiniz!
Yeni Gelişme
Avrupa Komisyonu (“Komisyon“) 23 Şubat 2022’de Veri Yasası taslağını kamuyla paylaştı. Veri Yasası, Veri Yönetimi Yasası ile birlikte Avrupa Veri Stratejisinin bir ayağını oluşturmaktadır. Komisyon, Veri Yasası ile beraber verilere erişimi artırmayı ve verilerin kullanımı için adil bir ortam sağlamayı amaçlamaktadır. Taslak Veri Yasasına buradan ulaşabilirsiniz.
Veri Yasası neyi kapsıyor?
Veri Yasası, kişisel veriler dahil tüm verileri kapsamakta ve verilerin elde edildiği kullanıcılar ile kamu kurumlarının bu verilere erişimini ve söz konusu verilerin aktarımını düzenlemektedir. Veri Yasası, veri üreten cihazların üreticileri ve kullanıcılarını, veri sahipleri ve alıcılarını, kamu kurumları ve veri işleme hizmeti veren kişileri kapsamaktadır.
Veri Yasası ile getirilmek istenen önemli düzenlemeler aşağıdaki gibidir:
- Nesnelerin interneti (IoT) kullanılarak üretilen verilere erişim: Veri Yasası, işletmelerin, kullanıcılara bağlı cihazlar aracılığıyla kendileri tarafından oluşturulan verilere kolay, güvenli ve “ilgili ve uygun olduğunda” erişim hakkı tanımasını zorunlu kılmaktadır. Bu hak ayrıca kullanıcıların bu IoT verileri üzerinde taşınabilirlik haklarını kullanmalarına olanak tanımaktadır. Avrupa Genel Veri Koruma Tüzüğünden (GDPR) farklı olarak Veri Yasası, hem gerçek hem de tüzel kişiler tarafından oluşturulan verilere uygulanmaktadır.
- Kamu kurumları tarafından verilere erişim: Veri Yasası, kamu kuruluşlarının özel sektör tarafından tutulan verilere istisnai hallerde erişmesine izin vermektedir. Bu erişim terör olayları, kamu sağlığının korunması, doğal afet halleri gibi acil durumları önleme, müdahale etme ve etkilerini ortadan kaldırma amaçlarıyla ve verilerin eksikliğinin kamu kuruluşu tarafından yasalarda belirtilen ve kamu yararına bir görevi yerine getirmesini engellediği durumlarla sınırlandırılmıştır.
- KOBİ’lere pazarlık avantajı sağlanması: Veri Yasası, veri sahipleri ve veri alıcıları arasında adil bir sözleşme ilişkisi sağlamak ve özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) konumunu güçlendirmek için önlemler getirmektedir. Komisyon basın açıklamasında ayrıca verilerin aktarımı ve kullanımı için model sözleşme maddeleri de yayımlayacağını belirtmiştir.
- Kişisel olmayan veriler için aktarım ve erişim sınırlamaları: Veri Yasası, AB’de tutulan kişisel olmayan verilerin yasa dışı aktarımını ve bunlara erişimi, bu aktarım veya erişimin AB yasaları veya ilgili ulusal yasalarla bir çelişki yarattığı ölçüde engellemeyi amaçlamaktadır.
- Bulut ve uç sunucular arasında geçiş hakkı: Veri Yasası, hizmet sağlayıcılarının hizmetlerini, kullanıcılara bulut ve uç sunucular arasında geçiş yapma hakkı tanıyacak şekilde sunmalarını öngörmektedir.
- Akıllı sözleşmelere ilişkin yükümlülükler: Veri Yasası, ayrıca akıllı sözleşmelere ilişkin yükümlülükleri ortaya koymakta ve akıllı sözleşme sağlayıcılarına veri arşivleme ve denetim seçenekleri sağlama gibi yükümlülükler getirmektedir.
Veri Yasası ve diğer AB mevzuatının ilişkisi
Avrupa Veri Stratejisi kapsamında Kasım 2021’de anlaşmaya varılan DGA, farklı aktörler arasında veri paylaşımını düzenleyerek yapay zeka, bilimsel araştırmalar ve mal ve hizmet üretimi gibi çeşitli alanlarda veri kullanımını artırmayı hedeflemektedir. Yine aynı stratejinin parçası olarak Veri Yasası, verilere erişebilecek ve verilerden değer üretebilecek aktörlere ilişkin düzenlemeler getirmektedir.
Ayrıca, Komisyon tarafından belirtildiği gibi, Veri Yasası GDPR ile tamamen tutarlıdır ve özellikle, verilerin rakip hizmetler sunan veri sorumluları arasında taşınmasına izin veren verinin taşınmasını isteme hakkını kullanıcılara sağlamaktadır. GDPR kişisel verileri kapsarken, Veri Yasası kullanıcıların hem kişisel hem de kişisel olmayan IoT verilerine erişmesine ve bunları taşımasına izin vermektedir.
Sonuç
Avrupa Birliği Avrupa Veri Stratejisi kapsamında düzenlemeler yapmaya devam etmektedir. Komisyon, Veri Yasasının uygulamaya konması ile veri kullanımı ve erişimi önündeki engellerin kaldırıldığını ve söz konusu yasanın veri odaklı dünyada AB’nin lider olma stratejisine ulaşması için bir basamak görevi gördüğünü belirtmektedir.
